Volkskrant: Zien drinken doet drinken, vooral voor mannen - Hoofdinhoud

Tweede Kamerleden van de ChristenUnie, PvdA en SP willen minder alcohol zien drinken in tv-series, soaps en films. Op weg naar verder betutteling?

U leidt vast een dorstig leven.

'Pardon? Hoezo?'

U reist dagelijks op en neer tussen Almere en oen Haag. De stations wemelen van de drankreclame en drinkende mensen. En dan moet u in Den Haag ook nog het Plein over naar het Tweede Kamergebouw. Het Plein, de drenkplaats van journaille en Kamerleden. Zien drinken doet drinken, is uw motto. Dus dan moet u wel een dorstig leven leiden.

'Nou, nou. Zo'n vaart loopt dat niet, hoor. Zien drinken doet drinken,

is niet mijn motto, hoor. Het is een bewezen stelling, blijkt uit onderzoek van de Radboud Universiteit. Zien drinken doet drinken.

Dat geldt vooral voor mannen en minder voor vrouwen, concluderen

de onderzoekers.'

En nu moet het drankgebruik op televisie aan banden worden gelegd. U doet de faam van uw partij als betuttelaars eer aan.

'Ik wil geen drankgebruik op tv verbieden. Mijn visie is fout in de publiciteit gekomen, maar ik leg graag de nuances nog eens uit.

Drankgebruik is prima, misbruik niet. Als in televisiesoaps drank

wordt geconsumeerd, mogen de risico's ook worden belicht om te

leren dat drankgebruik niet naar het Walhalla voert. Gelukkig gebeurt

dat nu ook 'Het onderzoek is van 2007. Toen heb ik ook al opgeroepen om de keerzijde van drankgebruik, van het misbruik te laten zien, zodat er een genuanceerd beeld over alcoholgebruik

ontstaat. Nu wordt dat opgepikt en dat is effectiever dan geboden of verboden uitvaardigen. Toevallig zag ik laatst een flard van Goede Tijden, Slechte Tijden. Toevallig, niet omdat ik me te goed voel voor die soap, maar omdat ik die serie niet volg. 'In die aflevering trof een moeder haar zoon in bed met een jongen. Die moeder zei toen zoiets als: 'Dat krijg je nou van dat comazuipen', waarop haar zoon toegaf dat hij 'wel erg ver heen was geweest'. Dat bedoel ik nou, dat die televisieseries, als ze dan toch drankgebruik laten zien, ook de keerzijde tonen. Deze jongens hadden ook nog onveilige seks, dat kwam ook aan de orde als risico van drankgebruik. Prima. Zo informeer je risicogroepen.'

Verslaving en misbruik zijn toch geen bewuste, rationele keuzen? Voor drugs wordt geen reclame gemaakt en als het in soaps aan de orde komt, is het meestal in negatieve zin. En toch raken mensen

aan drugs verslaafd. Wilt u de mensen die tot drankverslaving geneigd zijn tot norm verheffen? En elk glas dat op televisie genuttigd wordt, vergezeld laten gaan van waarschuwende teksten

of vervolgscènes?

'Nee, daarom ook geen e verbod. Wij maken onderscheid in gebruik

en misbruik. Om misbruik door een kleine groep tegen te gaan, moet je specifieke maatregelen voor die specifieke groep ne-

men, geen totaalverbod. Dat werkt niet.

'Het lijkt erop dat verslaving vaak genetisch bepaald is en aan omgevingsfactoren ligt. Het is vrij ongebruikelijk om dat in Nederland hardop te zeggen, laat staan om daar consequenties aan te verbinden. Maar je ziet vaak dezelfde problemen door generaties heen spelen. Dat zegt ook wel wat over de voorbeeldfunctie

van ouders, die is belangrijker dan het tonen van drankgebruik. Kinderen die opgroeien met verslaafde ouders, of het nu door drank of drugs of roken is, zien ook de negatieve kanten van die verslaving.

Toch kunnen zij zich daar vaak niet aan onttrekken en vervallen ze in hetzelfde patroon. 'Je zou bij gezinnen waar verslavingsproblemen

voorkomen risicoprofielen kunnen opstellen. Met die profielen

zouden consultatiebureaus aan de slag kunnen. Maar

dergelijk preventiebeleid is in Nederland nog niet geaccepteerd.

We grijpen nu liever achteraf in.'

Deze kwetsbare groep die tot verslaving geneigd is, wordt dus wat

u betreft de norm. Kunnen we verwachten dat er, elke keer als op televisie een glas alcoholische drank verschijnt, een waarschuwing in beeld komt?

'Nee, de norm is niet misbruik. De norm is: normaal gebruik kan,

maar misbruik proberen te voorkomen. Over het uitzenden van

beelden moet wel worden nagedacht: welk beeld zenden we uit?

Welke boodschap wordt hiermee afgegeven? Dat gebeurt nu ook

door gebruik en misbruik te tonen. Dat geeft een reëel beeld.

'Een verbod op het vertonen van alcoholische dranken op televisie

zou echt niet werken. Het is net als met gezond eten: overgewicht is

vaak een gevolg van ongezond eten en weinig bewegen. Kroketten

zijn goedkoop en lekker, maar je hoeft ze niet te verbieden om gezond leven te promoten.

'Je kunt laten zien dat je ook met weinig geld gezond kunt eten en

gezond kunt leven. Dat verandert eerder het gedrag, omdat goed

voorbeeld goed doet volgen. Zo kan het ook op tv met drank.

'Drank is er, maar het is goed omde keerzijde aan bod te laten komen, zoals in afleveringen van soapseries. Dat type programma's

richt zich op bepaalde doelgroepen en daarom is het belangrijk

dat ze een evenwichtig wereldbeeldschetsen.'

Gijs Herderscheê is Haagsredacteur van de Volkskrant.

Documenten