Verkiezingen Marokko: hoop en wantrouwen - Hoofdinhoud
Dit artikel heb ik geschreven voor wereldjournalisten.nl
Op vrijdag 25 november 2011 bezocht ik voor een weekend de Marokkaanse badplaats Agadir. Naast het volgen van de verkiezingsuitslagen vond ik het belangrijk om te ervaren hoe de lokale bevolking denkt over deze verkiezing. Deze verkiezingen worden gehouden na het referendum over de grondwetwijzigingen eerder dit jaar, die met een ruime meerderheid zijn aangenomen. De ‘20 februari-beweging’ die begin dit jaar de protesten begon riep op deze verkiezingen te boycotten.
Op straat spreek ik verschillende mensen aan die van plan zijn om te gaan stemmen. Jongeren lijken veelal negatief te denken over de vooruitgang van Marokko na deze verkiezingen. Ouderen zijn echter hoopvoller. Ze verwachten dat er meer hervormd zal worden en gaan er van uit dat dit nou eenmaal tijd kost. Veel jongeren zijn stukken ongeduldiger. De meesten van hen laten weten demonstratief niet te gaan stemmen, ‘het zal immers toch niet veel uitmaken.
In Agadir is het lekker warm, rond de 25 graden, het lijkt een rustige verkiezingsdag, niet veel bijzonders eigenlijk. Geen lange rijen bij stembureaus, volle terrassen, volle restaurants en toeristen die af en toe een foto schieten. Een normale werkdag waarop nauwelijks campagne wordt gevoerd om de laatste kiezers over te halen.
Islamisten winnen aan invloed
Ik wil even genieten van een zoete kop muntthee en stap een café binnen. Ik neem plaats. Naast me zit een man gretig verschillende kranten door te bladeren. Hij schudt een paar keer zijn hoofd tijdens het lezen. Als Marokkaanse Nederlander spreek ik redelijk Arabisch, maar lezen gaat stukken moeilijker. Daarom vraag ik hem iets meer te vertellen over de verwachtingen van deze verkiezingen. De man kijkt me starend aan en stelt zich dan voor. Nasr is zijn naam en hij werkt al jaren in de horeca van Agadir. Hij kent de stad en het land en volgt het politieke nieuws op de voet.
Hij vraagt mij waarom ik niet zelf een krant koop en het zelf bestudeer. Ik leg uit dat ik in Nederland woon en mijn roots liggen in het Noord - Marokkaanse Nador, waar vooral Berbers wordt gesproken. Hij begint gelijk over hoe intolerant Nederland is geworden jegens migranten onder het huidige rechtse kabinet. Na een kort kennismakingsgesprek vraagt hij of ik wil meelopen om te zien hoe er campagne wordt gevoerd. We lopen over een leeg plein waar verschillende verkiezingsborden hangen van deelnemende partijen. Nasr verteld dat er op dit plein campagne is gevoerd door verschillende partijen. Tijdens onze wandeling, spreekt hij zijn zorgen uit over de winnende partij in alle peilingen. De PJD (de Islamisten) staan in alle peilingen aan kop en de belangrijkste programmapunten volgens Nasr zijn het opkomen voor de zwakkeren en meer gezicht voor de Islam als basisreligie
Toegegeven: de PJD is niet te vergelijken met de heersende Islamitische partijen in Iran of de Afghaanse Taliban, maar eerder met de APK partij in Turkije, de Moslimbroederschap in Egypte en de Ennahda-partij in Tunesië. Nasr is echter bang dat de vrijheiden die een stad als Agadir kent, zoals het nuttigen van alcohol op terrassen , wordt aangepakt en dat de niqaab en mannen met baarden het straatbeeld gaan bepalen. Nasr verteld dat Marokko Islamitischer wordt en deze trend vooral te zien is onder de onderklasse in Marokko.
Het lang zittende establishment van o.a. Socialisten en Onafhankelijken een soort paarse variant zoal wij deze kenden in Nederland, heeft zichzelf vooral verrijkt en niet de armoede aangepakt, is het duidelijke verwijt van Nasr. De verwachte winnende partij is goed georganiseerd en weet alle lagen van de bevolking te bereiken. Overigens denken veel andere mensen die ik spreek dat de PJD in een brede coalitie die ze moeten aangaan weinig religieuze punten gerealiseerd krijgen. Daarbij werd er ook op gewezen dat, ondanks de hervormingen, de Marokkaanse Koning Mohammed 6 veel van zijn macht behoudt.
Tussen hoop en wantrouwen wacht iedereen de hervormingen af. Volgens de jongeren zullen de protesten weer oplaaien als er weinig verandert komende jaren
De opkomst werd later vastgesteld op 45% van de 60% ingeschrevenen als kiesgerechtigden in Marokko.