Politici in Brussel maken MKZ tot een ramp - Hoofdinhoud

De Nederlandse boeren leven in doodsangst. Het 'ruimen' van veestapels, afmaken van de dieren, snijdt de boer door de ziel. De consument rilt bij de beelden van Engelse brandstapels en massagraven en Nederlandse grijpers met dode koeien en schapen. Het mond- en klauwzeervirus heeft, door het grensoverschrijdende gesleep met levende dieren, ons land nu ook 'in staat van oorlog' (Brinkhorst) gebracht. Preventief vaccineren tegen MKZ zal de crisis snel kunnen bedwingen. Maar dat mag niet van Europa, omdat de Europese MKZ-vrije status tot nu toe vanuit handeloverwegingen heilig is.

Door Remi Poppe, lid Tweede Kamer voor de SP

De verwachting dat deze crisis in Engeland nog tien maal groter zal worden en nog maanden kan duren - waarbij de halve veestapel er aan zal gaan - toont aan dat met preventief afslachten de mond- en klauwzeerveenbrand niet gestopt wordt. We moeten, zonder vaccineren, het ergste vrezen.

Het beleid van de Europese Unie is gebaseerd op de MKZ-vrije status, die nodig is om intern en naar derde landen te kunnen exporteren. Het gaat dan met name om de Verenigde Staten en Japan. Het zijn dus handelspolitieke overwegingen die de overhand hebben bij het halsstarrig volhouden van het non-vaccinatiebeleid. Op het altaar van dit handelsbeleid worden grote delen van de Britse veestapel geofferd door middeleeuwse verbrandingen.

Brinkhorst wil geen middeleeuwse taferelen en voert noodvaccinaties uit in afwachting van de verbrandingsoven. Het vernietigen van gezond vee gaat dus gewoon door. Het kan ook anders. De mythe van de MKZ-vrije status moet dan wel overboord. En dat kan ook makkelijk als de Europese Unie zijn exportaspiraties laat varen. Het mes zou zelfs aan twee kanten snijden. Het is deze export die de verspreiding van het MKZ-virus door massaal gesleep met levende dieren en vleesproducten bevordert. Handelaren en transporteurs zeulen duizenden levende dieren rond naar kalver- en varkensmesterijen, op zoek naar vaak marginale prijsverschillen tussen inkoop en verkoop. De dag voor het eerste transportverbod vanwege de sterke vermoedens van een mond- en klauwzeeruitbraak, zijn snel nog even 200.000 dieren vanuit Nederland naar Duitland versleept.

Dit verslepen van levende dieren en vleesproducten vindt ook mondiaal plaats. Vrijwel altijd is ergens op de wereld het MKZ-virus actief. De wens om Europa zijn MKZ-vrije status te laten behouden, op basis van een non-vaccinatiebeleid, is met deze vrijhandel een onhoudbaar standpunt. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid is na de oorlog begonnen onder het motto 'nooit meer honger'. Dat hadden we bijzonder snel voor elkaar. Sterker nog, 25 jaar geleden puilden de pakhuizen en koelhuizen uit door de overproductie. Het beleid was, en is, te ver doorgeschoten. Intensivering, schaalvergroting, overproductie en opheffen van handelsbeperkingen hebben het belang van consument, boer en dier ondergeschikt gemaakt aan handel en machtige voedingsconcerns. Vee, veevoer en vlees worden de hele wereld over gestuurd, geleid door slechts één motief: het maximaliseren van de winst op het exploiteren van dieren. Dat leidt tot krankzinnige situaties. Het op en neer transporteren van vee en vlees tussen Nederland en Italië om zo 'echte' Parmaham te produceren is alom bekend, maar het is maar een van vele vreemde voorbeelden. Het massaal afmaken van gezond vee dat we nu zien, is eveneens een regelrecht gevolg van dit perverse systeem. Als we daarvan af willen, dienen we structurele veranderingen in het Europese landbouwbeleid door te voeren. Die zijn best mogelijk overigens, als de politieke wil ertoe bestaat.

Als we de overproductie in de EU stoppen en een paar centen meer betalen voor ons eten dan kunnen de boeren overleven en kwaliteitsproducten leveren door een duurzame landbouw. Duurzame landbouw sluit veeziekten niet uit. Een forse beperking van het diervervoer en het mondiaal rondslepen van vlees zou MKZ een stuk hanteerbaarder maken. Maar de situatie is (nog) niet zo. Dus moeten we nu doen wat noodzakelijk is.

Om te beginnen enten in een ring om besmette bedrijven zonder afmaken van de dieren die geen mond- en klauwzeer hebben. En als de oorlog toch doorzet, zoals in Engeland, totale vaccinatie. Ieder weldenkend mens is daar vóór, maar Brussel niet.

Vleesexporteur Argentinië ent 11 miljoen beesten (van de 50 miljoen koeien die ze daar hebben).

De ramp van MKZ is dat de politici in Brussel er een ramp van maken. Helaas gaat het roer pas om als bijvoorbeeld Duitsland deze rampspoed op zijn grondgebied krijgt. Een meerderheid in de Tweede Kamer, en minister van Landbouw Brinkhorst willen dat het Europese non-vaccinatiebeleid op de helling gaat. Ook in Duitsland en Engeland is dit standpunt veld aan het winnen. Engeland mag

nu vaccineren zonder doden achteraf, maar mag dan twee jaar niet exporteren. Dat mocht toch al niet vanwege de BSE-crisis in Engeland. Europa blijft verder volharden in het non-vaccinatiebeleid. Vooralsnog is geen land bereid de koe bij de horens te vatten om, in afwachting van discussie op Europees niveau, ter heroverweging van het non vaccinatiebeleid, tot preventief vaccineren over te gaan. Dat is begrijpelijk omdat elke EU-lidstaat die overgaat tot preventief vaccineren zijn MKZ-vrije status verliest en daarmee een exportverbod krijgt opgelegd, ook binnen Europa. Nederland exporteert 60 procent van zijn dierlijke productie, waarvan 80 procent binnen Europa. Het gaat om een moeilijke keuze. Moeten exportbelangen prevaleren, of kiezen we ervoor onze dieren te bescherming tegen MKZ te bieden?

Uit ethische en morele overwegingen is preventief vaccineren in plaats van preventief afmaken natuurlijk de beste aanpak.

Daarom zal, in afwachting van reeds aangekondigde discussie over het non-vaccinatiebeleid in Europa, het nemen van eigen verantwoordelijkheid door Nederland een optie moeten zijn. Daarbij kan gekozen worden voor vaccineren in een brede cirkel rond besmette bedrijven, zonder dat dit een uitstel van executie betekent voor de dieren, zoals nu het geval is. Er dient dan wel goed bijgehouden te worden welke dieren zijn gevaccineerd. Het is een keuze tussen twee kwaden. Maar het Europese non-vaccinatiebeleid lijkt niet lang meer vol te houden. Een dergelijke aanpak van de huidige crisis in Nederland kan in de Europese Unie het effect van het ene schaap dat over de dam is hebben.

En dat is hard nodig om een einde te maken aan de beschamende voorstelling die we nu dagelijks te zien krijgen!

Dit artikel verscheen op 5 april 2001 in BN/De Stem