De geldklopperij van incassobureaus - Hoofdinhoud

Afgelopen week was ik met een groep van vrijwilligersorganisaties en kerken op uitnodiging bij een zitting van de rechtbank in Rotterdam. De rechter die ons had uitgenodigd maakte zich zorgen over het gemak waarmee incassobureaus mensen met een betalingsachterstand een dagvaarding sturen om op een zitting te verschijnen. Nutteloze dagvaardingen want deze rechter heeft helemaal geen bevoegdheid om een betalingsregeling af te spreken of schulden kwijt te schelden. Alleen wanneer blijkt dat de betalingsachterstand berust op een misverstand wordt er ter zitting een afspraak gemaakt om één en ander goed uit te zoeken.

Ik heb met gekromde tenen zitten luisteren naar al de verhalen van de mensen die ter zitting aanwezig waren. Wat ik daar allemaal hoorde was te gek voor woorden. De onmacht die mensen voelen als ze worden geconfronteerd met onze wetten, regels en bureaucratie maar ook de uitbuiting riepen verontwaardiging bij mij op. De zitting die ik heb bijgewoond betrof personen die een betalingsachterstand hadden bij Zilverkruis/Achmea. Het gemak waarmee ons rechtssysteem wordt misbruikt om allerlei buitenrechtelijke kosten te incasseren kwam duidelijk naar voren. Dat moet echt een halt toe worden geroepen. Ook de praktijk om een betalingsachterstand op te knippen in twee dagvaardingen en zo geld in het laatje van de eiser te brengen door dubbele buitenrechtelijke kosten, moet nodig worden gestopt.

De rechter vertelde dat een eerdere zitting op die dag over mensen ging die en betalingsachterstand hadden bij Evides. Er was een persoon met een betalingsachterstand van € 16,50 die ontstaan is door een verhuizing. Terwijl deze persoon nooit een aanmaning ontvangen heeft werd er geweigerd om te schikken. Inmiddels is de schuld tot € 300,- opgelopen.

De Kamer heeft net een wetsvoorstel aangenomen over de maximering van het tarief voor incassokosten, maar er worden weer allerlei creatieve trucjes bedacht om toch geld uit de zakken van de betrokken mensen te kloppen. Dit is schandelijk. Ik zal gaan onderzoeken op welke manier dit misbruik van ons rechtssysteem tegen gegaan kan worden. Het zal zeker een besparing opleveren voor de staatskas als alléén mensen die onwillig zijn te betalen voor de rechter moeten verschijnen. Ik hoop dit spoedig verder uit te werken.

Inmiddels wordt de schuldenproblematiek onder onze burgers schrijnender. Iedereen kijkt voor een oplossing naar de overheid. Maar hoe staat het met de verschillende eigen verantwoordelijkheden? Nog steeds worden mensen verleid om schulden te maken met hoge rentes en bij schuldenaars lijkt enig besef van medeverantwoordelijkheid soms ver te zoeken.

Daar komt nog bij dat het kabinet wil bezuinigen op de schuldhulpverlening. Ook op dit gebied geldt het credo: minder overheid, meer samenleving. Er zullen daardoor weer mensen tussen wal en schip vallen. Nu kan een deel van hen gelukkig door vrijwilligers opgevangen worden maar de rek is er wel uit want vrijwilligers en kerken klagen dat de schuldhulp alsmaar complexer wordt. Daarom ben ik blij dat een aantal van deze vrijwilligersorganisaties en kerken de handen in elkaar hebben geslagen om een professionaliseringslag te maken.

Ik ben zeer onder de indruk van de verschillende projecten die ik mocht bezoeken. Projecten die gefinancierd zijn uit de € 5 miljoen die beschikbaar is gesteld door een aangenomen motie van mij uit 2009. Ik denk dat er kansen liggen en dat de samenleving inderdaad een gedeelte van de schuldhulp op zich gaat nemen. Ik heb hiervan een aantal hele goede voorbeelden gezien in Engeland. Daar heeft men oplossingen gevonden die mogelijk ook in Nederland toegepast kunnen worden. Ik ga daar in elk geval aan werken. Een verslag over dit werkbezoek kunt u bij dit bericht downloaden.

De schuldhulpverlening in Nederland is aan herziening toe. Het kost allemaal teveel en is niet effectief. Daarnaast zet de huidige aanpak onvoldoende in op gedragverandering. Ook aan de preventiekant is een hoop winst te behalen, maar daarvoor is registratie van schulden van groot belang. Uitgaande van de gedachte minder overheid, meer samenleving vindt de ChristenUnie dat de betreffende marktpartijen zelf met een voorstel moeten komen. Dat gebeurt momenteel ook al. De staatssecretaris heeft o.a. op mijn verzoek besloten om betrokken partijen de mogelijkheid te bieden voor een pilot project voordat hij overgaat tot het wettelijk verankeren van een Landelijke Informatiesysteem Schulden.

Een andere optie is registratie van problematische schulden. Er is een amendement ingediend, bij het debat over de gemeentelijke schuldhulp, om zo’n registratie wettelijk te regelen. Dat vind ik echter nog te prematuur. Dat geldt overigens ook voor het amendement om te komen met een breed wettelijk moratorium op misbruik van dagvaardingen. Momenteel is de Koninklijke Beroepsvereniging van Gerechtsdeurwaarders bezig met een pilot om zelf te regelen dat schuldeisers meewerken aan een schulphulpsaneringstraject. De Kamer is in afwachting van de resultaten hiervan. Het lijkt mij geen getuigenis van betrouwbaarheid van de  overheid als men deze twee zaken nu al wettelijk zou gaan regelen. We moeten de resultaten van deze pilots eerst afwachten.

Maar, ik vrees met grote vreze dat met de gekozen oplossingen uiteindelijk alleen maar meer bureaucratie ontstaat, waardoor het weer meer geld gaat kosten en het onzeker blijft of de schuldenproblematiek hiermee echt wordt opgelost. Bij de begroting van SZW 2012 zal ik daarom met concrete voorstellen komen om onze schuldhulpsystematiek te hervormen, zodat de schuldhulpverlening effectiever en efficiënter wordt. Tot dan blijf ik proberen met moties en amendementen de huidige praktijk te beïnvloeden.

In de bijlage vindt u, zoals gezegd, een verslag van mijn werkbezoek aan Engeland.

In de onderstaande links vindt u foto's van het werkbezoek.

Foto album werkbezoek 1

Foto album werkbezoek 2