Bericht naar aanleiding van de commotie rond het stakingsrecht

Met dank overgenomen van M.G.H.C. (Ria) Oomen-Ruijten i, gepubliceerd op vrijdag 27 januari 2012, 1:38.

Het rapport is naar aanleiding van 2 uitspraken van het Hof van Justitie (Viking, 11 december 2007 en Laval, 18 december 2007)

  • • 
    In de eerste zaak stelde de Engelse rechter aan het Hof van Justitie de vraag of een oproep van de internationale vakbond aan de nationale leden om niet te onderhandelen met een bepaalde onderneming in strijd was met de vrijheid van vestiging. De oproep kwam er op vraag van een Finse vakbond van zeelieden, die zich het alleenrecht wenste om te onderhandelen met Viking (Finse reder die naar Estland wilde vertrekken).
  • • 
    In de tweede zaak vroeg een Zweedse rechter het Hof van Justitie een oordeel te vellen over de verenigbaarheid van een tegen een Letse onderneming gerichte boycot en het vrij verkeer van diensten. Deze boycot werd opgezet door een Zweedse vakvond en wilde de Letse onderneming aanzetten om een collectieve arbeidsovereenkomst "naar Zweedse normen" af te sluiten. Hier moest rekening gehouden worden met de detacheringsrichtlijn, want daarin staat dat elke lidstaat de mogelijkheid heeft om "a nucleus of mandatory rules for minimum protection to be observed [...] by employers who post workers there", vast te leggen .
  • • 
    In beide arresten erkende het Hof van Justitie dat het recht op collectieve actie een grondrecht is dat deel uitmaakt van de door de lidstaten gedeelde waarden en beginselen van de EU. Maar: het Hof van Justitie oordeelde dat een collectieve actie een inbreuk kan vormen op één van de beginselen van het vrij verkeer.
  • • 
    Waar in de zaak Viking het Hof de nationale rechter opdroeg over te gaan tot afweging van het vrij verkeer ten aanzien van het recht op collectieve actie, oordeelde zij in de zaak Laval zelf dat de blokkade van de Zweedse vakbond niet mocht. Het Hof oordeelde dat collectieve actie slechts gerechtvaardigd is wanneer de naleving of vrijwaring van de conform de detacheringsrichtlijn wordt nagestreefd.

Hierop wil de EC een opheldering aanbrengen om deze rechten proportioneel tegen elkaar af te wegen:

"a fair balance between fundamental rights and fundamental freedoms will in the case of a conflict only be ensured when the restriction by a fundamental right on a fundamental freedom is not permitted to go beyond what is appropriate, necessary and reasonable to realise that fundamental right. Conversely, nor may the restriction on a fundamental right by a fundamental freedom go beyond what is appropriate, necessary and reasonable to realise the fundamental freedom."

Maar: Trade unions will continue to be able to take collective action to ensure and protect the interest, conditions of employment and rights of workers, provided this is done in compliance with Union and national law and practice

En: The right to take collective action has also been recognised by the Court of Justice as a fundamental right which forms an integral part of the general principles of Union law. However, the right to strike is not absolute and the exercise of that right may none the less be subject to certain conditions and restrictions, which may also result from national constitutions, law and practices.

In dat opzicht vindt de EC het nodig om een aantal aspecten te verduidelijken zodat er geen discussie mogelijk is. De beslissing is dan uiteindelijk aan nationale rechtbanken in de lidstaten om te bepalen of andere rechten niet in het geding komen. We zullen in de Commissie Sociale zaken de discussie gaan voeren. Met de Nederlandse en internationale vakbeweging zal ik hierover in overleg treden.

Meer over ...