Spreektekst behandeling Drank- en Horecawet - Hoofdinhoud

14 juni 2011 - Mijn spreektekst tijdens de behandeling van de Drank- en Horecawet vindt u hieronder.

Gesproken woord telt!

Voorzitter,

Kinderen drinken veel, vaak en in een korte tijd. Het aantal comazuipers blijft toenemen.

De belangrijkste reden voor schooluitval is het gebruik van genotsmiddelen. Ook is bekend dat wanneer jongeren betrokken zijn bij overlast, geweld, agressie, verkeersongelukken er vaak alcohol in het spel is.

Hier is dus niet alleen sprake van het beschadigen van de eigen hersenen voor een kind, maar ook maatschappelijke schade.

Alle reden om te zorgen dat de norm omgaat naar: ‘Geen alcohol voor kinderen onder de 16 jaar’. Aan deze cultuurverandering moet deze wet een bijdrage leveren.

Na een voorbereiding van inmiddels 8 jaar is het zover en spreken we eindelijk over de gewijzigde Drank-en Horecawet. Een wet die gaat om het beschermen van kinderen tegen overmatig alcoholgebruik en over verminderen van de lastendruk van bedrijven.

Bij de Drank- en Horecawet gaat het gezondheidsbelang bij de PvdA voor het economisch belang.

Het belangrijkste bespreekpunt bij deze wet zijn voor de PvdA de maatregelen gericht op het tegengaan van overmatig alcoholgebruik van kinderen en jongeren. (Waarbij ik nu alvast zeg dat ik de problematiek onder ouderen ook erken, later meer hierover.)

Om jongeren van de alcohol af te halen en te houden hebben we niet veel aan papieren regels in een verbeterde wet, maar moet die wet ook kunnen werken.

Wat nu voorligt is goed of in ieder geval goed bedoeld, maar er is meer nodig.

De PvdA heeft alweer bijna 5 jaar gelden een actieplan gepresenteerd 'Niet comazuipen, maar cola drinken’.

Een aantal van de voorstellen uit dit plan staan nu in de wet, daar dank ik het Kabinet voor.

Nu hebben we het vooral over strengere regels, maar het zou om veel meer moeten gaan: een combinatie van preventie, strenge regels en die ook handhaven en zorg. Pas als aan deze vier elementen genoeg wordt gedaan zullen de alcoholproblemen met kinderen afnemen. Ik ga hier achtereenvolgens op in.

1. Preventie

Ouders moeten voorkomen dat hun kinderen alcohol gaan drinken. Dat is hun verantwoordelijkheid.

Die wordt niet altijd genomen: het merendeel van de kinderen krijgt zijn eerste biertje thuis, bij een bord nasi. (Om de woorden van kinderarts van der Lely, te gebruiken.)

Goed voorbeeld doet volgen, slecht voorbeeld ook.

Het is daarom van groot belang dat ouders en kinderen weten waarom alcohol zo schadelijk is. En dat ouders vervolgens hun kinderen weerbaar maken tegen de verleiding van genotsmiddelen, waaronder alcohol.

De Minister onderschrijft dit in haar nota gezondheidsbeleidsplan, ze maakt er zelfs een speerpunt van.

Grote complimenten voor de Minister. Maar we missen concrete doelen en daden. Gemeenten en gezondheidsvoorlichters zeggen dat er bijna geen geld en mogelijkheden overblijven.

Minister, hoe gaat u zorgen dat effectieve voorlichting, gericht op het weerbaar maken van kinderen, in elke gemeente beschikbaar is? Hoe gaat u woord omzetten in daad? Welke doelstelling heeft u?

2. Strenge regels

Het begint bij ouders, bij preventie, zoals ik net zei. Maar ook zijn strenge regels nodig, als stok achter de deur.

Dan denk ik ook aan de verantwoordelijkheid van de ondernemer en het kind zelf.

Het wetsvoorstel doet terecht wat aan de aanscherping van de regels. Dat is op zich prima, maar leg dan ook de nadruk voor de verantwoordelijkheid daar waar die hoort; namelijk bij de onverantwoorde ondernemer die drank aan kinderen verkoopt.

Leg het zwaartepunt van de verantwoordelijkheid niet bij de kinderen die drank kopen.

• - 

  Supermarkten hebben de afgelopen jaren aantoonbaar te weinig gedaan om verkoop van alcohol aan jongeren onder de 16 jaar te voorkomen. De PvdA stelde eerder voor dat winkels die drie keer betrapt zijn op het verkopen van drank aan minderjarigen voorlopig helemaal geen alcohol meer mogen verkopen: 3 strikes you’re out. Maar het kabinet maakt van deze duidelijke sanctie een vrijblijvende maatregel. De law en order van dit kabinet geldt blijkbaar niet voor ondernemers. Die mogen kinderen verleiden met reclames en worden zo niet aangespoord om op leeftijd te checken

• - 

  En aan de andere kant worden kinderen harder gestraft. Dat ook kinderen op hun gedrag moeten worden aangesproken, is prima. Deze hebben met hun ouders zeker de eerste verantwoordelijkheid. Daarom is een kind dat in de openbare ruimte alcohol bezit ook strafbaar.

Maar waarom moet een kind ook in een kroeg of supermarkt strafbaar worden als hij alcohol bezit? Daarmee komt de ondernemer te gemakkelijk weg

Waarom dit extra verbod, dat ook nog eens overbodig is als de ondernemer zorgt dat er geen drank wordt verkocht aan kinderen?

Kortom de PvdA vindt dat in het wetsvoorstel de verantwoordelijkheidverdeling teveel doorslaat naar kinderen en daarmee te veel wordt weggehaald bij de ondernemer.

De PvdA heeft 2 amendementen:

o Amendement 1: De verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt in een horecagelegenheid, of een supermarkt ligt primair bij de ondernemer. Die dient zijn verantwoordelijkheid te nemen en bij de verkoop naar een legitimatiebewijs te vragen. Met een amendement stellen we voor kinderen alleen in de openbare ruimte strafbaar te stellen. Zoals ons oorspronkelijke voorstel was.

o Amendement 2: Ondernemers die hun verantwoordelijkheid niet nemen moeten daarvoor een passende sanctie krijgen. De PvdA wil daarom dat de burgemeester, zoals in het oude voorstel, de verplichting houdt een sanctie op te leggen aan een ondernemer die drie keer alcohol aan kinderen onder 16 jaar verkoopt. Een ondernemer die zo vaak over de schreef is gegaan, mag dat best voelen. We gaan geen minderjarige kinderen beboeten terwijl de verstrekker vrijuit kan gaan.

3: Handhaving

De handhaving gaat naar de gemeente. Dat klinkt mooi, maar wat is het beoogde effect en is dat met de huidige instrumenten en middelen mogelijk?

We kunnen regels en wetten tot in de hemel maken, maar als die niet worden nageleefd en er geen handhaving is, dan is het een lege huls. Waar dat toe leidt zien we al bij het rookverbod.

De nieuwe drank en horecawet mag geen papieren tijger worden.

Gemeenten hebben een klein en vrij te besteden bedrag gekregen voor handhaving. Vrees is dat er rondom de horeca wel wordt gehandhaafd, i.v.m. risico op overlast en geweld.

En handhaving in de supermarkt vervalt, is geen prioriteit. Terwijl kinderen daar juist hun alcohol vandaan halen.

Daarom vraag ik de Minister: hoeveel handhavers komen er per gemeente en wie zal dat betalen?

Welke ambitie heeft de minister om het handhaving percentage ophoog te krijgen? Wordt hierover gerapporteerd aan de Kamer?

Voorstel: Om alcoholverstrekkers mee te laten betalen bij de handhaving? Net zoals de Kansspelautoriteit? Dat zal echt effect hebben! - als de resultaten van handhaving niet omhoog gaan, heeft de rest geen zin - Als Kabinet hier geen geld voor over heeft, dan bedrijfsleven aansporen?

4: Kinder alcoholpoli

De PvdA heeft gepleit voor een sluitende nazorg indien een kind in het ziekenhuis beland met een alcoholvergiftiging of erger nog, in een coma.

De nazorg is in eerste instantie gericht op lichamelijk herstel in tweede instantie gericht op het achterhalen van achterliggende factoren die hebben geleid tot het extreme drinkgedrag.

De werkwijze van de kinderalcohol poli is na 4 jaar pilot, effectief bewezen. Kinderen recidiveren minder, ouders stellen regels en broertjes en zusjes drinken minder.

Ondanks meerdere aangenomen Kamermoties en toezeggingen is er nog steeds geen landelijk dekkend netwerk aan kinder alcoholpoli’s.

Voor 350.000 euro kan dit concept van de alcoholpoli’s door heel Nederland worden uitgerold. Kan de Minister toezeggen dat dit nu eindelijk wordt geregeld? Wie is hier volgens de Minister voor verantwoordelijk?

Voorzitter, dan heb ik bijna tot slot nog 4 korte punten:

• a. 

  Verkoop van alcohol via internet zoals de bierkoerier is een fantastische service, maar aan leeftijdscontrole doen ze niet. Dit is feest voor jongeren, maar niet gezond en veroorzaakt oneerlijke concurrentie. Bent u het met de PvdA eens dat hier actie moet worden ondernomen?
• b. 

  Amendement over streekproducten: door de nieuwe wet mag alleen alcohol worden verkocht in een ruimte groter dan 5/ 3. Kleine VVV’s voldoen hier veelal niet aan, waardoor ze het lokale likeurtje niet meer mogen verkopen. Een onbedoeld gevolg, lijkt mij.
• c. 

  Voortgang: handhaving drankketen, monitoren lokaal gezondheidsbeleid inzake jeugd en genotsmiddelen, ouderen en alcohol, blaastest in de openbare ruimte.

Voorzitter, dan nu tot slot

De PvdA, en velen met ons, maakt zich ernstige zorgen over drankgebruik van kinderen en jongeren. Omdat het hun hersens beschadigd en maatschappelijke overlast veroorzaakt.

Daarmee is het een individueel en maatschappelijk probleem. Daarom 2 hartenkreten aan dit Kabinet:

• a. 

  Ouders zijn primair verantwoordelijk, maar soms lukt het niet. Help die ouders om hun kinderen in toom te houden. Laat ze niet in de kou staan door preventie weg te bezuinigen.

• b. 

  Regel de handhaving van de huidige leeftijdsgrens en stel ambitie hierin

Tenslotte: dat dit kabinet veel op heeft met ondernemers en de menselijke maat weleens uit het oog verliest, zien we op tal van andere dossiers.

Maar toch verbaast het mij dat zelfs als het om de gezondheid van kinderen gaat ook het geval is:

• • 

  Dit Kabinet versterkt de strafbaarheid van kinderen bij alcoholbezit, terwijl de regels voor de verkopers worden versoepeld.
• • 

  De preventie wordt bijna helemaal wegbezuinigd, terwijl de reclameregels voor de alcoholindustrie worden versoepeld.

Laat in ieder geval bij dit dossier zien dat de gezondheid belangrijker is dan ondernemerswinst.

• - 

  anders vrijheid, blijheid en een beetje gezondheid