Bijdrage van Jaco Geurts voor de Residentie Pauzedienst van 15 mei 2018, uitgesproken in de Waalse Kerk - Main contents
Welk onrecht ervaart u?
Welk onrecht heeft u ervaren? Die onrechtvaardige verkeersboete die u mogelijk vandaag op de A12 tijdens de trajectcontrole hebben opgelopen? Of het onrecht u aangedaan, doordat u een mobiel aanschafte die als gratis werd aangeboden maar die u achteraf toch moest betalen via het afgesloten abonnement? Of die blik van collega’s als ze er achter komen dat u zondag naar de kerk bent geweest en daardoor een belangrijke sportwedstrijd niet heeft gezien?
Is dat het onrecht wat we moeten dragen? Dan valt het wel mee! Op dit moment is de situatie rond Noord-Korea heel actueel. Als ik nu eens een christen in Noord-Korea zou zijn: zou ik dan sterk in mijn geloofsschoenen staan en onrecht lijden vanwege mijn geloof en dat als genade ervaren?
In Petrus 2:13 staat: „Onderwerp u dan omwille van de Heere aan alle menselijke orde, hetzij aan de koning, als hoogste machthebber.” Het is nogal wat dat je je als mens moet onderwerpen aan gezagsdragers. Het overkwam me zelf in september 2012. Ik was in die weken net beëdigd als Tweede Kamerlid. Op enig moment reed ik naar huis en hoorde onderweg op de radio dat de Tweede Kamer in meerderheid ergens wat van gevonden had. Vol verbazing hoorde ik het bericht en dacht: belachelijk, die zijn niet wijs; dat gaan we niet doen! Maar ik realiseerde me al snel daarna dat ik er een onderdeel van was. Er was een besluit genomen waar ik het niet mee eens was, maar dat wel door de meerderheid van de Tweede Kamer was aangenomen. Dit illustreert iets, in het klein, hoe moeilijk ik, als mens, soms met gezag kan omgaan.
Vergevingsgezindheid
Petrus bedoelt in vers 13 volgens mij echter dat we het gezag van de wereldse overheid moeten erkennen om daarmee God te dienen. In de tijd dat er nog maar weinig christenen waren, werden deze christenen zwaar gediscrimineerd en later vervolgd. En toch groeide de kerk snel. Dat was volgens mij niet te danken aan een communicatiestrategie. Er waren geen beleidstukken of communicatiedeskundigen die hen adviseerden. De boekdrukkunst moest nog worden uitgevonden. De sociale media die wij nu kennen was niet beschikbaar. En het christendom was geen godsdienst bij wet. Christenen werden vaak van misdaden beschuldigd om zo het evangelie in een kwaad daglicht te stellen. Christenen werd zo veel leed aangedaan.
En toch groeide hun aantal razendsnel. Hoe kwam dat? Christenen waren gewone mannen en vrouwen. De mensen om hen heen merkten hun hoop, liefde en eerlijkheid die ze uitstraalden. Maar ook zeker hun vergevingsgezindheid.
In Titus 2:8 staat een mooie opdracht aan ons allen verwoord: „En spreek een gezond woord, boven alle kritiek verheven, zodat de tegenstander beschaamd zal staan en niets kwaads van u te zeggen heeft.” Een gezond woord spreken? Het valt niet altijd mee, kan ik uit eigen ervaring zeggen. Heeft u dat ook? Krijgt u bijvoorbeeld wel eens de vraag van mensen die niet begrijpen dat je gelooft:
Wat levert geloven je op? Al die christelijke regels leveren toch alleen maar beperkingen op? Waarom doe je niet waar je zelf zin in hebt? God bestaat niet, en als hij wel bestond, waarom grijpt Hij dan niet in bij al het leed in deze wereld?
Hoe reageert u op deze kritiek als u Jezus volgt? Ben ik nu conservatief als ik geloof dat mijn leven wordt geleid door God? Zijn zij revolutionair als ze aangeven dat God niet bestaat? En zo kom ik langzamerhand bij een spanningsveld. Ben je conservatief als je gezag helemaal toestaat? Ben je revolutionair als je ergens tegen in gaat? De Bijbelverklaring van Dächsel heeft me geleerd dat een christen geen recht op revolutie kent. Een christen kan in een toestand komen dat hij aan de overheid gehoorzaamheid moet weigeren. Maar dat mag alleen als die overheid hem noodzaakt om onrecht te doen. Nooit als een christen zelf onrecht moet lijden!
In dat licht wordt de inhoud van 1 Petrus 3:18 ook duidelijker. Petrus richt zich daar direct tot de slaven en zegt hen het gezag van hun meesters te aanvaarden. Het is makkelijker gezegd dan gedaan. Sommige slaven hadden het best goed, mochten een opleiding doen en werden gewaardeerd. Maar heel veel slaven hadden het slecht. Ze moesten werken in mijnen, roeien op schepen of de hele dag klaar staan voor de grillen van hun meesters. Ze werden veelal als uitschot van de samenleving gezien. Het is daarom best heftig wat Petrus hier schrijft. Vrij vertaald zegt hij: „Als je een slaaf bent, moet je respect hebben voor je meester. Luister naar hem. Niet alleen als hij goed en eerlijk is, maar ook als hij oneerlijk is.” Petrus lijkt hier te zeggen: „Niet klagen maar dragen.”
Ook godsdienstvrijheid was niet vanzelfsprekend. Slaven moesten dezelfde goden dienen als hun meester. Een slaaf die een kerk bezocht kon daar door zijn meester zomaar voor worden bestraft. Ook hier komt de spanning tussen geloof en werk naar boven. Dat is een actueel thema. In onze 24-uurseconomie wordt het respect voor het standpunt dat je op zondag niet wilt werken en winkelen steeds minder. Gelukkig werkt het kabinet aan wettelijke regels die gedwongen opening van winkels zoveel mogelijk wil voorkomen.
Het huidige kabinet onderneemt dus actie. Maar bewaken we onze eigen grenzen wel goed? Als Kamerlid word ik eigenlijk geacht 24 uur per dag 7 dagen in de week beschikbaar te zijn om te reageren op actuele ontwikkelingen. Het wekt regelmatig verbazing als ik aangeef niet op zondag in liveprogramma’s te willen komen. Ik heb me voorgenomen dat alleen op zondag te doen als er calamiteiten zijn, bijvoorbeeld bij een uitbraak van dierziekten met grote sociale en maatschappelijke gevolgen. Hoe lang houd ik dat nog vol? Het is iets wat me regelmatig bezig houdt.
Hoe vergaat het ons? Checken we op zondag niet onze werkmail? Het werk kan zomaar een afgod geworden zijn. Arbeid verrichten is iets positiefs in de christelijke traditie. Maar als het werk je agenda gaat overheersen en je hieraan je identiteit aan gaat ontlenen, ben je dan slaaf van je werk geworden? Ja, ik realiseer me dat carrièrekansen voorbij kunnen zijn als je daar verandering in gaat aanbrengen en dat je leven dan ingewikkelder kan worden. We mogen ons dan echter gedragen weten door de woorden: niet klagen, maar dragen en vragen om kracht.