25900 - Wijziging van de Algemene nabestaandenwet in verband met gebleken onbillijkheden

Dit wetsvoorstel werd op 23 februari 1998 ingediend door de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, De Grave¹.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is, met het oog op het voorkomen van onbillijkheden en teneinde enige correcties aan te brengen in de Algemene nabestaandenwet, de Algemene nabestaandenwet en de Wet financiering volksverzekeringen te wijzigen.

Wijziging van de Algemene nabestaandenwet in verband met gebleken onbillijkheden

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Frank de Grave (1955) was van 7 juni 2011 tot 3 september 2018 Eerste Kamerlid voor de VVD. Sindsdien is hij staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Na werkzaamheden in het bankwezen en het voorzitterschap van de JOVD werd hij in 1982 financieel woordvoerder van de VVD in de Tweede Kamer. In 1990-1996 was de heer De Grave wethouder van financiën in Amsterdam en vervolgens staatssecretaris van Sociale Zaken in het kabinet-Kok I en minister van Defensie in het kabinet-Kok II. Keerde in 2002 terug naar de Kamer als mediawoordvoerder. Kreeg vanaf 2004 leiding over organen in de gezondheidszorg, zoals de Zorgautoriteit. Was daarna voorziter van het bestuur van pensioenfonds PGGM en voorzitter van de Federatie van Medisch Specialisten.
   
• 2. 

  Paul Rosenmöller (1956) is sinds 13 juni 2023 voorzitter van de gezamenlijke PvdA/GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer. Hij was sinds 11 juni 2019 lid van de GroenLinks-Eerste Kamerfractie en tevens fractievoorzitter. Tussen 1994 en 2002 was hij politiek leider van zijn partij, na in 1989 Tweede Kamerlid te zijn geworden. Eerder was hij vakbondsbestuurder, onder meer in de Rotterdamse haven. Stapte voor de verkiezingen van 2003 vrij onverwacht uit de politiek en werd programmamaker bij de IKON. Was na zijn Kamerlidmaatschap onder meer voorzitter van de VO-raad en bestuurslid van pensioenfonds ABP. Had als Tweede Kamerlid veel belangstelling voor het wel en wee van de Antillen.
   
• 3. 

  Gewaardeerde justitiewoordvoerster van de PvdA-Tweede Kamerfractie die ook korte tijd staatssecretaris was in het kabinet-Kok II. Begon als beleids- en stafmedewerkster van de PvdA-fractie en ging in het najaar van 1989 zelf deel uitmaken van die fractie. Leidde onder meer de commissie die uitvoering van de aanbevelingen van de IRT-enquêtecommissie onderzocht. Hield zich behalve met justitie en sociale zaken ook bezig met zaken rond het koninklijk huis en met het jeugdbeleid. Maakte zich sterk voor verbetering van de (justitiële) jeugdzorg. Sprak haar gedegen redevoeringen in de Kamer altijd tamelijk snel uit.
   
• 4. 

  Politiek voorman van de SGP, die als nestor van de Tweede Kamer gezag verwierf. Studeerde weg- en waterbouw en was werkzaam in het onderwijs. Kwam in 1981, na ruim acht jaar Statenlid in Utrecht te zijn geweest, in de Kamer. Vanaf 1986 fractievoorzitter en partijleider. Voerde in de Kamer het woord over uiteenlopende onderwerpen. Minzame, hardwerkende volksvertegenwoordiger die zich dienstbaar opstelde en geen eerzucht kende. Als nestor ontwikkelde hij zich, ondanks het tamelijk politieke isolement van zijn partij, tot het staatsrechtelijk en 'zedelijk' geweten van de Kamer. Waarschuwde geregeld tegen verruwing van de parlementaire mores.
   
• 5. 

  Gedegen en gerespecteerd lid van de Tweede Kamerfracties van GPV en ChristenUnie, die na vier jaar Eerste Kamerlidmaatschap minister van Defensie werd in het kabinet-Balkenende IV. Had het in die laatste functie veel moeilijker, onder andere vanwege de discussies rond de vredesmissie in Afghanistan. Zijn politieke loopbaan begon hij als medewerker van de Tweede Kamerfractie van het GPV, waarna hij in 1989 zelf Kamerlid werd. Hield zich met uiteenlopende onderwerpen bezig. Leidde in 1995-1996 het parlementaire onderzoek naar klimaatverandering. Daarnaast was hij nauw betrokken bij de parlementaire nasleep van het Srebrenicadrama en het vastleggen van betrokkenheid van de Tweede Kamer bij militaire missies. Na het uittreden van de PvdA-ministers was hij in 2010 acht maanden tevens minister voor Wonen, Wijken en Integratie.
   
• 6. 

  Ank Bijleveld (1962) was van 26 oktober 2017 tot en met 17 september 2021 minister van Defensie in het kabinet-Rutte III. Van 1 november 2019 tot 14 april 2020 was zij tevens minister voor de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst. Mevrouw Bijleveld was van 22 februari 2007 tot 14 oktober 2010 staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Balkenende IV. Zij was Tweede Kamerlid voor het CDA in de periode 1989-2001 en in 2010. Zij was enige jaren vicefractievoorzitter en in 2010 betrokken bij de onderhandelingen tijdens de kabinetsformatie. Eerder werkte mevrouw Bijleveld bij de gemeente Hengelo (Ov.), was zij raadslid in Enschede en was zij actief bij het dekenaat van Enschede. Van 1 januari 2001 tot 22 februari 2007 was zij burgemeester van Hof van Twente en van 1 januari 2011 tot 26 oktober 2017 commissaris van de Koning(in) in Overijssel. Op 17 januari 2022 werd zij waarnemend burgemeester van Almere en bleef dat tot 1 maart 2023.
   
• 7. 

  Ouderenafgevaardigde, die zich, toen hij in een tussentijdse vacature werd benoemd, direct aansloot bij de fractie-Nijpels (Senioren 2000). Was voordien als medewerker van die fractie. Voor hij de politiek inging, werkte hij in het bedrijfsleven en de gehandicaptenzorg. Was op laatstgenoemde terrein ook in bestuursfuncties actief. Diende een initiatiefvoorstel in dat overerving van adellijke titels op vrouwen mogelijk moest maken.
   
• 8. 

  Prominente D66'er die van alle markten thuis was. Hield zich in de twaalf jaar waarin hij Tweede Kamerlid was bezig met onder meer financiën, sociale zekerheid, de zorg, buitenlands beleid, defensie, media en economische zaken. Leidde bekwaam de commissie die onderzoek deed naar de uitzending van Nederlandse militairen op vredesmissies en was voorzitter van de enquêtecommissie Srebrenica. Was, gevraagd en ongevraagd, altijd bereid de pers te woord staan en zette dan op heldere wijze de standpunten van zijn partij uiteen. Voor hij Kamerlid werd hoofd voorlichting van de Sociaal-Economische Raad. Verloor in 2006 zijn zetel, omdat Fatma Koser Kaya met voorkeurstemmen werd gekozen.
   
• 9. 

  Energieke, actieve en nonconformistische VVD-politica. Domineesdochter uit Bergen op Zoom. Zat één termijn in de Tweede Kamer. Behoorde zeker op het gebied van het privaatrecht tot de vooruitstrevende vleugel van haar partij. Was als enige van haar fractie voorstander van een parlementaire enquête naar de IRT-affaire. Velerlei activiteiten op emancipatorisch terrein (onder andere in de homobeweging) en gemeentebestuurder in Amsterdam. Er was, niet alleen in haar eigen fractie, meer van haar verwacht, maar zij slaagde er als Kamerlid niet in die beloften waar te maken. Keerde later terug naar de lokale (Amsterdamse) politiek. In 2013-2014 was zij waarnemend burgemeester van Teylingen en in 2018-2019 was zij dat in Landsmeer.
   
• 10. 

  Vooraanstaande, strijdbare christendemocratische politica. Was maatschappelijk werkster en kwam eind 1966 voor de ARP in de Tweede Kamer. Werd woordvoerster maatschappelijk werk en sociale zaken en in 1973 tevens defensie-woordvoerster. Behoorde tot de 'sociale' vleugel van haar fractie. Verdedigde in 1976 (tevergeefs) met Til Gardeniers een abortusvoorstel dat uitging van het beginsel 'nee, tenzij'. Verliet in 1978 de Kamer en stapte over naar het bedrijfsleven. Actief in diverse organisaties op het gebied van welzijn, volksgezondheid en sociale zekerheid. Was tevens fractievoorzitter in de gemeenteraad, wethouder en waarnemend burgemeester. Keerde in 1995 op 69-jarige leeftijd terug in de Haagse politiek als senator. Was in de Eerste Kamer voorzitter van de vaste commissie voor VWS en woordvoerster sociale zaken. Door haar kennis en ervaring was zij in de Senaat een geducht tegenspeelster van de bewindslieden op die terreinen.
   
• 11. 

  Actief Eerste Kamerlid voor D66. Van huis uit architecte. Hield zich vooral bezig met volkshuisvesting en buitenlandse zaken. Later tevens woordvoerster sociale zaken, op welk terrein zij zich in dossiers kon vastbijten. Leidde het verzet tegen de Nabestaandenwet van staatssecretaris Ter Veld. Zette zich in voor verbetering van de verhouding tussen christenen en joden. Was tevens lid van de Haagse gemeenteraad en van het Benelux-parlement en het parlement van de Raad van Europa. Enkele malen waarnemer bij verkiezingen in voormalig Joegoslavië.
   
• 12. 

  Tot de linkervleugel van de PvdA behorende Utrechtse vormingswerker, die bijna twintig jaar in de Eerste Kamer zat. Vasthoudend en deskundig debater op het terrein van de sociale zekerheid, dat voor hem geen geheimen leek te kennen. Kruiste in de jaren tachtig vaak de degens met staatssecretaris Louw de Graaf. Vanuit zijn linkse opstelling en zijn gevoel voor sociale rechtvaardigheid ontwikkelde hij zich - zijns ondanks, want charisma ontbrak hem - tot het geweten van PvdA'ers die zich verzetten tegen de ingrepen in de WAO door het kabinet-Lubbers/Kok. Daaraan had hij in 1995 zijn herverkiezing te danken, nadat de partij hem op een onverkiesbare plaats op de kandidatenlijst had gezet. Was ook woordvoerder volksgezondheid en welzijn en Koninkrijkszaken.
   
• 13. 

  Ervaren bestuurster die in 1993 voor de VVD Eerste Kamerlid werd en tussen 1999 en 2005 de VVD-Eerste Kamerfractie leidde. Adellijke dame met grote belangstelling voor cultuur, een onderwerp waarover zij ook in de Kamer het woord voerde. Hield zich ook enige tijd bezig met sociale zaken. Dochter van een directeur van Philips. Was, na te zijn opgeleid tot kleuterleidster, onder meer negen jaar gedeputeerde van Gelderland en acht jaar burgemeester van Heemstede. Wist altijd met veel overtuigingskracht de standpunten van haar fractie naar voren te brengen.
   
• 14. 

  Eerste Kamerlid voor GroenLinks, die als hoofdfunctie coördinator leefbaarheid bij het stadsdeel Amsterdam-Osdorp had. Begon haar loopbaan als onderwijzeres in het speciaal onderwijs en werkte daarna onder meer bij organisaties op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Was ook enige tijd in Kameroen werkzaam bij ontwikkelingsprojecten. Afkomstig uit de PSP. In de Eerste Kamer woordvoerster buitenlandse zaken, Europese samenwerking en ontwikkelingssamenwerking en op laatstgenoemde terrein voorzitter van de Kamercommissie. Had daarnaast zitting in diverse internationale parlementen. Na haar Kamerlidmaatschap actief op internationaal terrein, onder meer via het NDI (National Democratic Institute).
   
• 15. 

  Bescheiden, aimabele en gewaardeerde senator van het GPV en later van de ChristenUnie, waarvan hij in 2002 ook de eerste lijsttrekker werd. Als docent, rector en hoogleraar goed ingevoerd in het onderwijs. Was geïnteresseerd in toepassing van ICT, zowel in het onderwijs als op andere terreinen. Raakte na voor zijn partij teleurstellend verlopen Tweede Kamerverkiezingen oververmoeid. Toen hij niet opnieuw gekandideerd werd, trok hij zich terug uit de politiek en keerde hij terug naar het onderwijs. Was in 2011-2016 directeur van het Huis voor democratie en rechtsstaat (ProDemos).
   
• 16. 

  Oprichter, voorzitter en senator van het Algemeen Ouderen Verbond (AOV). Was geruime tijd personeelschef, onder meer bij Philips in Eindhoven. Werd na zijn pensionering politiek actief. Was korte tijd succesvol met zijn ouderenpartij, maar door ruzies viel die partij spoedig uiteen. Kwam op 76-jarige leeftijd in de Eerste Kamer. Speelde een doorslaggevende rol bij de afwijzing van het correctief referendum. Zijn laatste jaar in de Eerste Kamer vormde hij de eenmansfractie 'Martin Batenburg' en na zijn vertrek als senator werd hij lid van het CDA.
   
• 17. 

  Twintig jaar vooraanstaand Eerste Kamerlid voor de PvdA. Was als zelfstandig ondernemer werkzaam op het gebied van vormgeving en publiciteit. In de Senaat woordvoerder op het gebied van onderwijs en sociale zaken. Geducht tegenspeelster voor de bewindslieden op die beleidsterreinen. Maakte zich onder meer sterk voor goede regeling van het overgangsrecht bij ingrepen in de sociale zekerheid. Was een klein jaar fractievoorzitter van de PvdA in de Senaat.
   
• 18. 

  Behendig, zelf- en doelbewust VVD-politicus, die al na vier jaar Tweede Kamerlidmaatschap tot het kabinet toetrad. Was medewerker en tekstschrijver van Frits Bolkestein en werd als Kamerlid financieel woordvoerder. Als staatssecretaris van Sociale Zaken in het kabinet-Kok II bracht hij onder meer de Wet poortwachter tot stand, die snelle reïntegratie van zieke en arbeidsongeschikte werknemers moest bevorderen. Minister van Financiën in het kabinet-Balkenende I. Als minister van Volksgezondheid in het kabinet-Balkenende II voerde hij een nieuw zorgstelsel in, waardoor het ziekenfonds verdween en er meer marktwerking kwam. Debater die soms licht geraakt was en fel reageerde, maar die ook goed kon incasseren. Was in 2007-2011 bestuursvoorzitter van de AFM en is nu voorzitter van de International Accounting Standards Board te Londen.