Geen blanco cheques aan foute regimes - Hoofdinhoud

Twee weken geleden richtte de junta in het West-Afrikaanse Guinee een waar bloedbad aan. Volgens mensenrechtenorganisaties zijn hierbij zeker 157 mensen omgekomen. Meer dan 1250 mensen, onder wie diverse prominente oppositieleiders, zijn gewond geraakt. Volgens ooggetuigen trokken militairen de buitenwijken van de hoofdstad Conakry in, plunderden winkels en huizen en verkrachtten vrouwen op grote schaal.

Ewout Irrgang is Tweede Kamerlid voor de SP

Dit is de trieste ontwikkeling van een aanvankelijk geweldloze militaire coup in december 2008, waarbij president Moussa Dadis Camara in eerste instantie in het belang van de straatarme Guinese bevolking leek te handelen. Hij pakte de corruptie en drugssmokkel aan en voerde prijsverlagingen in voor eerste levensbehoeften als rijst en benzine. Belangrijker nog was dat hij voor 2010 vrije verkiezingen beloofde, zonder zichzelf daarbij kandidaat te stellen. Op deze kandidaatstelling kwam hij de afgelopen weken terug, hetgeen grote verontwaardiging van de bevolking opriep. Dit resulteerde uiteindelijk in de demonstratie van 28 september met fatale afloop.

Van de Senegalese president Abdoulaye Wade ontving Camara echter alle steun voor zijn kandidatuur. Wade was de eerste en vrijwel de enige Afrikaanse leider die Camara direct na zijn machtovername in december feliciteerde. Op 12 september bezocht de 83-jarige Wade de Guinese hoofdstad Conakry om Camara – die hij liefkozend ‘mijn zoon’ noem – een hart onder de riem te steken. In een lange toespraak die volgde beaamde Camara de bijzondere band die hij met ‘papa’ Wade heeft en diens belangrijke en adviserende rol in de West-Afrikaanse politiek.

Aan deze Senegalese regering deelt Nederland jaarlijks voor tientallen miljoenen euro’s een blanco cheque uit, ook wel ‘begrotingssteun’ genoemd. De begrotingssteun van de Europese Commissie aan Senegal bedraagt tot 2013 bijna 150 miljoen. Minister Koenders (Ontwikkelingssamenwerking, PvdA) zou er goed aan doen deze begrotingssteun tot nader order stop te zetten en zich hier ook binnen Europa voor in te zetten.

Juist vanwege de belangrijke en adviserende rol die de Senegalese president in de explosieve West-Afrikaanse regio en Guinee in het bijzonder bekleedt, is zijn optreden zeer kwalijk te noemen. Vriend en vijand lijken het erover eens dat een veroordeling van de zijde van Wade over de kandidaatstelling van Camara het bloedbad van eind september had kunnen voorkomen. Nu hij deze veroordeling bewust heeft nagelaten, kan Wade echt geen aanspraak meer maken op onze hulp.

Daar komt nog bij dat de Senegalese president een ministens zo kwalijke rol speelt in eigen land. Onder Wade is Senegal terechtgekomen in een neerwaartse spiraal richting een autoritaire staat. Wade stoomt zijn echte zoon Karim klaar voor zijn opvolging, de persvrijheid is ingeperkt en wetten worden zonder parlementaire instemming gewijzigd.

In tijden van bezuiniging moet hulp waarover gerede twijfel bestaat als eerste worden beëindigd. Zeker wanneer het regime dat de begrotingssteun ontvangt zo’n kwalijke invloed uitoefent in de regio.

Dit artikel verscheen op 13 oktober 2009 in NRC.next