Visumvrij reizen: Bosniërs willen ook naar de Keukenhof - Main contents

OPINIE - Minister Leers praat deze week met zijn collega's uit andere EU-landen over zijn voorstel voor een noodrem op visumvrij reizen voor mensen uit de Balkan. Leers deed dit voorstel toen de Europese Unie besloot om na Servië, Montenegro en Macedonië ook de bewoners van Albanië en Bosnië-Herzegovina visumvrij in de EU te laten reizen. Een belangrijk besluit voor de inwoners van deze landen. Voor de oorlogen op de Balkan in de jaren negentig konden zij gewoon zonder visa op vakantie in de EU, maar na het uiteenvallen Joegoslavië niet meer. De afschaffing van visumplicht voor korte toeristische en zakenreizen betekent voor hen dat een hoofdstuk van de oorlog afgesloten kan worden.

Spierballentaal

Leers stelt wellicht met zijn spierballentaal Wilders tevreden, maar vergeet de inwoners van de Balkan. Het is zuur dat Nederland aan de ene kant staat te juichen bij het oppakken van oorlogsmisdadigers of revoluties tegen dictators, maar tegelijkertijd vooral probeert om de slachtoffers zo ver mogelijk buiten de deur te houden. Op die manier kan een land zich nooit behoorlijk ontwikkelen.

Het besluit in oktober 2010 om de visumplicht op te heffen was het sluitstuk van een jarenlang proces waarin Albanië en Bosnië-Herzegovina hard gewerkt hebben om aan alle eisen te voldoen:

• - 

  Goede douanecontrole,
• - 

  biometrische paspoorten en
• - 

  een akkoord over terugname van burgers die onrechtmatig in de EU verblijven.

Op zijn eerste Europese overleg kwam de kakelverse minister Leers opeens met extra voorwaarden. Er moest een monitoringsmechanisme komen om te controleren of de Balkanlanden wel aan de eisen blijven voldoen en een noodrem om de visumplicht weer in te voeren als een EU-land 'disproportioneel veel last' krijgt van aanreizende Balkanbewoners.

Noodrem is niks nieuws

Dat klinkt natuurlijk stoer, een monitoringsmechanisme en een noodrem. Maar in feite is het oude wijn in nieuwe zakken. Monitoring gebeurt allang: ieder toetredingsland wordt nauwlettend gevolgd en weet dat het overtreden van de regels consequenties heeft. Ook het terugdraaien van Europese besluiten is geen novum. Leers introduceert nu een noodrem: als een land disproportioneel veel last heeft van Balkanburgers kan zij aan die noodrem trekken, maar dan moeten de lidstaten daar wel in meegaan. De kans daarop is echter nihil.

Na de invoering van visumvrij reizen voor Servië, Macedonië en Montenegro hebben een paar duizend burgers uit deze landen asiel aangevraagd in de Europese Unie, met name in België, Zweden en Duitsland. Dat is weliswaar niet de bedoeling, maar het heeft niets van doen met visumvrij reizen. Daarvoor konden deze mensen ook al - vergeefs - asiel aanvragen in de EU. Het terugname-akkoord met Balkanlanden als voorwaarde voor visumvrij reizen zorgt er zelfs voor dat zij gemakkelijker teruggestuurd kunnen worden.

Disproportioneel veel last?

Daar komt bij dat de mensen die asiel aanvragen vrijwel allemaal tot etnische minderheden behoren; moslims uit Servië en Albanezen uit Macedonië. Sommigen van hen zijn misleid door louche reisbureaus, anderen komen af op de terugkeerbonus die Zweden en België uitkeren. Onhandig voor België, Zweden en Duitsland, maar niet meer dan dat. Van 'disproportioneel veel last' is geen sprake. Deze landen gaan niet nodeloos aan de noodrem te trekken. Nederland wellicht wel. Echter, het aantal Balkanbewoners dat kansloos asiel gevraagd heeft in Nederland is om en nabij nul.

Waarom wil Leers dan toch perse een noodrem? Omdat Wilders tegen visumvrij reizen is en Leers naar hem luistert. Dat hoeft hij niet. Visumvrij reizen heeft niets met asiel en migratie van doen en er staat dan ook niets over in het gedoogakkoord. Leers laat zich ringeloren door de gedoogpartner.

In Brussel haalt men de schouders erover op. De algemene teneur is 'baat het niet, dan schaadt het niet'. Als Nederland er blij van wordt noemen we wat we altijd al deden monitoringsmechanisme en voeren we een noodrem in die niemand zal gebruiken.

Nederland minder serieus genomen

Maar: het schaadt wel. Behalve dat Nederland in Brussel steeds minder serieus genomen wordt, worden Nederlanders onterecht bang gemaakt voor stromen Balkanbewoners. Zo hoorde ik een SP-Kamerlid laatst zeggen dat “bussen Albanezen onze arbeidsmarkt zullen overspoelen.” Gespeend van feitelijke informatie vanuit het kabinet verwart ook zij visumvrij reizen met arbeidsmigratie.

Nog veel kwalijker is dat men op de Balkan Nederland wél serieus neemt. Twee weken geleden vertelden Kosovaarse parlementariërs me dat de Kosovaren, de laatsten met visumplicht, bang zijn dat zij door Nederland nooit visumvrij reizen zullen krijgen. Heel pijnlijk voor een volkje dat tien jaar geleden door een hel ging en de laatste jaren keihard werkt om, los van Servië, een levensvatbare staat te stichten. In zijn haast om Wilders tevreden te houden vergeet Leers dat ook Europese besluiten over echte mensen gaan. Echte mensen, die ook wel eens de Keukenhof in bloei willen zien.