Interview Architectenweb - Hoofdinhoud

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen publiceert Architectenweb deze week vijf interviews met kandidaat-Kamerleden. Vandaag: Betty de Boer (VVD).

Tekst Michiel van Raaij - Verschenen op Architectenweb

Vind u dat kwalitatief ruimtelijk ontwerp door de rijksoverheid ondersteund zou moeten worden?

"Nee. Wat de VVD betreft hoeft het ruimtelijk ontwerp niet extra gestimuleerd te worden vanuit het rijk. Een aantal jaar geleden heb ik wel gezegd: Nederland kan mooier. Maar de invulling van een dergelijke ambitie hoort niet bij het rijk te liggen. Vanuit het rijk kun je er geen architectonische criteria voor opstellen of iets dergelijks."

"Gemeenten moeten natuurlijk wel een bepaald beleid voeren zodat ruimtelijke kwaliteit ontstaat. Gemeenten zouden er bijvoorbeeld voor moeten zorgen dat er op zichtlocaties meer aandacht is voor de kwaliteit van de bebouwing. Die locaties zijn vaak ook wat duurder en de bedrijven die zich er vestigen willen natuurlijk ook een mooi pand neerzetten. Tot op zekere hoogte regelt dat zichzelf dus. Het is niet aan de rijksoverheid om te zeggen of de doos die neergezet wordt mooi genoeg is. De verantwoordelijkheid voor de architectonische kwaliteit ligt in eerste instantie bij de bedrijven zelf en in tweede instantie bij de gemeenten."

De afgelopen jaren is de ruimtelijke ordening verregaand gedecentraliseerd. Hebben de provincies en gemeenten wel genoeg slagkracht om deze taak goed te vervullen? Zouden ze niet in staat gesteld moeten worden zelf belasting te heffen?

"Het lijkt mij geen goed idee wanneer provincies en gemeenten zelf meer belasting zouden innen. Een gemeente die er even niet uitkomt, verhoogt dan direct de belasting. Ik kom uit het noorden van het land en heb daar gezien hoe de OZB daarvoor werd gebruikt. Meer lokale belasting lijkt me dus geen goed idee. De belastingdruk zou door het land heen dan flink kunnen gaan verschillen. Dat gaat echt tegen mijn liberale idealen in."

"Je vraagt eigenlijk om een zak geld; die is er op dit moment gewoon niet. De provincies hebben altijd een rol gehad in de ruimtelijke ordening. De decentralisering heeft ze geen nieuwe taak gegeven. De provincies zijn goed in staat om deze taak binnen de bestaande budgetten uit te voeren."

Zou de overheid een andere rol moeten spelen in de ruimtelijke ordening dan nu het geval is?

"Gemeenten zouden zich terughoudender moeten opstellen. Ze zouden zich meer als facilitator op moeten stellen. Ze moeten zich ook flexibeler opstellen. Om zo bijvoorbeeld herbestemming van leegstaande bedrijfsgebouwen mogelijk te maken. Een te starre gemeentelijke overheid kan veel goede initiatieven te kop indrukken."

"Neem de leegstand van kantoorgebouwen. Gemeenten hebben een instrumentarium om dat aan te pakken, maar gebruiken het niet. Gemeenten kunnen een flexibel bestemmingsplan opstellen, zodat functies kunnen wisselen en herbestemming mogelijk wordt. Maar ze hebben ook gewoon een leegstandsverordening waarmee ze aan de slag kunnen."

"Gemeenten zijn natuurlijk betrokken bij de ontwikkeling van gebieden, maar ze zouden niet op moeten treden als medeontwikkelaar. De afgelopen periode is dat te vaak wel gebeurd. Maar dat is niet de rol van de gemeente. Om die reden zijn op veel plaatsen de grondprijzen nu te hoog. Dat moet echt anders. Die prijzen moeten herijkt worden."

Wat is volgens u de sleutel in het vlottrekken van de woningmarkt?

"Het begint allemaal bij het oplossen van de crisis. Het is cruciaal dat er een regeerakkoord komt waarin de al voorgenomen bezuinigingen opgenomen worden, zodat de overheidsfinanciën worden beteugeld. We hebben elke dag een tekort van 7 miljoen euro. Als we dat tekort oplossen, komen de financiele markten tot rust, houden we onze lage rente, kunnen de mensen hun woningen blijven betalen en wordt het consumentenvertrouwen hersteld. Op dat moment kunnen we verder."

"Het is hoog tijd dat we weer gaan bouwen. Over een paar jaar hebben we een tekort van zo'n 150.000 woningen. Dat tekort tekent zich nu vooral af bij de studentenwoningen en starterswoningen. Maar het tekort is veel breder dan die sectoren alleen. Maar alles begint bij het oplossen van de crisis, het begint bij een regering die dat gaat aanpakken."

De VVD wil de uitbreiding van steden niet tegenhouden, zo staat te lezen in het verkiezingsprogramma. Hoe zorgt u ervoor dat steden ook verder verdicht worden?

"Wij willen én én: en bouwen aan de randen van de steden en binnenstedelijk verdichten. In de regel is binnenstedelijk verdichten altijd voordeliger dan uitbreiden, omdat de noodzakelijke infrastructuur er bij binnenstedelijke verdichting al ligt. De markt reguleert dit dus zelf al. De overheid hoeft binnenstedelijke verdichting dus niet te stimuleren."

Stel dat de VVD in opeenvolgende regeringen zit en het aan uw partij is om Nederland in te richten. Hoe ziet Nederland er dan in 2050 uit?

"Als het aan de VVD ligt ziet Nederland er niet heel anders uit dan nu. Al eeuwen trekken mensen van het platteland naar de steden. Die ontwikkeling zal doorgaan. We zullen in de toekomst ook anders wonen. Er zullen bijvoorbeeld meer mensen een tweede huis buiten de stad hebben. Zelf werk ik doordeweeks in Den Haag en woon ik daar ook. Maar ik heb ook een tweede huis in Groningen, omdat ik in het weekend naar buiten wil. In Den Haag zou ik gek worden."

"In 2050 werken we ook anders. We zullen drie of vier dagen werken, een dag thuis werken, enzovoorts. Werk wordt flexibeler. Mensen zullen meer vrije tijd hebben. We zullen ons ook anders verplaatsen. Tegen die tijd zal iedereen wel een elektrische auto hebben, verwacht ik."

"De reuring in de steden zal blijven bestaan of zelfs intensiveren. Mensen willen elkaar blijven ontmoeten. Dat zie je nu al. Winkels zullen nog meer dan nu een etalagefunctie krijgen. Want de echte goederen bestellen we online en worden bezorgd. Dat zal ook gevolgen hebben voor de vervoersstromen. Die zullen een veel kleinschaliger karakter krijgen."

Bestaat er in de visie van de VVD in 2050 nog openbaar vervoer in Nederland?

"In en tussen de steden zal openbaar vervoer blijven bestaan. Maar voor de gebieden daarbuiten, zoals Oost-Groningen, zullen we wat anders moeten bedenken."

Staan er in het Nederlandse landschap als het aan de VVD ligt ook windmolens?

"De fossiele brandstoffen raken op. We zullen dus een andere, duurzame energievoorziening krijgen. Veel woningen zullen hun eigen energie produceren en energie die zij overhebben aan het net afgeven."

"Of al die windmolens op land die nu voorgesteld worden nodig zijn weet ik niet. Misschien is het tegen die tijd wel een achterhaalde techniek en wekken we op een andere manier energie op. Misschien zijn er wel speciale installaties waarmee boven de wolken zonne-energie opgevangen kan worden? En misschien rijden we wel op water? De technologische ontwikkeling van bijvoorbeeld de computer is de afgelopen decennia zo snel gegaan: je weet het eigenlijk niet."