VVD, maak excuses voor spoorellende - Hoofdinhoud

De chaos op het spoor leidt tot veel woedende reacties van reizigers. En dat is niet zo gek: het gaat immers al jaren mis in de winter. Ook vanuit de politiek is er kritiek op NS en ProRail. Deze kritiek is terecht, maar politici moeten ook naar zichzelf kijken. Een groot deel van de problemen is ontstaan door jarenlange bezuinigingen op onderhoud van het spoor en door de invoering van commercie.

SP-Kamerlid Farshad Bashir

De VVD eiste deze week op hoge poten het aftreden van de top van spoorvervoerder NS en spoorbeheerder ProRail. Een terechte eis, aangezien beide bedrijven direct verantwoordelijk zijn voor de jaarlijkse winterchaos op het spoor. De VVD vergeet echter voor het gemak dat ProRail en NS slechts uitvoering geven aan beleid dat door de VVD zelf is uitgevonden.

Sinds de jaren negentig is onder druk van de VVD het vervoer over het spoor behoorlijk overhoop gegooid. NS en ProRail moesten twee verschillende bedrijven worden die onafhankelijk van elkaar zouden opereren. Beide bedrijven moesten elkaar als klant zien. En onder het mom van winstmaximalisatie, die onder meer door buitenlandse overnames en vastgoedontwikkeling bereikt moest worden, kwam niet het gezamenlijke belang van de reizigers, maar het individuele bedrijfsbelang voorop te staan.

Ondertussen is de betrouwbaarheid van het spoor achteruit gehold. Het onderhoud van het Nederlandse spoornet is opgeknipt. Ieder onderdeel heeft een eigen aannemer die voor een aantal jaren verantwoordelijk is voor een deel van het spoor.

Deze aannemers zijn in onderling concurrentie om meer opdrachten binnen te halen. Het resultaat: zo goedkoop mogelijk werken om meer opdrachten binnen te halen en maximaal beknibbelen op de kwaliteit van het spooronderhoud. In de medewerkers wordt nog amper geïnvesteerd omdat de kans groot is dat een concurrent op korte termijn de opdracht - en het personeel - overneemt.

De chaos op het spoor is meer dan een technische kwestie. Zolang commerciële belangen de overhand hebben in het onderhoud van spoor en het vervoer over het spoor zal het belang van de reizigers ondergesneeuwd blijven. Het is laf dat de VVD nu alleen maar richting de leiding van NS en ProRail wijst. De VVD zal ook de hand in eigen boezem moeten steken en moeten erkennen dat het bestaan van concurrentie op het spoor geen goed idee is. Excuses richting de reizigers is meer op zijn plaats.

De reiziger is gebaat bij een goede samenwerking tussen de beheerder van het spoornet en de vervoerder. De beste samenwerking kan bereikt worden door de splitsing van NS en ProRail weer terug te draaien. Laten we snel dit onzalige pad van marktwerking verlaten.

Dit artikel verscheen op 9 februari 2012 in de Leeuwarder Courant