Nederland in Europa - Hoofdinhoud
Vergeleken met de nationale politici spelen Nederlandse Europarlementariërs een marginale rol in de media en in de Nederlandse politiek. Wel maken binnenlandse politici geregeld een overstap naar het Europees Parlement i (EP) en andersom. De opkomst bij de verkiezingen voor het EP is veel lager dan bij de Tweede Kamerverkiezingen i en vertoonde tot 1999 een dalende trend. In sommige debatten (met name over Europa) gunt de Tweede Kamer i spreekrecht aan Nederlandse Europarlementariërs.
Inhoudsopgave
De verkiezingen voor Nederlandse leden van het Europees Parlement zijn qua systematiek vergelijkbaar met de verkiezingen voor de Tweede Kamer i. Voor de brexit (31 januari 2020) had Nederland 26 zetels; daarna is een deel van de Britse zetels herverdeeld waardoor Nederland er drie zetels bij kreeg. Na uitbreiding van het ledental heeft Nederland 31 Europarlementariërs.
Onderdanen uit andere EU-lidstaten mogen onder bepaalde voorwaarden kiezen en gekozen worden in Nederland, en Nederlanders mogen meedoen aan de EP-verkiezingen in andere lidstaten.
Als het parlement (de Eerste en/of Tweede Kamer) een voorstel dat in de Raad van Ministers besproken wordt erg belangrijk vindt voor Nederland, kan het parlement de regering vragen om niet met het voorstel in te stemmen voordat het hierover een debat met de regering heeft gevoerd. Na zo'n parlementair voorbehoud (ook wel behandelvoorbehoud genoemd) moet de regering de Kamer(s) informeren over de voortgang.
Het parlementair voorbehoud is ingevoerd bij de goedkeuringswet van het Verdrag van Lissabon. Het heeft alleen betekenis tussen het Nederlandse parlement en de Nederlandse regering; andere lidstaten zijn er niet door gebonden.
De nationale parlementen van de lidstaten van de Europese Unie hebben de mogelijkheid om bij nieuwe voorstellen voor Europese wetgeving aan te geven dat het onderwerp van een wetsvoorstel niet op Europees niveau, maar op landelijk, provinciaal of gemeentelijk niveau thuishoort.
Voorafgaand aan besprekingen in de Raden van ministers voert de betreffende Kamercommissie als regel overleg met de bewindslieden over hun inbreng. Als er aanleiding is dan kunnen tijdens een tweeminutendebat i plenair moties worden ingediend. Ook de uitkomst van het overleg in Brussel kunnen reden zijn voor overleg en moties.
Voorafgaand aan Europese Toppen is er een debat met de minister-president over de belangrijkste te bespreken punten. Vaak worden na dit debat moties in stemming gebracht. Ook de uitkomst van Europese Toppen is reden om te debatteren.
Jaarlijks debatteert de Tweede Kamer over de Staat van de Unie. Daaraan nemen ook de leiders (parlementsleden) van de Nederlandse delegaties in het Europees Parlement deel. De Eerste Kamer houdt jaarlijks algemene Europese beschouwingten.