De liberale tand des tijds - Main contents

De liberalen van de VVD zijn er trots op. Mark Rutte is de eerste liberale premier na de Tweede Wereldoorlog. Ik feliciteer hem daarmee, het is hem uiteindelijk toch gelukt.

Maar of zijn voorganger er ook blij mee zou zijn, waag ik te betwijfelen. Pieter Wilhelm Adrianus Cort van der Linden was de laatste liberale premier en regeerde tussen 1913 en 1918.

Cort van der Linden loodste Nederland neutraal door de Eerste Wereldoorlog. En hoewel de tijden anders zijn, en de oorlogen in omvang onvergelijkbaar, zou Rutte qua houding een voorbeeld kunnen nemen aan zijn voorganger. De steun die Rutte nog altijd geeft aan de uitzichtloze oorlog in Afghanistan doet ons land, en de bevolking aldaar, geen goed.

Net als zijn voorganger Balkenende gaat Rutte door met de afbraak van sociale wetgeving. De AOW-leeftijd gaat omhoog, de pensioenen omlaag. Het bedrijfsleven krijgt belastingkorting, de werknemer levert in. Cort van der Linden, daarentegen, ijverde begin vorige eeuw voor de invoering van het staatspensioen en voerde de inkomstenbelasting in. Hij zag wél dat maatschappelijke tweedeling uiteindelijk leidt tot maatschappelijk ontwrichting.

Oude liberalen democratiseerden de samenleving. Cort van der Linden gaf mannen kiesrecht en werkte belemmeringen voor het vrouwenkiesrecht weg. Neoliberalen, daarentegen, hollen de democratie juist steeds verder uit. Het volk gaat niet meer over duurzame energie, goede zorg, arbeidsomstandigheden en een veilige buurt. De neoliberalen hebben de gekoesterde democratische waarden van hun voorouders aan de wilgen gehangen en de samenleving uitgeleverd aan ondemocratische marktpartijen.

Ik weet hoe dat komt. De neoliberalen van vandaag zijn niet meer vooruitstrevend zoals hun voorgangers dat waren. Neoliberalen willen werknemersrechten en sociale wetgeving terugbrengen naar het niveau van begin 20ste eeuw. Zij geloven in het recht van de sterkste en de wonderen van de vrije markt. Zij zijn de reactionairen die ons land in tweeën willen splijten. Pieter Cort van der Linden zou niet vrolijk worden van zulke politiek.

Pieter Jelles Troelstra, socialist, tijdgenoot en student onder hoogleraar Cort van der Linden zag hoe de ontwikkeling van zijn docent hem ‘in een paar jaren tijds van een gewoon konservatief liberaal (…) maakte tot een vooruitstrevende politicus.’ Die ontwikkeling wens ik ook Mark Rutte toe. Leer van je voorganger en maak Nederland beter, socialer en democratischer.

Emile Roemer

Ook als eerste de nieuwsbrief van Emile Roemer ontvangen? Schrijf je dan hier in.