Regering en kabinet - Main contents

Nederland is een koninkrijk. Dat betekent dat een koning het staatshoofd is of eigenlijk: het 'onschendbare deel' van de regering. Het Statuut voor het Koninkrijk bepaalt dat de Kroon van het Koninkrijk wordt gedragen door de erfgenamen van koningin Juliana i. Sinds 30 april 2013 is Willem-Alexander i koning der Nederlanden.

Ministers zijn politiek verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein. Met uitzondering van ministers zonder portefeuille i geven zij politieke leiding aan een departement. Daarbij kunnen zij terzijde worden gestaan door staatssecretarissen i. Een minister, meestal lid van één van de partijen die in de Tweede Kamer i het kabinet i steunen, moet het vertrouwen van de Tweede Kamer hebben om de functie te kunnen vervullen.

Ministers zijn politiek verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein. Met uitzondering van ministers zonder portefeuille i geven zij politieke leiding aan een departement. Daarbij kunnen zij terzijde worden gestaan door staatssecretarissen i. Een minister, meestal lid van één van de partijen die in de Tweede Kamer i het kabinet i steunen, moet het vertrouwen van de Tweede Kamer hebben om de functie te kunnen vervullen.

Een staatssecretaris ondersteunt een minister i bij het politiek leiden van een ministerie i. Staatssecretarissen komen vooral voor bij 'zware' ministeries. Daar krijgen zij een specifiek beleidsterrein onder hun hoede, maar de minister blijft medeverantwoordelijk. Net als de minister moet een staatssecretaris verantwoording afleggen aan het parlement.

De minister-president, ook wel premier genoemd, is voorzitter van de ministerraad i. In die functie coördineert de premier het regeringsbeleid. De minister-president is ook de minister van Algemene Zaken i.

De ministerraad is de vergadering van alle ministers i onder leiding van de minister-president i. Alle ministers, ook de ministers zonder portefeuille i, maken deel uit van de ministerraad en hebben daarin stemrecht. Staatssecretarissen i hebben alleen toegang als zij zijn uitgenodigd. In de ministerraad wordt overlegd over het algemene regeringsbeleid. De leden dragen hiervoor een collectieve verantwoordelijkheid.

De voorbereiding van beleid, wetten en regelingen vindt plaats op een ministerie (ook wel: departement). Ook bij het uitvoeren en controleren hiervan hebben ministeries een belangrijke taak, maar soms gebeurt dat ook door intern of extern verzelfstandigde organisaties of door rechtspersonen met een wettelijke taak.