Moet je een zittend staatshoofd berechten? - Main contents

Gisteren bezocht ik de vergadering van alle lidstaten die bij het Internationaal Strafhof zijn aangesloten. In de middag was er een belangrijk debat over het voorstel van de Afrikaanse Unie om zittende staatshoofden niet te vervolgen tijdens hun regeerperiode. Vooral Kenia is daar een groot voorstander van omdat. De Keniaanse president Uhuru Kenyatta heeft voor zijn beëdiging altijd zijn volle medewerking verleend aan het Internationaal Strafhof dat hem wil berechten, maar nu hij president is ligt de zaak anders. Dat zegt ook Kenyatta’s minister van buitenlandse zaken Amina Mohamed die ik in de wandelgangen van de vergadering sprak. In het debat werd door sommigen gezegd dat berechting van een zittend staatshoofd vredesonderhandelingen kan doen mislukken maar een spreker van Human Rights Watch noemde juist het voorbeeld van Charles Taylor in Liberia. Toen de aanklacht tegen hem bekend werd gemaakt raakte hij gemarginaliseerd en kreeg het vredesproces weer een kans. Het is en blijft een lastig dilemma. Niet berechten, houdt echter ook het risico in dat een zittend staatshoofd met alle middelen zal proberen zo lang mogelijk aan de macht te blijven. Dat laatste kan met nog meer geweld gepaard gaan en dat wil het Strafhof nu juist voorkomen. De vergadering nam geen besluit maar het Statuut van Rome waar het Strafhof op is gebaseerd wordt door de meeste lidstaten uitgelegd als zou het géén immuniteit voor zittende staatshoofden bieden. Ik denk dan ook dat we daar aan vast moeten houden.