Europese Raad 19 juni 2020 (Videoconferentie) - Main contents
Op 19 juni 2020 vond een videoconferentie plaats tussen de regeringsleiders van de EU-lidstaten, de vaste voorzitter, de voorzitter van de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger. Dit was de vijfde Europese Raad i die via videoconferentie plaatsvond sinds begin maart 2020. Op deze top stond de bestrijding van de coronacrisis opnieuw centraal, waarbij de focus lag op de EU-meerjarenbegroting i (MFK) voor 2021-2027 en op het economisch herstelfonds.
Contents
EU-meerjarenbegroting en herstelfonds
In februari 2020 werd de laatste top over het MFK 2021-2027 i afgebroken omdat de lidstaten niet tot overeenstemming konden komen over de hoogte van het nieuwe budget. Daarna verdween het MFK tijdelijk van de agenda van de Europese Raad, doordat de prioriteit werd gegeven aan het bestrijden van het coronavirus. Eind mei 2020 heeft de Commissie een nieuw voorstel voor de meerjarenbegroting gepresenteerd, dat samenhangt met een herstelplan i voor de Europese economie na de coronacrisis.
Het herstelplan van de Commissie bedraagt €750 miljard, waarvan een deel in leningen en een deel in giften zal worden uitgegeven. Het daaraan verbonden nieuwe MFK-voorstel van de Commissie is hoger dan 1 procent van het bbp van de lidstaten. Over beide voorstellen werd op deze top gedebatteerd. Met name Nederland, Denemarken, Zweden en Oostenrijk zijn tegen het verstrekken van giften aan lidstaten en tegen een MFK dat meer bedraagt dan 1 procent van het bbp. Veel andere lidstaten zijn echter wel voor het uitgeven van giften en willen een meerjarenbudget dat boven de 1 procent uitkomt.
Charles Michel i, voorzitter van de Europese Raad, maakte bekend dat deze vergadering dient als voorbereiding voor een volgende Europese top, waarop de regeringsleiders elkaar als het mogelijk is niet via videoconferentie maar in Brussel zullen ontmoeten.
Oriëntatie volgende top
Tijdens deze 'oriënterende' top hebben de lidstaten met name hun standpunten en bezwaren over het herstelplan en de meerjarenbegroting gepresenteerd en besproken. Op 17 en 18 juli i zal een fysieke top plaatsvinden, waarop de regeringsleiders naar verwachting meer concrete resultaten zullen behalen. In de tussentijd zal voorzitter Charles Michel de verschillende standpunten analyseren en met een onderhandelingsvoorstel komen.
Nederland
Premier Rutte heeft na de top benadrukt dat Nederland de korting op haar afdracht aan de EU-begroting wil behouden. Hij presenteerde dit als een rode lijn voor Nederland om een overeenkomst te bereiken. Daarnaast blijft Nederland, samen met Zweden, Oostenrijk en Denemarken, erbij dat het geld uit het herstelfonds uit leningen moet bestaan, in plaats van giften.
Green Deal en digitalisering
In het herstelfonds dat de Commissie heeft gepresenteerd ligt de focus op de groene en digitale transities die de Commissie wil bereiken. Veel regeringsleiders spraken op de top hun steun uit voor deze achterliggende doelen van het herstelfonds.
Sancties Rusland
Op de top is besloten dat economische sancties tegen Rusland worden verlengd tot eind januari 2021. Deze sancties werden in 2014 al ingesteld na de Russische annexatie van de Krim.
De eerste videoconferentie van de regeringsleiders over het coronavirus vond plaats op 10 maart i. Hierin werd afgesproken dat de ministers van Volksgezondheid van de lidstaten dagelijks met elkaar in contact zouden staan, om een gecoördineerde response mogelijk te maken. Ook besloten de regeringsleiders dat de Commissie de verantwoordelijkheid kreeg om in medisch materiaal te voorzien. Daarnaast kwamen zij overeen dat de Europese begrotingsregels van het Stabiliteits- en Groeipact i flexibel zullen worden toegepast.
Een week later, op 17 maart i, vond de tweede videotop over het coronavirus plaats. Tijdens deze videoconferentie spraken de regeringsleiders af dat lidstaten in grote mate zelf mogen bepalen hoe zij de aanpak van het coronavirus in hun land vormgeven. Ook bepaalden zij dat de buitengrens van de EU dicht zou gaan voor 30 dagen, uitgezonderd voor essentiële reizen en vrachtverkeer. De regeringsleiders werden het echter niet eens over de aanpak van de economische gevolgen van het coronavirus.
Dat onderwerp stond daarom opnieuw centraal op de derde videoconferentie over het coronavirus, op 26 maart i. De Europese Raad probeerde overeenstemming te bereiken over de economische instrumenten die moeten worden ingezet, waarbij mogelijkheden als het ESM of 'eurobonds i' de revue passeerden. Door de blijvende onenigheid vroegen de regeringsleiders naar aanleiding van deze top aan de Eurogroep i om een economisch antwoord te formuleren op de coronacrisis. Dit resulteerde in het akkoord dat de ministers van Financiėn van de eurozone sloten op 9 april.
Op de vierde top die via videoconferentie plaatsvond, op 23 april i, ging de Europese Raad akkoord met het noodpakket i van de Eurogroep van €540 miljoen. Ook werd besloten dat er een herstelfonds opgezet moet worden voor het economisch herstel van de economie van de eurozone. Dit herstelfonds zou bovendien moeten samenhangen met een nieuw voorstel van de Commissie voor het meerjarenbudget voor 2021-2027 i. De Commissie presenteerde haar voorstellen voor het herstelfonds en het MFK i op 27 mei.