Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)
Het ministerie1 is onder meer belast met het algemeen sociaaleconomisch beleid, met name voor het werkgelegenheidsbeleid, arbeidsaangelegenheden en voor het inkomens- en vermogensbeleid. Het ministerie draagt ook zorg voor de sociale zekerheid in Nederland.
De huidige minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is Eddy van Hijum2 (NSC). Er is ook een staatssecretaris, Jurgen Nobel3 (VVD).
De ambtelijke leiding over het ministerie is in handen van een secretaris-generaal4, Marieke van Wallenburg5.
Inhoudsopgave
Diensten die onder het ministerie van SZW vallen zijn:
-
-Arboportaal
-
-Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS)
-
-
De minister Sociale Zaken en Werkgelegenheid is belast met onder andere het algemeen sociaal-economisch- en begrotingsbeleid, het inkomensbeleid, pensioenstelsel, AOW, en de arbeidsmarkt.
De staatssecretaris is met name belast met de kinderopvang, participatie en decentrale voorzieningen, armoede en schuldhulpverlening, Wajong en banenafspraak, beschut werk, Re-integratie, Integratie en maatschappelijke samenhang Arbeidsomstandigheden.
Historische ontwikkeling
In 1918 werd het ministerie van Arbeid ingesteld, dat de zorg kreeg voor sociale zekerheid, arbeidswetgeving, volksgezondheid en volkshuisvesting. Per 1 januari 1923 werd dit ministerie verenigd met Handel en Nijverheid, waardoor het geheel sociaal-economische beleid (m.u.v. Landbouw) onder dit departement viel. Na de overgang van Landbouw (afkomstig van Binnenlandse Zaken) in 1932 werd de naam 'Economische Zaken en Arbeid'.
In 1933 kwam er een afzonderlijk departement Sociale Zaken. Hieronder viel ook 'volksgezondheid'. De verantwoordelijkheid voor de volkshuisvesting ging in 1937 over naar Binnenlandse Zaken.
Per 15 september 1951 werd de naam van het departement Sociale Zaken en Volksgezondheid. Toen er in het kabinet-Biesheuvel10 een afzonderlijk ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne kwam, werd de naam weer 'Sociale Zaken'.
Vanwege het bijzondere belang dat werd gehecht aan en de coördinerende rol bij het werkgelegenheidsbeleid, werd de naam in 1981 veranderd in Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In 2022-2024 was er een minister voor Armoede, Participatie en Pensioenen.
Onder welk(e) ministerie(s) vielen huidige taken eerder
Periode |
Naam |
|---|---|
1981-heden |
Sociale Zaken en Werkgelegenheid |
1971-1981 |
Sociale Zaken |
1951-1971 |
|
1933-1951 |
|
1932-1933 |
|
1923-1932 |
|
1918-1923 |
+) In 2010 vond er in het vierde kabinet-Balkenende een wisseling plaats in de coalitie door het uittreden van de PvdA
Meer over
- 1.De voorbereiding van beleid, wetten en regelingen vindt plaats op een ministerie (ook wel: departement). Ook bij het uitvoeren en controleren hiervan hebben ministeries een belangrijke taak, maar soms gebeurt dat ook door intern of extern verzelfstandigde organisaties of door rechtspersonen met een wettelijke taak.
- 2.Eddy van Hijum (1972) is sinds 2 juli 2024 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en (derde) vicepremier in het kabinet-Schoof. Hij was van 6 december 2023 tot 2 juli 2024 Tweede Kamerlid voor NSC. Eerder was hij elf jaar Tweede Kamerlid voor het CDA. Voor hij Kamerlid werd was hij werkzaam als adviseur op het gebied van bestuurlijke organisatie en onderzoeker op het gebied van waterbeheer. Tevens was hij toen gemeenteraadslid in Zwolle. Hij maakte deel uit van de onderzoekscommissie onderhoud spoor en was fractiesecretaris en presidiumlid. In 2014 maakte hij de overstap naar de provinciale politiek en werd hij (tot 2023) gedeputeerde in Overijssel. Als Tweede Kamerlid voor NSC hield hij zich bezig met financiën, Europees en internationaal monetair beleid en financiën medeoverheden.
- 3.Jurgen Nobel (1988) is sinds 2 juli 2024 staatssecretaris voor Participatie en Integratie in het kabinet-Schoof. Voor de VVD was hij sinds 2019 wethouder van de gemeente Haarlemmermeer.
- 4.De secretaris-generaal is de hoogste ambtenaar van een ministerie. Behalve belangrijk ambtelijk adviseur van de minister en/of staatssecretaris(sen) is de secretaris-generaal ook belast met de leiding aan het ambtelijke apparaat.
- 5.Marieke van Wallenberg (1974) is sinds 16 februari 2023 secretaris-generaal van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zij was eerder geruime tijd werkzaam in de ambtelijke organisatie van de gemeente Rotterdam en in 2018-2023 directeur-generaal digitalisering en overheidsorganisatie op het ministerie van BZK.
- 6.Deze organisatie houdt zich bezig met het uitvoeren van subsidieregelingen op het gebied van sociaaleconomisch beleid. De nadruk ligt op werk en inkomen. Voor Nederland is Uitvoering Van Beleid het aanspreekpunt voor het aanvragen van Europese subsidies zoals het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het Europees Globaliseringsfonds (EGF). Daarnaast is het agentschap verantwoordelijk voor enkele nationale subsidies. Uitvoering Van Beleid maakt organisatorisch deel uit van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
- 7.De Inspectie SZW houdt toezicht op verscheidene sociale wetten (bijvoorbeeld de Wet minimumloon en de Arbeidsomstandighedenwet), spoort fraude op en signaleert ontwikkelingen op het gebied van sociale zaken en werkgelegenheid.
- 8.De Sociale Verzekeringsraad (SVR) werd in 1952 in het leven geroepen door het kabinet-Drees III en was belast met de toezicht op de uitvoering van de Organisatiewet Sociale Verzekering. De Sociale Verzekeringsraad hield toezicht op het sociale zekerheidsstelsel. De SVR bestond voor tweederde uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en voor het resterende deel uit 'kroonleden' benoemd door de regering.
- 9.Het UWV is een uitvoeringsorganisatie op het gebied van werknemersverzekeringen.
- 10.Dit kabinet kwam tot stand na de Tweede Kamerverkiezingen van 1971. De partijen die het voorgaande kabinet-De Jong hadden gevormd (KVP, CHU, ARP en VVD) verloren bij deze verkiezingen hun meerderheid. Met nieuwkomer DS'70 als vijfde regeringspartij kon het beleid van het vorige kabinet echter voortgezet worden. Minister-president Barend Biesheuvel was afkomstig uit de ARP.
- 11.Sociale Zaken en Volksgezondheiid was sinds 1951 de naam van het in 1933 ingestelde ministerie van Sociale Zaken. Het ministerie had de zorg voor de sociale zekerheid, sociale bijstand, arbeidsverhoudingen, arbeidsbescherming, arbeidsvoorwaarden, werkgelegenheid, arbeidsvoorziening, emigratie en de volksgezondheid. In 1971 ging Volksgezondheid over naar een nieuw ministerie en werd de naam opnieuw Sociale Zaken.
- 12.Dit ministerie werd op 10 juni 1933 ingesteld. Eerder was er in 1918-1923 een ministerie van Arbeid, waarna arbeid werd onder gebracht bij Handel en Nijverheid, respectievelijk bij Economische Zaken. In 1951 werd de naam gewijzigd in Sociale Zaken en Volksgezondheid. In 1971-1981, toen er een ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne was, was de naam opnieuw Sociale Zaken.
- 13.Economische Zaken en Arbeid sinds 1932 de naam van het ministerie van Arbeid, Handel en Nijverheid. De naamswijziging kwam er nadat Landbouw was overgeheveld vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken. Toen er in 1933 een afzonderlijk ministerie van Sociale Zaken kwam, werd de naam gewijzigd in 'Economische Zaken'. Het ministerie had ook de verantwoordelijkheid voor de volkshuisvesting.
- 14.Het ministerie van Arbeid, Handel en Nijverheid bestond tussen 1923 en 1932. Het werd door het kabinet-Ruijs de Beerenbrouck II ingesteld als voortzetting van de ministeries van Arbeid en Landbouw, Handel en Nijverheid. Landbouw werd daarbij overgeheveld naar het ministerie van Binnenlandse Zaken. Binnenlandse Zaken kreeg toen bovendien de zorg voor volksgezondheid.
- 15.Dit ministerie van Arbeid bestond tussen 1918 en 1923. Het werd ingesteld door het kabinet-Ruijs de Beerenbrouck I. Het had de zorg voor sociale zekerheid, arbeidswetgeving, volksgezondheid en volkshuisvesting. Per 1 januari 1923 werd het ministerie verenigd met Handel en Nijverheid, waardoor het geheel sociaaleconomische beleid (m.u.v. Landbouw) onder dit departement viel.