Europese Raad 15-16 oktober 2020 - Main contents
Op 15 en 16 oktober 2020 hielden de regeringsleiders van de 27-EU lidstaten een bijeenkomst van de Europese Raad i in Brussel. Onderwerpen van gesprek waren onder meer de Brexit i, de relatie met Afrika, de aanpak van de klimaatverandering en de maatregelen tegen corona.
De coronacrisis drukte een zware stempel op de voortgang van de EU-Top. Zo moesten Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Finse premier Sanna Marin de Top voortijdig verlaten om in quarantaine te gaan. Desondanks bleek de Top een productieve te zijn, waar de regeringsleiders overeenstemming bereikten op dossiers als de coronacrisis, klimaatverandering, brexit, de relatie met Turkije en Afrika.
De volgende EU-Top zou aanvankelijk plaatsvinden in november te Berlijn, over China, maar door de coronacrisis besloot men die top af te gelasten. De eerst volgende keer dat de regeringsleiders nu bijeen zullen komen, is voorzien op 10 en 11 december 2020.
Contents
Brexit
De regeringsleiders zijn bezorgd over de naderende deadline van 31 december 2020, wanneer de huidige overgangsperiode van de brexit afloopt. Daarom verzoekt de Europese Raad dat hoofdonderhandelaar Barnier nog intensiever met het VK in gesprek gaat. Voorafgaand aan de Top liepen de spanningen met VK-premier Johnson hoog op, omdat hij de Top een laatste kans op een akkoord noemde. Volgens Johnsons woordvoerder heeft het voor EU-onderhandelaar Michel Barnier amper zin om volgende week voor onderhandelingen naar Londen te komen. Die gesprekken zijn alleen nuttig als niet alleen van de Britten wordt verwacht dat ze concessies doen, zo klinkt het. De regeringsleiders blijven eensgezind, maar de kans op een succesvolle afloop wordt met de dag kleiner.
Aanpak klimaatverandering
De regeringsleiders toonden zich op de EU-Top eensgezind over de noodzaak de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, maar zijn het nog niet eens over de mate waarin dat moet gebeuren. Waar de Europese Commissie in 2030 55% minder uitstoot t.o.v. 1990 voorstelt, en het Europees Parlement 60%, is die lijn vanuit de regeringsleiders nog niet duidelijk.
De CO2-kwestie werd tijdens het diner besproken als voorschot op de geplande top in december waar overeenstemming over een nieuw percentage zou moeten worden bereikt. Een aantal kleinere landen en lidstaten waarvoor de energietransitie moeilijker haalbaar en kostbaar is, bijvoorbeeld omdat er nog op kolen wordt gestookt, is nog niet over de streep. "Sommige landen vinden die 55 procent te scherp", aldus premier Rutte na afloop.
Covid-19
De regeringsleiders evalueerden de huidige epidemiologische situatie in de EU en stelden dat deze nog steeds zeer zorgwekkend is. De EU-leiders zijn tevreden met de EU-coördinatie van de coronacrisis, zoals de coördinatie van het vrije verkeer tussen de lidstaten. Toch zien de regeringsleiders ook verbeterpunten en stellen daarom dat de Commissie zich nog meer moet inzetten op het gebied van coördinatie, bijvoorbeeld op het gebied van quarantainevoorschriften, grensoverschrijdend contactonderzoek, teststrategieën en de beperking van niet-essentiële reizen naar de EU.
Bovendien zullen de EU-leiders frequenter met elkaar gaan videobellen over de corona-aanpak.
Relatie EU-Afrika
Conclusie op het thema van de relatie met Afrika is dat de EU meer wil doen aan de strategische belangen van de Unie in Afrika. De EU-leiders willen in internationale context onder andere aandringen op schuldenverlichting voor Afrika, en in algemene zich zorgen voor het bieden van gelijke kansen op de wereldmarkt. De EU is de grootste handelspartner van Afrika, en daarom wil de EU meer doen om dat potentieel te benutten. Bovendien bevestigden de regeringsleiders dat de EU steun moet geven aan de stabiliteit en vrede in de verschillende Afrikaanse regio's.
Wit-Rusland
De regeringsleiders toonden zich solidair met Polen en Litouwen in het licht van de vergeldingsacties van Wit-Rusland aan hun adres. Bovendien werd nogmaals het aanhoudende geweld tegen demonstranten veroordeeld.
Relatie EU-Turkije
Nogmaals wordt door de regeringsleiders met klem opgeroepen om de Turkse provocaties in het Middellandse Zeegebied te staken. Anders dan die oproep komen er echter geen nieuwe maatregelen voorlopig tegen Turkije. In december zullen de EU-leiders de balans opmaken. "De bal ligt nu bij Turkije", zei Rutte na afloop van de tweedaagse top.
MH17
Een belangrijk punt voor Nederland op de agenda was de kwestie MH17. De regeringsleiders spraken unaniem hun steun uit inzake de positie van Nederland tegenover Rusland. De EU roept Rusland op de gesprekken met Nederland en Australië te hervatten, nadat de Russen daar eerder de stekker uit hadden getrokken.
Rutte wil nu eerst "bezien wat voor effect er uitgaat" van de "belangrijke" oproep van zijn Europese collega's, "het feit dat nu 27 Europese leiders gezegd hebben: Rusland zet de gesprekken wel door". Dit "wil ik echt heel zorgvuldig doen", zei de premier. "Stap voor stap."