Dr. D. (Dick) Dolman - Hoofdinhoud

PvdA-politicus, die tien jaar een alom gewaardeerde Tweede Kamervoorzitter was. Na een ambtelijke loopbaan in 1970 PvdA-Tweede Kamerlid. Aanvankelijk volksgezondheidsspecialist, maar vanaf 1973 financieel woordvoerder. Volgde in 1979 Vondeling i op als Kamervoorzitter. Werd geprezen vanwege de strenge maar rechtvaardige wijze waarop hij voorzat. Enkele malen herkozen, hoewel zijn partij niet steeds de grootste fractie was. Zette zich in voor verbetering van de werkwijze van de Kamer en voor versterking van haar positie. Taalpurist en liefhebber van dichtkunst, die over verfijnde humor beschikte. Was na zijn Kamervoorzitterschap vijftien jaar lid van de Raad van State i.

PvdA
functie(s) in de periode 1970-2005: lid Tweede Kamer, voorzitter Tweede Kamer, lid Raad van State

• - 

  ambtenaar Preventiefonds, ministerie van Sociale Zaken en Volksgezondheid, van 1963 tot 1966
• - 

  plaatsvervangend hoofd directie Algemene Economische Politiek, ministerie van Economische Zaken, van 1 maart 1966 tot mei 1970
• - 

  lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 12 mei 1970 tot 1 juli 1990
• - 

  voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 juli 1979 tot 14 september 1989
• - 

  lid Raad van State, van 1 juli 1990 tot 1 november 2003 (benoemd bij K.B. van 14 mei 1990)
• - 

  staatsraad in buitengewone dienst, Raad van State, van 1 november 2003 tot 1 augustus 2005

• - 

  lid landelijk bestuur "Nieuwe Koers", van 1957 tot 1958 (jongerenorganisatie PvdA)
• - 

  voorzitter PvdA afdeling te 's-Gravenhage
• - 

  lid bestuur PvdA gewest 's-Gravenhage
• - 

  lid partijbestuur PvdA, van 7 maart 1969 tot 6 februari 1971
• - 

  lid kernredactie "Socialisme en Democratie"
• - 

  lid fractiebestuur PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 maart 1972 tot 12 mei 1973
• - 

  lid commissie gezamenlijk verkiezingsprogramma PvdA-D'66-PPR (Keerpunt'72), 1972
• - 

  vicefractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 12 mei 1973 tot 16 januari 1978
• - 

  lid Keerpuntbewakingsgroep PvdA, omstreeks december 1975 tot mei 1976
• - 

  tweede vicefractievoorzitter PvdA Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 16 januari 1978 tot 17 juli 1979

• - 

  voorzitter curatorium perscentrum "Nieuwspoort", omstreeks december 1982 (nog in 1987)
• - 

  voorzitter Jury "Prijs Dagbladjournalistiek", omstreeks december 1982 (nog in 198/)
• - 

  columnist dagblad "Trouw", omstreeks november 1983 (nog in 1984)
• - 

  lid bestuur Stichting Parlementaire Geschiedenis, omstreeks oktober 1986 tot september 1989
• - 

  lid Nationaal Comité Europees jaar van het toerisme, van juli 1989 tot 1 januari 1990
• - 

  lid curatorium Stichting "Willem Drees-lezing", omstreeks juli 1990 (nog in 1997)
• - 

  lid bestuur Genootschap "Onze Taal", omstreeks juli 1990 (nog in 1992)
• - 

  lid bestuur Stichting SOV Catering Services, omstreeks juli 1990 (nog in 1992)
• - 

  lid bestuur Stichting "Vrienden Portugese Synagoge", omstreeks juli 1990 (nog in 1992)
• - 

  lid Raad van Advies Tinbergen Instituut, omstreeks juli 1990 (nog in 1991)
• - 

  voorzitter Nationaal Reumafonds/Nederlandse Vereniging voor Reumabestrijding, van november 1990 tot juni 1998
• - 

  lid Bestuur Stichting Indisch Cultureel Centrum, omstreeks 10 september 1991
• - 

  voorzitter Stichting "Biowetenschappen en Maatschappij", omstreeks september 1991
• - 

  voorzitter Genootschap Nederland-Israël, omstreeks september 1993 (nog in 1995)
• - 

  lid Raad van Commissarissen "Kimberly-Clark Benelux Operations" B.V., omstreeks september 1993
• - 

  vicevoorzitter Genootschap "Onze Taal", omstreeks september 1994 (nog in 1997)
• - 

  voorzitter "Vereniging van Vrienden Rijksmuseum van Oudheden" (RoMeO) te Leiden, omstreeks oktober 1998
• - 

  lid curatorium (later Raad van Advies) Anne Frank Stichting, omstreeks oktober 1998
• - 

  lid bestuur Stichting "Geuzenverzet", omstreeks oktober 1998
• - 

  belast met onderzoek naar nevenfuncties procureur-generaal Steenhuis van het ressort Groningen, januari 1998
• - 

  voorzitter Adviescollege besteding vierde tranche goudpool (van door Nazi-Duitsland) geroofd goud), vanaf 31 augustus 1998
• - 

  voorzitter bestuur Letterkundig Museum te 's-Gravenhage, van 1 oktober 1998 tot 1 december 2006
• - 

  lid bestuur Kiliaanstichting, omstreeks augustus 2001
• - 

  voorzitter bestuur "Stichting Oranjehotel", omstreeks 2003

• - 

  ondervoorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel begeleiding spaarloon op het terrein van belasting- en premieheffing (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 8 juni 1972 tot november 1972
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel wijziging Landbouwwet, Financiële Verhoudingswet 1960 en de Provinciewet (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 1 februari 1973 tot maart 1973
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Financiën (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 19 juni 1973 tot 24 januari 1978
• - 

  lid parlementaire delegatie naar Indonesië, van 2 september 1974 tot 8 september 1974
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de Nota over het te voeren beleid inzake collectieve voorzieningen en de werkgelegenheid (1%-operatie) (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 10 juni 1976 tot 28 oktober 1976
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel vervanging van kinderaftrek van de loon- en inkomstenbelasting door verhoging van de kinderbijslag (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 oktober 1976 tot 17 juli 1979
• - 

  lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 9 juni 1977 tot 17 juli 1979 (vierde ondervoorzitter)
• - 

  voorzitter vaste commissie voor Volksgezondheid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 24 januari 1978 tot 17 juli 1979
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor het wetsvoorstel over de Vermogensaanwasdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 13 april 1978 tot 17 juli 1979
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de Nota Bestek'81 (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 juni 1978 tot juli 1979
• - 

  voorzitter Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 17 juli 1979 tot 14 september 1989
• - 

  voorzitter Commissie voor de Werkwijze (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 augustus 1979 tot 14 september 1989
• - 

  voorzitter bijzondere commissie voor de zaak-Aantjes (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 28 augustus 1979 tot 19 september 1979
• - 

  voorzitter bijzondere commissie OOW (Onderzoek Organisatie en Werkwijze van de Kamer) (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 7 maart 1985 tot juni 1986
• - 

  voorzitter parlementaire delegatie naar de Volksrepubliek China, van 6 oktober 1985 tot 12 oktober 1985
• - 

  lid afdeling Geschillen van Bestuur (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Economische Zaken (Raad van State)
• - 

  lid afdeling Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (Raad van State)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

• - 

  Openbare lagere school, van 1942 tot 1947

• - 

  gymnasium-b, "Stedelijk Gymnasium" te Zutphen, van 1947 tot 1953

• - 

  economie, Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam, van 1953 tot 1959

• - 

  economische wetenschappen, Universiteit van Amsterdam, 31 januari 1964

• - 

  Hield zich tot 1979 in de Tweede Kamer vooral bezig met volksgezondheid, financiën (belastingen) en economische zaken (consumentenbeleid). Was vanaf 1973 financieel-woordvoerder en voerde in de jaren 1973-1978 het woord bij de algemene financiële beschouwingen.
• - 

  Diende in 1972 samen met zijn fractiegenoot Theo van Lier een initiatiefwetsvoorstel in over de heffing van belasting van degenen die alleen van een uitkering ingevolge de AWW leven. Dit wetsvoorstel werd door de Tweede Kamer verworpen. (12.099)
• - 

  Interpelleerde op 15 maart 1978 minister Andriessen over de relatie tussen de aangekondigde belastingverlichting en het rapport-Hofstra
• - 

  Tijdens zijn voorzitterschap kwam, in 1980, een wijziging van het Reglement van Orde tot stand, waarbij de zogenaamde UCV's (Uitgebreide Commissie Vergadering) werden ingesteld
• - 

  Leidde in 1985/1986 een Kamercommissie die werd ingesteld na behandeling van het rapport van de RSV-enquêtecommissie en die onderzoek deed naar de organisatie en werkwijze van de Tweede Kamer. Aanbevolen werd onder meer contacten tussen de Kamer en ambtenaren en externe adviesorganen te intensiveren, de staf van de commissie voor de Rijksuitgaven te versterken, verbetering van het begrotingsonderzoek, oprichting van een bureau wetgeving en instelling van een vaste staf, onder leiding van een griffier, bij alle commissies. (19.336)

• - 

  In 1980 stemden hij, Meiny Epema-Brugman en Joop Voogd als enigen van hun fractie vóór een wetsvoorstel tot verhoging van de alcoholaccijns
• - 

  Legde in juni 1983 als Voorzitter een stemverklaring af over het ordevoorstel-Hermsen om een amendement-Ter Veld/Buurmeijer (17.940, nr. 8) ontoelaatbaar te verklaren. Het amendement beoogde kinderbijslagbedragen te verhogen, terwijl het wetsvoorstel ging over verlaging. Formeel was ontoelaatbaar verklaren logisch, maar hij steunde het voorstel niet. Dolman wees op een precedent uit 1982 en op de korte behandeltijd van het wetsvoorstel.

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

• - 

  Werd op 26 juni 1979 als eerste kandidaat op de voordracht voor het Tweede Kamervoorzitterschap geplaatst. Hij kreeg 94 van de 116 stemmen. Jacob Vellenga kreeg 16 stemmen.
• - 

  Had groot gezag als Tweede Kamervoorzitter door zijn onafhankelijke, maar ook strenge leiding. Werd in 1981 en 1986 herkozen als Tweede Kamervoorzitter hoewel de PvdA niet de grootste fractie was in de Tweede Kamer.
• - 

  Stelde - voor een Kamervoorzitter hoogst ongebruikelijk - in december 1980 schriftelijke vragen. CDA-minister Til Gardeniers overwoog de VPRO te beboeten omdat Van Kooten en De Bie als hun alter ego Jacobse en Van Es sluikreclame zouden hebben gemaakt voor de Haagse middenstand. Hij vroeg de minister daarom of het "origineel waar was dat de minister boetes uit wil delen?" en ondertekende zijn vraag met 'De Tegenpartij'.
• - 

  Weigerde in 1983 deel te nemen aan een audiëntie van de Paus voor parlementsvoorzitters van de EG-landen. Hij voelde zich niet geroepen de Kamer te vertegenwoordigen bij het hoofd van een 'parlementsloze en principieel autoritair bestuurde staat'
• - 

  Werd in september 1989 bij de verkiezingen van een Tweede Kamervoorzitter verslagen door Wim Deetman (CDA). Hij kreeg 68 stemmen, Deetman 75.

• - 

  Was actief in het Studentenparlement (1954 en 1955)
• - 

  Promoveerde bij prof. A. Querido

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

• - 

  H. Visser, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1983)
• - 

  T. van Rijckevorsel en H. Enkelaar, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1988)
• - 

  Robert Giebels, "'Zo strikt zijn we niet met stof'. Dick Dolman gaat met tegenzin weg bij Raad van State", NRC Handelsblad, 29 juni 2005
• - 

  Mark Kranenburg, "Rechtlijnige ordebewaarder in 's lands vergaderzaal", NRC Handelsblad, 28 febuari 2019
• - 

  Jan Tromp, "Voorzitter die streng waakte over de 'rotzakken' in de Kamer", De Volkskrant, 29 februari 2019
• - 

  Bart Zuidervaart, "Liefde voor het debat, streng voor de Kamer", Trouw, 29 februari 2019
• - 

  W.H. de Beaufort, "Dick Dolman (1935-2019). Een moedige schildknaap voor de parlementaire democratie", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2019, 140

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.