Afgang Rita Verdonk (verslag van een roerige dag) - Main contents

Den Haag 17-05-2006 Het werd half drie vannacht. Een roerig debat over het Nederlanderschap van Ayaan Hirsi. Terwijl ik om een uur of 4 naar boven stommel, naar mijn bed, denk ik: debat gewonnen, patient overleden. Verdonk is welliswaar op de knieen. Maar Ayaan is sowieso weg.

Afgang Rita Verdonk (verslag van een roerige dag)

vandaag, 11:26, 90 x bekeken

Het werd half drie vannacht. Een roerig debat over het Nederlanderschap van Ayaan Hirsi Ali.

Op maandagavond zat ik achter mijn computer in Amsterdam. Via de mail van de Tweede Kamer kwam opeens een brief aan de Tweede Kamer van minister Verdonk binnen. Het was een bijzonder korte brief. Maar de inhoud was verpletterend. Ayaan Hirsi Ali had het Nederlanderschap nooit mogen krijgen, was de boodschap. Op teletekst verscheen 10 minuten later het zelfde bericht.

Een paar dagen eerder had Verdonk nog gezegd dat Ayaan niks van haar te vrezen had. En nu dit.

Op Teletekst stond al, gedurende de hele dag, het bericht dat Ayaan op dinsdag een persconferentie zou geven over haar vertrek naar Amerika. Dat deed ze vooral met het oog op haar veiligheid. Haar leven met bodyguards in Nederland wilde ze inruilen voor een bestaan in Amerika waar dat wellicht minder nodig was. Maar dat er nu de reden bijkwam, dat ze uberhaupt geen Nederlander was, had ze niet kunnen denken. Het leek wel alsof Hirsi Ali weggestuurd werd.

Buitenlandse kranten schreven er op dinsdagochtend schande van. Hoe kan Nederland een internationaal befaamd schrijfster op deze wijze uitzetten? The New York Times, de engelse en Duitse kranten berichtte uitvoerig over de handelwijze van Rita Verdonk.

Gisterochtend liep ik de Tweede Kamer binnen en kwam collega kamerleden tegen. Iedereen, van elke partij, was ontzet. Hoe kan dit nou? Verbazing over de snelle ommezwaai van Verdonk. Ontzetting over het beeld dat één van de grootse voorvechters van individuele vrijheid van onze tijd op deze wijze de deur wordt gewezen.

In de fractievergadering bespraken we hoe te handelen. De conclusie was duidelijk: Ayaan moet haar paspoort gewoon terugkrijgen. Dat zou onze inzet worden voor het debat.

Op 13:30 uur hield Hirsi Ali een persconferentie in perscentrum Nieuwspoort. De hele fractie, met de medewerkers, volgden het op de televisie op de kamer van Lousewies. Ayaan was indrukwekkend. Met korte zinnen verklaarde ze inderdaad te hebben gelogen over haar naam en leeftijd, maar dat ze hier al jaren eerlijk over was geweest. In alle interviews met haar was te lezen hoe ze in Nederland was gekomen. Waarom nu hierop aanslaan en haar Nederlanderschap ontnemen? "Nu ga ik mijn koffers opnieuw pakken. Om weer elders een leven te beginnen.", zei ze.

Naast Ayaan stond vice-premier Gerrit Zalm en haalde ongehoord hard uit naar zijn partijgenoot Rita Verdonk. "Werkte de IND altijd maar zou snel", sneerde hij. Op de vraag of het snelle besluit van Verdonk voortkwam uit de VVD-lijsttrekkersverkiezing antwoordde Zalm met groot sarcasme: "Dat moet u aan mevrouw Verdonk vragen"

OM 16:45 uur begon het debat over deze kwestie.

Alle fracties waren bijzonder kritisch. Waarom had Verdonk zo snel de conclusie getrokken dat haar Nederlanderschap ongeldig was? Had ze wel voldoende gekeken of er nog bijzondere omstandigheden waren? Had ze meegewogen dat Ayaan kamerlid was en er ook staatsrechtelijke problemen zitten aan het feit dat ze nooit Nederlander had mogen zijn? Immers: kamerleden moeten de Nederlandse nationaliteit hebben. Had ze contact gezocht met de Kamervoorzitter? Hoe kon het toch dat iedereen in Nederland wist dat Ayaan gelogen had over haar naam en geboortedatum en dat uitgerekend Verdonk dat niet wist. Ook de VVD was hard. "Waarom zo snel. Waarom zó? ", vroeg Willibrord van Beek, fractievoorzitter van de VVD.

Verdonk verweerde zich op alle deze vragen in eerste instantie kranig. Ze zei geen ruimte te hebben als minister om een eigen afweging te maken. En Ayaan had inderdaad niets te vrezen voor haar verblijfstatus in Nederland, omdat ze nog steeds hier een verblijfsvergunning heeft en zal houden.

Maar de Kamer sloeg terug. Alle fractievoorzitters meende dat er weldegelijk ruimte was geweest om in te grijpen. Er volgde een steekspel met juridische teksten. Een steekspel dat uren voortduurde. Het was een komen en gaan van SMS-jes, briefjes en moties om Lousewies te voeden voor het debat. Ook waren er twee schorsingen van het debat zodat we als kamerleden met elkaar konden overleggen.

Na uren debateren kwam het debat ten einde met een stemming. Om half drie 's nachts besloot bijna de hele Kamer Verdonk terug te sturen om haar huiswerk over te laten doen.

Na de stemming sleurde iedereen zich uit de bankjes. Vermoeid, maar blij dat Verdonk door de pomp was.

Om drie uur 's nachts stapte ik de auto van onze persvoorlichter Arjen. Ik reed met hem mee naar Amsterdam. Ook Boris Dittrich en VVD-kamerlid Anton van Schijndel krijgen een lift. Van Schijndel is een Verdonk-aanhanger, maar was eveneens verbijsterd over de gang van zaken rond Ayaan. Om Half vier kwamen we in Amsterdam aan en zette Arjen Boris Dittrich, Van Schijndel en mij af.

Als ik naar boven stommel, naar mijn bed, denk ik: debat gewonnen, patient overleden. Verdonk is welliswaar op de knieen. Maar Ayaan is sowieso weg.