Zuinig en comfortabel - Hoofdinhoud

Dat was het thema van een kort werkbezoek dat ik op 18 april bracht aan het bouwfysica laboratorium van de TU/e. Energiebesparing zonder voldoende rekening te houden met natuurkundige wetten kan al snel leiden tot comfortproblemen of regelrecht ongezonde toestanden. Bert Blocken en Jan Diepens van de unit Building Physics and Systems (faculteit bouwkunde) leiden een aantal onderzoeken die het inzicht in zuinige én comfortabele ontwerpprincipes moeten vergroten.

de klimaatkamer van BPS

Tijdens onze rondleiding is Lisje Schellen, een promovendus van Blocken, bezig met metingen in de klimaatkamer. Ze onderzoekt de comfortaspecten van gebouwen zonder (hogetemperatuur-) radiatorverwarming. Het comfort van mensen in een ruimte is niet alleen afhankelijk van de luchttemperatuur, maar ook van de oppervlakte van wanden, vloer en plafond en van luchtsnelheid en relatieve vochtigheid.

In moderne energiezuinige gebouwen wordt vaak gebruik gemaakt van lagetemperatuur¬verwarming. Die kan zeer efficiënt gecombineerd worden met thermische zonnepanelen, warmte/koudeopslag, warmtepomp of stadsverwarming. Ook zijn deze systemen uit te breiden tot een energiezuinige koeling in de zomer. De keerzijde is dat de verhouding van de stralingstemperaturen van oppervlakken heel anders is dan bij gewone verwarming, en dat kan tot comfortproblemen leiden. In de klimaatkamer, kunnen de zes omhullende vlakken allemaal ingesteld worden op een andere temperatuur. Proefpersonen met standaardkleding verblijven gedurende langere tijd in de Kamer. Via sensoren worden een aantal lichaamsfuncties gemeten, ook vullen ze ieder uur een vragenlijst in.

In een andere ruimte in het lab is een proefopstelling voor energie-efficiënte ventilatie van leefruimtes gebouwd. Promovendus Twan van Hooff onderzoekt het effect van variaties in debiet, inblaassnelheid en -plaats, armaturen op de ventilatiekwaliteit en het energieverbruik. Hoe hard dat nodig is bleek enkele jaren geleden in de Amersfoortse wijk Vathorst, waar energiezuinige balansventilatie-installaties door een slecht ontwerp en bouwfouten voor een hoop ellende zorgden.