27632 - Initiatiefvoorstel Spreekrecht voor slachtoffers en nabestaanden in het strafproces

Dit wetsvoorstel werd op 15 maart 2001 aanhangig gemaakt door het Tweede Kamerlid Dittrich (D66)¹.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is enige bepalingen van het Wetboek van Strafvordering te wijzigen in verband met de invoering van spreekrecht van slachtoffers of hun nabestaanden tijdens het onderzoek op de terechtzitting.

Voorstel van wet van het lid Dittrich tot wijziging van enige bepalingen van het Wetboek van Strafvordering (invoering van spreekrecht voor slachtoffers en nabestaanden)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Boris Dittrich (1955) is sinds 11 juni 2019 lid van de D66-Eerste Kamerfractie. Hij was eerder in de jaren 1994-2006 Tweede Kamerlid. In de periode 2003-2006 was hij fractievoorzitter. Voor hij Kamerlid werd, was hij advocaat en rechter bij de Arrondissementsrechtbank Alkmaar. In de Kamer hield hij zich aanvankelijk vooral bezig met justitie en later ook met terreinen als werkgelegenheid, Antilliaanse zaken, medisch-ethische zaken, cultuur, ontwikkelingssamenwerking, politie en integratie. Zette zich volop in voor de rechten van homo's en bracht vier initiatiefwetten tot stand. Na zijn Tweede Kamerlidmaatschap werkte hij bij Human Rights Watch. Is als Eerste Kamerlid woordvoerder justitie, binnenlandse zaken en asiel en Koninkrijksrelaties.
   
• 2. 

  Sybrand van Haersma Buma (1965) is sinds 26 augustus 2019 burgemeester van Leeuwarden. Hij was van 12 oktober 2010 tot 21 mei 2019 fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer en van 23 mei 2002 tot 29 mei 2019 Tweede Kamerlid. Bij de verkiezingen in van 2012 en 2017 was hij lijsttrekker van het CDA. De heer Buma was beleidsmedewerker justitie en plaatsvervangend ambtelijk secretaris van de CDA-Tweede Kamerfractie. In de Tweede Kamer hield hij zich tot hij fractievoorzitter werd vooral bezig met justitie (veiligheidsbeleid). Hij was fractiesecretaris en had zitting in het Presidium van de Kamer.
   
• 3. 

  Gedurende ruim tien jaar een extrovert en debatvaardig Tweede Kamerlid van D66. Had een achtergrond als acteur bij diverse toneelgezelschappen en was voorzitter van de Jonge Democraten. Verder was hij financieel bestuurslid van de Nationale Jeugdraad. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met het onderwijsbeleid, drugsbeleid, natuurbehoud, dierenwelzijn, binnenlands bestuur, cultuur en media. Hij was voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen en van het Kamerpresidium. Was betrokken bij vele parlementaire initiatieven, zoals die om de Tweede Kamer het voortouw te geven in de kabinetsformatie en om tot invoering van een correctief dan wel raadgevend referendum te komen.
   
• 4. 

  VVD-Kamerlid en Commissaris van de Koning(in). Burgemeesterszoon en leraar, wiens opmars in de VVD in 1977 begon toen hij in Gelderland vicevoorzitter politiek van de JOVD werd. In 1983 beleidsmedewerker van de Tweede Kamerfractie en daarna politiek adviseur van vicepremier De Korte, voorlichter van de fractie, en in 1994 Tweede Kamerlid. Was vooral onderwijsspecialist, maar hield zich ook bezig met openbare orde, veiligheid en criminaliteitsbestrijding. In 2002 lag een benoeming tot staatssecretaris van Onderwijs in de rede, maar op het allerlaatste moment koos VVD-leider Zalm voor een vrouw. Werd in 2005, ondanks geringe bestuurlijke ervaring, commissaris van de Koning(in) in "zijn" Gelderland en bleef dat ruim dertien jaar. Gedegen en beginselvast politicus.
   
• 5. 

  Sociaal geëngageerde advocaat uit Heerlen, die een gerespecteerd Tweede Kamerlid voor de SP was. Begon zijn Haagse loopbaan als fractiemedewerker en lid van de Eerste Kamer (1995-1998). In de Tweede Kamer woordvoerder justitie en sociale zaken. Hij maakte verder deel uit van het presidium van de Tweede Kamer en was voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Kreeg waardering voor de wijze waarop hij leiding gaf aan de onderzoeks- en enquêtecommissies financieel stelsel. Was, net als zijn echtgenote die in Heerlen wethouder was, tevens een prominent lokaal SP-politicus.
   
• 6. 

  Voorman van de ChristenUnie, die zijn partij in 2007 in het kabinet-Balkenende IV tot regeringsdeelname bracht. Hijzelf was in dat kabinet minister voor Jeugd en Gezin en viceminister-president. Maakte zich sterk voor betere toegankelijkheid van gezinsondersteuning. Werd in november 2002 als jonge jurist politiek leider van zijn partij, na in 1994 voor de RPF Tweede Kamerlid te zijn geworden. Verwierf snel gezag als goed debater en vanwege zijn dossierkennis. Hij was voordien vijf jaar directeur van de Marnix van Sint Aldegonde Stichting, het wetenschappelijk bureau van de RPF. In 2010 was hij tevens acht maanden minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In april 2011 verliet hij de politiek om voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland te worden.
   
• 7. 

  Farah Karimi (1960) is sinds 13 juni 2023 lid van de gezamenlijke PvdA/GroenLinks-fractie in de Eerste Kamer. Zij was sinds 11 juni 2019 lid van de GroenLinks-Eerste Kamerfractie. In 1998-2006 was zij Tweede Kamerlid. Mevrouw Karimi kwam als Iraanse vluchtelinge naar Nederland en was vier jaar coördinator van Aisa, een project voor de emancipatie en ondersteuning van zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen. Nam als Tweede Kamerlid mede het initiatief voor het raadplegend referendum over de Europese Grondwet. Was na als Tweede Kamerlidmaatschap tien jaar directeur van Oxfam Novib. Als Eerste Kamerlid houdt mevrouw Karimi zich onder meer bezig met asielbeleid, buitenlandse zaken en Europese zaken.
   
• 8. 

  Jurist en PvdA-politicus en -bestuurder. Begon zijn loopbaan bij de rechtelijke macht en was rechter in Amsterdam en vicepresident van de rechtbank in Haarlem. Kwam in mei 2002 als één van de weinige nieuwkomers in de PvdA-fractie en ontpopte zich daar snel als een gewaardeerde justitie-woordvoerder. Sprak onder meer over strafrecht, terrorismebestrijding, rechtshandhaving, het Openbaar Ministerie en personenrecht en diende enkele initiatiefvoorstellen in. Hield zich ook bezig met Koninkrijksaangelegenheden. Werd in 2008 burgemeester van Utrecht, maar zag na zes jaar af van een tweede termijn. Sinds 1 augustus 2016 is hij voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens.
   
• 9. 

  Olaf Stuger (1969) was van 1 juli 2014 tot 2 juli 2019 lid van het Europees Parlement voor de PVV. De heer Stuger was lid van de commissie regionale ontwikkeling. In 2002-2003 was hij Tweede Kamerlid voor de Lijst Pim Fortuyn en bij de Tweede Kamerverkiezingen 2006 was hij lijsttrekker van 'Lijst Vijf Fortuyn'. Na zijn Kamerlidmaatschap werd hij partner bij Public Affairs-kantoor Smeets, Stuger & De Vries met vestigingen in Den Haag en Brussel. Hij is oprichter van de Bond voor Belastingbetalers, die zich sterk maakt voor transparantie en verantwoording van belastinginning en besteding van belastinggeld.
   
• 10. 

  Notaris en plaatsvervangend rechter in de LPF-Tweede Kamerfractie 2002-2003, die zich in de Tweede Kamer bezighield met justitie (algemeen, civiel en familierecht), Grondwetszaken, verkeer en waterstaat en Europese zaken. Maakte zich met Dittrich (D66) sterk voor het verlenen van spreekrecht aan slachtoffers van misdrijven.
   
• 11. 

  Piet Hein Donner (1948) was van 1 februari 2012 tot 1 november 2018 vicepresident van de Raad van State. Hij was van 22 juli 2002 tot 21 september 2006 minister van Justitie, van 22 februari 2007 tot 14 oktober 2010 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van 14 oktober 2010 tot 16 december 2011 minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarvoor was de heer Donner onder meer voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en lid van de Raad van State (1998-2002). In 2001-2002 leidde hij een commissie die adviseerde over de WAO-problematiek en in 2002 en 2003 trad hij op als informateur. In de periode november 2006-februari 2007 was hij Tweede Kamerlid voor het CDA. Sinds december 2018 is hij minister van staat.
   
• 12. 

  Erudiete rechtswetenschapper die naam maakte als succesvol en gewaardeerd hoogleraar, partijfilosoof en senator van de PvdA. Zoon van VVD-minister Witteveen en achterkleinzoon van SDAP-wethouder Wibaut. Promoveerde in 1988 op een rechtstheoretisch proefschrift en verkreeg spoedig daarna, in 1990, de leerstoel encyclopedie van het recht in Tilburg. Was redacteur van het tijdschrift van het wetenschappelijk bureau van de PvdA en in 1998 voorzitter van een commissie die het beginselprogramma herschreef. Werd in 1999 Eerste Kamerlid (tot 2007) en later nog eens vanaf januari 2013. Kwam in juli 2014, samen met vrouw en dochter, om bij het neerhalen van vlucht MH17 boven Oekraïne. Werd herdacht als een vriendelijk, tolerant en buitengewoon zorgvuldig optredend mens.
   
• 13. 

  Gedegen advocate, specialiste op het gebied van het arbeidsrecht, die acht jaar Eerste Kamerlid voor GroenLinks was. Gepromoveerd op een proefschrift over de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Werd in 2003 fractievoorzitter en voerde behalve over onderwerpen op het gebied van justitie en sociale zaken dan ook over uiteenlopende onderwerpen het woord. Pleitte voor een grotere nadruk op goede uitvoerbaarheid van wetgeving en op heldere regelgeving. Deed dat in zorgvuldig opgebouwde, heldere betogen. Was nadien vijf jaar hoogleraar advocatuur aan de Universiteit van Amsterdam.
   
• 14. 

  Vooraanstaande D66-politicus. Zoon van een bekende voorvechter van de Europese gedachte. Advocaat en op betrekkelijk jonge leeftijd Tweede Kamerlid. Nadat hij in 1982 niet was herkozen enige tijd partijvoorzitter. Keerde in 1986 terug in de Tweede Kamer en was daarvan een gerespecteerd lid dat onder meer een initiatiefvoorstel over euthanasie verdedigde. Hield zich als Kamerlid verder bezig met politie, justitie en binnenlands bestuur. In 1994 staatssecretaris van onder meer het grotestedenbeleid in het kabinet-Kok I. Eindigde zijn politieke loopbaan als senator. Was voorzitter van de Autoriteit Persoonsgevens (tot 2016 College Bescherming Persoonsgegevens). Humanist met grote culturele belangstelling.
   
• 15. 

  Advocaat uit Zevenaar, die als Eerste Kamerlid voor het CDA ruim tien jaar een gewaardeerd justitiewoordvoerder was. Stond bekend als vasthoudend, actief en toegewijd en als het juridische geweten van zijn fractie. Was enige jaren voorzitter van de vaste commissie voor Justitie. In zijn partij op diverse terreinen actief en onder meer vicevoorzitter. Stond in 2010 zeer kritisch tegenover de samenwerking met de PVV.
   
• 16. 

  Bescheiden, principiële, pijprokende jurist uit Uddel op de Veluwe, die vijfentwintig jaar een alom gerespecteerd Eerste Kamerlid voor de SGP was. Kwam uit een boerengezin. Hij combineerde het Eerste Kamerlidmaatschap achtendertig jaar met de functie van beleidsmedewerker van de SGP-Tweede Kamerfractie. Was daarnaast geruime tijd Statenlid in Gelderland. Als lid van een kleine fractie, één periode zelfs een eenmansfractie, woordvoerder bij honderden kamerdossiers. Hoewel zijn stem in de Senaat soms de doorslag kon geven, stelde hij zich altijd nuchter en zakelijk op.
   
• 17. 

  VVD-politicus en bestuurskundige, die een belangrijke rol speelde tijdens de formatie 2010 en daarna minister van Buitenlandse Zaken werd in het kabinet-Rutte I. Autoriteit op het gebied van veiligheids- en crisismanagement en oprichter van COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement BV. In Rotterdam en Leiden hoogleraar bestuurskunde en elf jaar Eerste Kamerlid voor de VVD, waarvan vijf jaar fractievoorzitter. Ondernam in 2010 met Wallage tevergeefs pogingen om een Paars kabinet te vormen, met GroenLinks als vierde partij. Zijn ministerschap verliep moeizaam. Had geen al te goede relatie met zijn ambtenaren. Hij kreeg verder onder meer te maken met de terechtstelling van Iraans-Nederlandse in Iran. Verdedigde met succes deelname aan missies in Afghanistan, Libië en Zuid-Soedan en zette zich in voor een vrij internet.
   
• 18. 

  Tiny Kox (1953) was van 10 juni 2003 tot 13 februari 2024 Eerste Kamerlid voor de SP. Hij was tot 25 januari 2022 fractievoorzitter. De heer Kox was redacteur van partijblad De Tribune en van 1994 tot mei 2003 partijsecretaris. Hij maakte deel uit van de delegatie naar de parlementaire assemblee van de Raad van Europa in de groepering Verenigd Europees Links. Van januari 2022 tot januari 2024 was hij voorzitter van dat parlement. Behalve met algemeen beleid hield de heer Kox zich als Eerste Kamerlid bezig met sociale zaken, binnenlandse zaken en immigratie en asiel.