Op bezoek in Estland - Main contents

Nederland is druk bezig met de digitalisering van de overheidsdienstverlening. Vanaf 2017 moeten alle burgers volledig digitaal zaken kunnen doen met de overheid. Een mooie ambitie, maar er moet nog veel gebeuren. Nederland is namelijk geen voorloper als het gaat om de digitale overheid. Een land dat wel voorop loopt in de race om een digitale staat te worden is Estland. Het is dit kleine landje gelukt om, na onafhankelijkheid van de Sovjet Unie, haar overheidsdienstverlening bijna volledig te digitaliseren. Een mooi voorbeeld voor Nederland dus, en daarom ga ik dit weekend met de commissie Binnenlandse Zaken op werkbezoek naar Estland. Vanuit Estland ga ik Snapchatten met gebruikersnaam pvda.nl (bekijk de snapcode hier), dus kijk mee!

In Estland is het voor burgers al mogelijk om volledig digitaal zaken te doen met de overheid. Het land wordt vanwege de vele digitale diensten die in het land beschikbaar zijn dan ook wel e-Estonia genoemd. Dit gaat een stuk verder dan dat burgers enkel digitaal communiceren met de overheid of hun belastingaangifte digitaal invullen. Estse burgers kunnen bijvoorbeeld al vanuit hun eigen huiskamer digitaal stemmen, hun aangifte bij de politie volgen en de Esten maken al ruime tijd gebruik van een elektronisch patiëntendossier.

Het succes van het Estse systeem rust op de digitale identiteitskaart. Burgers gebruiken dit zogeheten eID voor vrijwel al het maatschappelijke verkeer. Het eID is een rijbewijs en buskaart ineen, het verschaft toegang tot bankzaken, belastingzaken, pensioenzaken en je medische dossier. Een interessant aspect van het Estse model waar ik graag meer over wil weten is dat burgers, via hun eID, kunnen opvragen welke instanties hun gegevens hebben ingezien. Burgers kunnen hier verantwoording voor vragen en zelfs een klacht over indienen. Daarnaast maakt de samenwerking tussen overheid en burger het Estse model uniek. Iedereen mag ideeën aandragen voor nieuwe e-diensten en zo wordt e-Estonia door de overheid en burgers samen verder opgebouwd.

Het Estse voorbeeld van een transparante, technologisch ingestelde overheid spreekt tot de verbeelding en daarom kom ik in Estland kijken om van het Estse model te leren. Ik zal tijdens dit werkbezoek natuurlijk ook kritisch zijn, met name op de vraag of de privacy van burgers wel voldoende gewaarborgd is. Maar ik verwacht dat de transparantie van de Estse digital society, de goede samenwerking tussen burgers en overheid en het feit dat burgers kunnen zien wat de bureaucratie en het bedrijfsleven met hun gegevens doen, een inspiratie zullen zijn voor hoe we in Nederland de overheidsdienstverlening verder vorm kunnen geven.