De lessen van Japan - Hoofdinhoud

Een heleboel media en kamerleden zijn al dagenlang bezig om “lessen uit Japan” te trekken. Volgens mij hebben ze de belangrijkste les gemist.

Er zullen best nog wel een aantal conclusies getrokken worden uit de calamiteit met de kerncentrales in Fukushima, die ook relevant kunnen zijn voor Borssele. Al is het goed om daarbij in je achterhoofd te houden dat: 1. Borssele een andere type reactor is 2. aardbevingen en Tsunami’s als in Japan in Nederland niet voorkomen.

Maar er is een aspect van de ramp in Japan dat zéér relevant is voor Nederland en hier totaal onderbelicht blijft: de enorme concentratie van elektrisch vermogen op één locatie blijkt de elektriciteitsvoorziening zeer kwetsbaar te maken. Een groot incident kan in een klap -of via het domino-effect- de elektriciteitsvoorziening van een groot gebied vernietigen, waardoor de economie en het maatschappelijk leven voor lange tijd ontwricht worden. Het maakt daarbij niet uit of het grootschalig vermogen bestaat uit kerncentrales, kolencentrales, gascentrales of een combinatie daarvan.

Sinds de liberalisering van de Nederlandse energiemarkt is er een concentratie op gang gekomen van grootschalige elektriciteitscentrales op drie locaties: Maasvlakte, Eemshaven en Borssele. Na de realisatie van de lopende uitbreidingsplannen schat ik dat tweederde van het grootschalig productievermogen op drie plaatsen geconcentreerd is. Als daar iets mis gaat -of met de navelstrengen die deze concentraties verbinden met het achterland- hebben we een probleem van Japanse proporties. Waarom hoor ik daar niemand over?

De oplossing van het probleem is simpel: verhoog het aandeel decentraal, kleinschalig vermogen. Dat past ook nog eens prima in een strategie om de energievoorziening te verduurzamen. Kleinschalige fossiele centrales (WKK) zijn geschikt voor het benutten van restwarmte, waardoor het energetisch rendement stijgt van 58% naar meer dan 75%. En zonnepanelen zijn per definitie kleinschalig vermogen. Op het moment dat de Maasvlakte, Eemshaven of Borssele de geest geven heeft iedereen dan nog minstens voldoende stroom in huis om de CV-pomp en de koelkast te laten draaien, de TV en computer te kunnen gebruiken. Small=beautifull.