De problemen in Tsjaad zijn niet groot genoeg - Main contents

Europarlementariër Judith Sargentini blogt over haar bezoek aan Tsjaad met commissie Ontwikkelingssamenwerking. Foto's staan op Facebook.

Tsjaad ligt tussen vijf probleemlanden in: Sudan met Darfur in het oosten, de Centraal Afrikaanse Republiek in het zuiden, Nigeria met Boko Haram en Niger, doorvoerhaven voor migranten in het westen, en Libië in het noorden. In vergelijking met de buren lijken de problemen voor Tsjaad niet groot genoeg: Geen oorlog, een stabiel regime - dictatoriaal dat wel - maar een enorm voedseltekort. Er zijn meer ondervoede kinderen in Tsjaad dan in Somalië.

De militaire escorte voor de delegatie

Er bestaat een dunne lijn tussen grootschalige ondervoeding en hongersnood. Tsjaad kampt met grootschalig ondervoeding. En daar zijn ook indicatoren voor. Een daarvan is het percentage 'stunting' kinderen. Dat zijn geen kinderen die trucjes uithalen op een skateboard, maar gaat over het aantal kinderen dat in groei achterblijft op kinderen van dezelfde leeftijd in een controlegroep. Veertig procent van de kleuters in Tsjaad 'are stunted'. Dat zijn dus kinderen met regelmatig honger die in hun ontwikkeling geremd worden, klein blijven (ook hun hersens) en bevattelijker zijn voor ziektes.

Europees geld voor tegenhouden van migranten

De president van Tsjaad, Idriss Deby (na een coup in 1990 al vijf keer herkozen) kijkt met jaloezie naar Niger, want dat land krijgt veel aandacht van Europa. Vluchtelingen en migranten die vanuit Libië proberen over te steken, kwamen door Niger. De Europese Commissie en EU-lidstaten denken dat ze door de trek van migranten door Niger onder controle te krijgen, ook de druk op de Europese grenzen kunnen beperken, dus er is extra geld voor Niger. Dat is trouwens geen nieuw geld, want gratis geld bestaat niet, maar het is nog niet besteed geld uit potje voor ontwikkelingssamenwerking. Daar krijgt Niger wat van en Tsjaad niet.

Sinds de Turkijedeal en de toenemende aantallen vluchtelingen en migranten die via Libië naar Europa kwamen, wil Europa deals sluiten en geld besteden aan terugkeer. Denk daarbij aan de afspraken die minister Koenders maakte voor Europa met Mali. Uit Tsjaad vertrekken weinig mensen, dus er hoeven ook niet zoveel mensen terug. Daarmee Tsjaad komt niet in aanmerking voor extraatjes die bedoelt zijn om Afrikaanse landen te verleiden uitgeprocedeerde asielzoekers terug te nemen. In Tsjaad gaat 'terugkeer' om mensen uit Darfur en uit de Centraal Afrikaanse Republiek, die maar niet terug willen. Tsjaad ontvangt vluchtelingen en dat levert geen Europese fondsen op.

Link tussen veiligheid en migratie

Idriss Deby wil ook meegenieten van de extra centen die de EU verdeelt onder landen van herkomst. Het zal hem worst zijn dat het eigenlijk geen extra geld is, maar geld dat al lang bestemd was voor arme landen en nu voor een nieuw doel aangewend wordt. Après nous, le déluge, na ons de zondvloed, denkt deze president van een voormalig Franse kolonie. En hij heeft een troef in handen: de link tussen veiligheid en migratie.

Een land dat ontwricht is door terrorisme is een land dat gevoelig is voor migratie. En Tsjaad heeft een terrorismeprobleem. Officieel is het een probleem van de buren, maar het Nigeriaanse Boko Haram heeft de mensen rondom het Tsjaadmeer de stuipen op het lijf gejaagd. Ondervoeding in een vruchtbare omgeving, waar nog water is en nog veel vee rondloopt, is raar en illustreert maar weer dat honger vooral veroorzaakt wordt door instabiliteit en slecht bestuur.

Morgen ga ik met het Wereld Voedselprogramma op pad naar het Tsjaadmeer en dan probeer ik nog wat meer van deze verwarrende situatie te begrijpen.