Meer welvaart door meer flexibiliteit - Main contents

OPINIE - Eindhovens Dagblad 26 november 2014

PvdA-minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) vreest dat robots onze banen zullen inpikken. En passant is hij bang voor een ongelijkere inkomensverdeling en wil hij de flexibilisering van de arbeidsmarkt indammen. De minister denkt te veel in bedreigingen en risico’s. Dat werkt verlammend. We moeten juist vooruit.

Wie kansen ziet en die ook wil pakken, weet dat je trends die de arbeidsmarkt beïnvloeden moet accepteren, zodat we ons kunnen voorbereiden. Regeren is immers vooruitzien.

Welvaart

Technologische vernieuwing bijvoorbeeld is van alle tijden. Technologie heeft ons enorme welvaart gebracht. Ja, er zijn banen door verdwenen. Maar er zijn ook altijd weer nieuwe concepten, banen en beroepen ontstaan. Nog zo’n belangrijke trend die de arbeidsmarkt beïnvloedt is internationalisering.

Door deze trends is kennis alom aanwezig en nagenoeg vrij toegankelijk door internet. Kennis veroudert echter snel. Dat leidt, of je het leuk vindt of niet, tot een wereldwijde flexibilisering van de arbeidsmarkt. Flexibiliteit is geen negatieve uitwas zoals sommigen beweren, maar juist hét antwoord op technologische veranderingen en globalisering. We moeten van ‘een baan voor het leven’ naar ‘een leven vol banen’. Van baanzekerheid naar werkzekerheid. Als overheid moeten we daarvoor de randvoorwaarden scheppen.

Arbeidsmarkt

In het onderzoek van het World Economic Forum naar de concurrentiepositie van landen staat Nederland steevast in de top 10. Datzelfde onderzoek zegt ook dat het grootste probleem van de Nederlandse economie de rigide arbeidsmarkt is.

De Raad van State geeft aan dat flexibilisering van de arbeidsmarkt en (om)scholing van werknemers van belang zijn voor economische groei en een betere aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Als we dat snel doen, hoeven we niet te wachten tot de wal het schip keert. Dan kunnen we bijtijds nieuwe handvatten creëren en komt verandering niet als een donderslag bij heldere hemel. Mensen zullen zo minder snel werkloos thuis komen te zitten.

Onderwijs

Een belangrijk nieuw handvat is het onderwijs. We zijn een kenniseconomie en als we dat willen blijven, betekent dit dat wij permanent moeten investeren in de kennis en vaardigheden van onze beroepsbevolking. We moeten ons onderwijssysteem en de arbeidsmarkt zo inrichten dat mensen hun gehele carrière kunnen blijven leren. Dat zij kunnen blijven meekomen en dit ook als hun eigen verantwoordelijkheid gaan zien. Zo staan mensen sterker tegenover robots, kunnen ze beter omgaan met flexibilisering en voelen ze zich zekerder als ontslag dreigt. Laten we allereerst zorgen dat het aanbod van opleidingen beter wordt afgestemd op de vraag van werkenden. Niet meer domweg beginnen in september voor een opleiding van een of meerdere jaren, maar kiezen voor modulair onderwijs, dat snel inspeelt op de steeds sneller veranderende vraag op de arbeidsmarkt.

Daarnaast moet de behoefte op de arbeidsmarkt leidend worden, in plaats van het willekeurige aanbod van de scholen. Ook O&O-fondsen (opleiding en ontwikkeling) werken nog onvoldoende mee aan omscholing van de ene sector naar een andere sector met meer arbeidsmarktperspectief. Ook hier is flexibiliteit nodig. Laat het kabinet met de werkgevers en de vakbonden het gesprek aangaan over één nationaal O&O-fonds, waarvan ook flexibel personeel en zzp’ers gebruik kunnen maken. Door alle werkenden van een digitaal portfolio (e-portfolio) te voorzien, stellen we mensen in staat zelf hun inzetbaarheid te blijven bewaken. Ieder jaar kunnen werkenden nagaan hoe het met hun inzetbaarheid staat. Niet pas een ‘wat te doen’ als mensen hun baan kwijt zijn, maar mensen in staat stellen om tijdig zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun carrière.

Een flexibele arbeidsmarkt met permanente scholing als een nieuwe zekerheid, zal Nederland vooruit helpen. Want de discussie moet naar ons idee niet gaan over het verdelen van de welvaart, maar over het vergroten ervan.

De auteurs Anne-Wil Lucas en Anne Mulder zijn lid van de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Zij zijn woordvoerders op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt.