Mr.dr. F.A.C. (Alex) graaf van Lynden van Sandenburg

Foto Mr.dr. F.A.C. (Alex) graaf van Lynden van Sandenburg
Met dank overgenomen van Parlement.com.

Eenvoudig, harmonieus en erudiet edelman, vertrouwensman van koningin Wilhelmina1 en prinses Juliana2. Zoon van de staatsman C.Th. van Lynden van Sandenburg3. Op school altijd de beste van de klas. Kwam in 1909 voor het district Kampen in de Tweede Kamer, maar keerde daarin in 1913 niet terug. Gedeputeerde en later Commissaris van de Koningin in Utrecht. In die laatste functie contactpersoon tussen Wilhelmina en de ex-keizer van Duitsland. Zijn zwakke hart verhinderde hem veel publieke activiteiten. Was de laatste vier jaren van zijn leven vicepresident van de Raad van State.

ARP
functie(s) in de periode 1909-1932: lid Tweede Kamer, vicepresident Raad van State, Commissaris van de Koning(in)

Inhoudsopgave

  1. Personalia
  2. Partij/stroming
  3. Hoofdfuncties/beroepen (6/9)
  4. Nevenfuncties (4/28)
  5. Opleiding
  6. Activiteiten
  7. Wetenswaardigheden
  8. Publicaties van/over
  9. Familie/gezin
  10. Uitgebreide versie

1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Frederik Alexander Carel (Alex)

geboorteplaats en -datum
's-Gravenhage, 17 november 1873

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 25 december 1932

begraafplaats en -datum
Neerlangbroek, 29 december 1932

2.

Partij/stroming

partij(en)
ARP (Anti-Revolutionaire Partij)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (6/9)

  • - 
    lid Provinciale Staten van Utrecht, van 6 juli 1904 tot 7 juli 1914 (voor het kiesdistrict Amerongen)
  • - 
    lid Gedeputeerde Staten van Utrecht, van 5 juli 1905 tot 7 juli 1914
  • - 
    lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 21 september 1909 tot 16 september 1913 (voor het kiesdistrict Kampen)
  • - 
    Commissaris van de Koningin in Utrecht, van 1 augustus 1914 tot 1 april 1924 (benoemd bij K.B. van 10 juni 1914)
  • - 
    persoonlijk adviseur van H.M. de Koningin, van 1 april 1924 tot 1 mei 1928
  • - 
    vicepresident Raad van State, van 1 mei 1928 tot 25 december 1932 (benoemd bij K.B. van 18 april 1928)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties (4/28)

  • - 
    grootmeester Huis van prinses Juliana, van 12 april 1927 tot 1 mei 1928
  • - 
    voorzitter Permanente Verzoeningscommissie tussen Denemarken en Duitsland, van 1927 tot 1930
  • - 
    regent Hervormde scholen te 's-Gravenhage
  • - 
    voorzitter Internationaal Intermediair Instituut te 's-Gravenhage

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als parlementariër
  • - 
    Sprak in de Tweede Kamer onder meer over justitie, binnenlands bestuur, onderwijs, buitenlandse zaken en bij de behandeling van de militiewet

opvallend stemgedrag
  • - 
    In 1912 stemden hij en Van de Velde als enigen van hun fractie tegen de (verworpen) ontwerp-Bakkerswet

7.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • - 
    Onderhield als Commissaris van de Koningin in Utrecht na 1918 de contacten tussen koningin Wilhelmina en ex-keizer Wilhelm van Duitsland, die in Doorn verbleef

uit de privésfeer
  • - 
    Was op het gymnasium al bevriend met jhr. H.A. van Karnebeek
  • - 
    Aangetrouwde neef van de schrijfster Henriëtte de Beaufort
  • - 
    Zijn echtgenote was sinds 1 februari 1924 grootmeesteres van het Huis der Koningin
  • - 
    Overleed tijdens het kerstdiner bij hem thuis, nadat hij in de Grote kerk in Den Haag de Kerstviering had bijgewoond. De koningin en kroonprinses gingen een dag erna op rouwbezoek bij de familie Van Lynden van Sandenburg.

verkiezingen
  • - 
    Versloeg in 1909 in het district Kampen N.J. Bosch (ul)
  • - 
    Geen Tweede Kamerkandidaat in 1913. Zag vermoedelijk vanwege zijn gezondheid af van een hernieuwde kandidatuur.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • - 
    F. Vogelzang, "Frederik Alexander Carel graaf van Lynden van Sandenburg (1911-1924)", in: P.A. Blok e.a. (red.) "Veel tact en de noodige geschiktheid. Gouverneurs en commissarissen in de provincie Utrecht 1814-1997" (1997)
  • - 
    D. Slijkerman, "In dienst van de Kroon" (2001)
  • - 
    Onze Afgevaardigden, 1909

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Uitgebreide biografieën van de huidige leden van de Eerste en Tweede Kamer zijn beschikbaar via parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.


  • 1. 
    Dochter van koning Willem III, die al op haar tiende, aanvankelijk onder het regentschap van haar moeder, koningin werd. In september 1898 als koningin ingehuldigd en daarna vijftig jaar regerend vorstin. Haar regering kenmerkte zich lange tijd door een zekere afstandelijkheid tot de bevolking, maar in de Tweede Wereldoorlog werd zij uitermate populair. Nadat zij in de meidagen van 1940 noodgedwongen was uitgeweken naar Londen gaf zij haar rol als 'Moeder des Vaderlands' ten volle gestalte door het verzet via radio-toespraken te inspireren. Zag zichzelf als leidsvrouwe van een vernieuwd en verenigd volk. Nadat na de bevrijding bleek dat de oorlog niet de politieke vernieuwing had gebracht die zij had gewenst, deed zij afstand van de troon. Krachtige persoonlijkheid, godsdienstig en temperamentvol.
     
  • 2. 
    Vorstin, die op menselijke ('gewone') manier inhoud wilde geven aan haar taak en weinig op had met 'protocol'. Stond daardoor veel dichter bij de bevolking dan haar moeder. Verklaarde bij haar inhuldiging het moederschap net zo belangrijk te vinden als haar rol als vorstin. Had goede banden met Drees en Beel. Kreeg twee maal te maken met ernstige constitutionele moeilijkheden. In 1956 door de 'kwestie-Soestdijk (vaak aangeduid als Greet Hofmansaffaire) en in 1976 door de Lockheedaffaire waarbij haar echtgenoot in opspraak kwam. Dat deed geen afbreuk aan haar populariteit. Zette zich in het bijzonder in voor het maatschappelijk werk en voor gehandicaptenzorg.
     
  • 3. 
    Tamelijk ijdele, maar innemende en politiek 'handige' Utrechts edelman, die enkele malen minister was. Behoorde tot de orthodox-protestantse conservatieven, die sympathiseerden met de antirevolutionairen. Aanvankelijk advocaat en in 1866 Tweede Kamerlid. In het 'koninklijke' kabinet-Van Zuylen minister voor Hervormde Eredienst. Als minister van Justitie in het door hem en Heemskerk geleide kabinet (1874-1877) voerde hij een nieuwe rechterlijke indeling in. Het door hem in 1879 geformeerde fusiekabinet van conservatieven en gematigde liberalen had een zwakke parlementaire basis. Hij was daarin minister van Buitenlandse Zaken en later van Financiën. Regelde in 1879 de huwelijksvoorwaarden bij het huwelijk van Willem III met Emma. Werd nog tijdens zijn ministerschap tot graaf verheven en was later nog enige tijd senator.