Blog Nigeria #5 - Hoofdinhoud
Foto Sjoera Dikkers
Over het affakkelen van gas is hier veel te doen. Ik had er in Nederland wel over gehoord, maar kon me er geen voorstelling van maken. Nu wel. Bij het oppompen van olie komt er gas vrij (LPG). Shell, maar ook de andere bedrijven hebben er lang geen brood in gezien om dit op grote schaal op te vangen en te verkopen, dus wordt het gas aangestoken. De gas komt door een pijp met een doorsnee van 80 centimeter , aan het einde van die pijp zit de vlam. Deze 'vlam' is groot. Heel groot. En hij brand continu, dag in dag uit. Het stoot daarbij heel veel giftige stoffen de lucht in die hier op hun beurt zorgen voor zure regen en giftige stoffen in de voedselgewassen. In de hele Niger Delta - een gebied iets groter dan Nederland- zijn ongeveer 200 affakkelpunten.
De fakkels zorgen voor een oranje gloed in de nacht, maar ook overdag merk je hun aanwezigheid goed op. Het is er erg heet en het gebrul is angstaanjagend . Het affakkelen van gas is verboden in Nigeria, maar dit verbod is makkelijk te omzeilen en de boetes zijn laag.
We zijn in een dorp naast een fakkel die al sinds 1965 brandt. De sfeer is het dorp is grimmig en ik voel me niet op mijn gemak. Het ontbreken van betaald werk, de, de rechteloosheid en de beschikbaarheid van wapens is een gevaarlijke cocktail die makkelijk tot explosie komt. Het kidnappen van mensen zorgt voor makkelijk geld, dus we zijn extra alert. Onze veiligheid ligt in de handen van de milieuorganisatie waarmee wij op pad zijn, maar in een omgeving waar mensen vooral behoefte hebben aan geld speelt milieu geen rol. En geld verdien je niet op je kleine kostgrondje, of met het beetje vis, maar verdien je in de olie-industrie; zoveel is wel duidelijk.
De mensen komen ook hier met hetzelfde verhaal: visvijvers dood, & voedselgewassen vergiftigd. Hun woede zit diep. Deze mensen hebben dankzij hun corrupte overheid geen cent gezien van de olie-inkomsten. De overheid is afwezig en de enige die ze aansprakelijk stelen voor hun ellende is Shell. Als Shell het affakkelen wil stoppen kunnen ze dat. Dat bewijzen ze in andere delen van de Delta maar zeker ook in andere delen van de wereld. In het Westen zou ene vervuiling op deze schaal nooit worden geaccepteerd. Nooit!
Het is goed om te zien welke verborgen agenda de organisaties hebben waarmee we op pad zijn. In het gesprek in de middag op het schamele kantoortje van de milieuorganisatie terug in Port Harcourt wordt didelijk dat zelfbeschikking van de Ogoni’s (een etnische minderheid in de Nigerdelta) door alles heen verweven zit. Niet onbegrijpelijk; ze zijn jaren uitgebuit en genegeerd; hun land is deels verwoest en niemand die ze helpt. Tegelijkertijd zien de dat er een elite erg rijk wordt van de olie die in hun land in de grond zit. Ik begrijp de woede en de wens tot onafhankelijkheid goed. Ook zij houden mij als Nederlander mede verantwoordelijk voor de gedragingen van Shell; 'Its a Duch company'. Ik realiseer me dat heel goed.
Ik probeer voorzichtig mijn conclusies te trekken. Shell is de veroorzaker van veel ellende, maar niet de enige boosdoener in dit gebied. Ja de vervuiling in de Delta wordt zeker veroorzaakt door beroerd onderhoud van Shell (en de andere oliebedrijven). Pijpleidingen zijn veel te oud; het onderhoud loopt volgens voorzichtige schattingen zeker 10 tot 15 jaar achter op schema. Shell geeft geen enkele openheid van zaken over het onderhoud; ze roepen van alles, maar dat valt niet te controleren. Maar het illegaal aftappen van oliepijpleidingen zorgt voor een grotere ravage dan de lekkages door beroerd onderhoud. Aan het illegaal aftappen verdienen lokale politici goud geld; de politieke wil om dat aan te pakken ontbreekt volledig.
De schoonmaak bedrijven hebben niet de kennis en kunde op vervuiling op te ruimen. Hoewel Shell daar goed van doordrongen is worden ze wel door Shell ingehuurd om het te doen. Omdat de schoonmaakbedrijven geld verdienen aan het opruimen zijn ze vaak ook de veroorzaker van de lekkages. Ook dat is een bekend verschijnsel.
Iedereen danst een gevaarlijke tango over de ruggen van mens en milieu. Het is aan de Nigerianen zelf om de muziek stil te leggen. Maar omdat het opdrogen van oliegelden tot armoede leidt zijn weinigen daar toe bereidt. Het hebben van olie in ene land, zo corrupt als Nigeria en een ware vloek. Het stagneert ontwikkeling, versterkt conflicten en kent uiteindelijk alleen maar verliezers.
Het enige dat Shell hier kan en moet doen is opereren zoals ze dat in het Westen ook doen. Snel en kundig opruimen van de vervuiling. Het genereus uitbetalen van schade vergoeding. Hoewel ze zeggen dat ze doen wat ze kunnen, heb ik met eigen ogen gezien dat dat niet zo is. Dat er meer mogelijk is en dan ze beweren. Mijn taak zal zijn ze daarop te wijzen en bij elke misstand in Nederland aan de bel te trekken. Dat zal ik doen.
Lees ook