Agnes en zo - Hoofdinhoud

‘Iedereen is een Agnes.’ Het krantenknipseltje ligt al weer een paar weken op m’n bureau. Als een permanente herinnering aan de vluchtigheid van de politiek.

Het gaat om een treffende politieke analyse, afgedrukt in het Dagblad DePers, naar aanleiding van het terugtreden van Agnes Kant als leider van de SP - een dag na de gemeenteraadsverkiezingen.

Het gaat maar zijdelings over de SP. Kant - dat is de kern van het verhaal - is het ‘eerste slachtoffer’ van een leiderschapscrisis die in Nederland voortwoekert, tot ver buiten de SP. ‘Leiders slijten snel. Media zijn meedogenloos. Kiezers zijn ontrouw. En de huidige lichting politici wordt al zo’n beetje afgeschreven.’

Ja, dat correspondeert met de werkelijkheid zoals ook ik ‘m ervaar. Kijk ‘ns hoe zorgeloos omgesprongen wordt met politici-aan-de-top.

Neem zo iemand als Wouter Bos. Politiek behoorde ik niet tot z’n bewonderaars. Maar bekwaamheid - alleen al als minister van financiën - kon hem toch niet worden ontzegd. Nog maar nauwelijks is Job Cohen uit de coulissen naar voren getreden, of Bos lijkt compleet vergeten.

Over Jan Peter’s houdbaarheidsdatum is ook al veel te doen. Alsof er niet een minister-president staat die ons land zeven jaar door turbulente tijden heeft geleid. Dat Nederland er na de financiële crisis zo goed bijstaat, is niet in de laatste plaats te danken aan de solide aanpak van Balkenende I t/m IV. Als er iemand is die een redelijk en overtuigend alternatief kan bieden aan de verlokkingen van links (Cohen) en de verleidingen van rechts (Wilders) is JP het wel. Maar dat wordt overschaduwd door de vluchtigheid die zich meester maakt van het Binnenhof.

Vergis ik me of staat ook Alexander Pechtold - de D66-leider die na zijn diepe val in 2006 de hemel in geschreven is - op het punt om te worden genegeerd? En Mark Rutte (VVD) danst al een tijdje op het dunne koord tussen de dood en de gladiolen. Alleen Geert Wilders lijkt van een andere categorie. Maar ook hij, denk ik, zal uiteindelijk niet ontsnappen aan de wetten van het Binnenhof.

Die leiderschapscrisis - dat is het inderdaad - is een van de symptomen van de roerige tijd die Nederland doormaakt. Al sinds een jaar of wat zijn ‘we’ van slag. Ontnuchterd, misschien wel gedesillusioneerd, is het land op zoek naar een nieuwe balans. Dat proces verloopt grillig en vooral ook schoksgewijs. Waar oude zekerheden weggevallen zijn, is men ontvankelijker dan ooit voor nieuwe profeten, politieke avonturiers en andere rattenvangers. Erg diep steekt het nou ook weer niet. De lieveling van vandaag loopt groot risico het afdankertje van morgen te worden.

Die onrust pleit misschien wel meer dan ooit voor een stabiele politieke koers. Vormgegeven door politici-met-een-vaste-hand-en-een-overtuiging die bewezen hebben iets waard te zijn, die ergens voor staan, waar je op aan kunt.

Ja, natuurlijk heb ik het over Jan Peter.

Daarom behoefde van mij Agnes ook niet weg.

Brussel, maart 2010