IGC-Raad 17-18 mei

Tijdens deze Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen staat de Europese Grondwet voor het eerst sinds de mislukte top van 12 en 13 december 2003 weer op de agenda.

Dit is het tiende officiële overleg in het kader van de Intergouvernementele Conferentie (IGC)¹.

Een vergadering van contactpersonen in Dublin, op 4 mei 2004, heeft belangrijke voorbereidende werkzaamheden verricht. Op basis van deze vergadering heeft het Ierse voorzitterschap twee documenten gepubliceerd, die de vergadering voorbereiden. Deze documenten (CIG 75/04 en CIG 76/04, engelstalig) zijn in pdf-formaat te raadplegen via het documentoverzicht hieronder.

De belangrijkste inzet (vastgesteld in document 75/04) van de onderhandelingen tussen de ministers zullen betrekking hebben op:

De toekomstige samenstelling van de Europese Commissie

Het Ierse voorzitterschap stelt voor om de Europese Commissie op termijn terug te brengen tot een college van 18 eurocommissarissen.

Omdat veel lidstaten nu hebben ingezet op het principe 'één eurocommissaris per land' wil Ierland de inwerkingtreding van de afgeslankte Europese Commissie laten ingaan in november 2014. (Dus na de twee volgende zittingsperiodes, die voor november 2004 en november 2009 op de agenda staan).

Vetorecht of meerderheidsbesluitvorming?

Tijdens deze vergadering zal de wenselijkheid van handhaving van het vetorecht voor de volgende beleidsterreinen op de agenda staan:

• - 

  Justitiële samenwerking in strafzaken en de Europese Openbare Aanklager (artikelen uit Deel III)
• - 

  Het gezamenlijke Europese buitenlandse- en defensiebeleid (artikel III-201²)
• - 

  Het fiscaal beleid (artikel III-62³)
• - 

  Sociale zekerheid (artikel III-21⁴)
• - 

  De eigen middelen van de Unie (artikel I-53⁵)
• - 

  Gebieden waarop enkele lidstaten kunnen besluiten om nauwer samen te werken (artikel III-328⁶, voorgesteld wordt om het artikel te schrappen)

Aanpassingen van ontwerp-bepalingen voor Europese organen, het EU-budget, het Stabiliteitspact, en het handelsbeleid

• - 

  Voorzitterschap van de Raad door een team van drie lidstaten (artikel I-23⁷)
• - 

  Unanimiteit of meerderheidsbesluitvorming bij vaststelling EU-budget
• - 

  De budgetprocedure (invoeging van een "tie-break"-mechanisme) (artikel I-54⁸ en artikel III-310⁹)
• - 

  Het Handvest van Grondrechten (Preambule Deel II¹⁰)
• - 

  Het Stabiliteitspact (eventuele zeggenschap van het Europees Hof over de naleving van de regels vastgelegd in de excessieve tekortprocedure) (artikel III-76¹¹)
• - 

  Het gezamenlijke handelsbeleid (harmonisering van internationale handelsakkoorden met interne wet- en regelgeving) (artikel III-217¹²)

januari-maart 2004 (informele bijeenkomsten)

De Ierse minister van buitenlandse zaken Brian Cowen en de Ierse premier Bertie Ahern hebben gedurende deze maanden tal van individuele besprekingen gevoerd om in kaart te brengen waar de pijnpunten lagen, en om te zien waar een compromis mogelijk was.

Tijdens de Europese Raad van staatshoofden en regeringsleiders van 25 maart 2004 rapporteerde Ahern dat er genoeg draagvlak bestond om verder te gaan met de Intergouvernementele Conferentie.

Ook rondde in deze periode de Werkgroep juridische deskundigen de juridische onderbouwing van de Europese Grondwet af, door de huidige protocollen bij de EU-verdragen aan te passen aan de nieuwe Grondwetstekst.

12 december 2003

De Europese Raad van staatshoofden en regeringsleiders concludeerde al vrij snel dat een patstelling was ontstaan, die afronding van de onderhandelingen onwaarschijnlijk maakte.

In de analyses werd deze mislukking toegerekend aan de halsstarrige houding van Polen en Spanje inzake de stemwegingen in de Raad, en de blokkerende rol van Frankrijk. De Franse president Chirac zou weinig vertrouwen hebben gehad in de uitslag van een referendum over de Grondwet.

9 december 2003

De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb) besprak onder meer:

• - 

  Het vetorecht van lidstaten op vaststelling van bijdragen aan de EU-begroting
• - 

  De stemweging van lidstaten in de Raad van ministers
• - 

  De organisatie van een Europese defensiemacht
• - 

  Uitbreiding van EU-bevoegdheden op het gebied van toerisme
• - 

  Enkele bevoegdheden van het Europees Parlement en de Europese Centrale Bank

28 en 29 november 2003

Het Ministerieel Conclaaf besprak het compromisvoorstel van Italië. Er werd vooruitgang geboekt op tal van zaken:

• - 

  Een Europese defensiemacht
• - 

  Het gezamenlijke buitenlandse beleid
• - 

  De organisatie van de Europese Commissie

18 november 2003

De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb) besprak onder meer:

• - 

  De Minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie
• - 

  Handhaving van de zware procedure voor wijziging van Europese verdragen
• - 

  De voortgang van de Werkgroep juridische deskundigen

27 oktober 2003

De bijzondere IGC-Raad op ministerieel niveau hield zich met de volgende zaken bezig:

• - 

  Een inventarisatie van de wensen van de lidstaten m.b.t. diverse punten van het ontwerp-verdrag. Op meer dan 100 artikelen kwamen wijzigingsvoorstellen, Nederland wenste onder meer een wijziging van het statuut voor de Nederlandse Antillen.
• - 

  Italië kwam met een gewijzigd voorstel voor het voorzitterschap van de Raad.
• - 

  Er werd scherp onderhandeld over het behoud van het vetorecht op bepaalde beleidsonderdelen. Nederland kende een tegenslag met betrekking tot haar wens het vetorecht te handhaven voor de bepaling van de meerjarenbegroting van de Unie.

Verder kondigde Italië aan om eind november te komen met een totaalpakket, met daarin compromissen voor de machtsdeling tussen EU-organen.

16 en 17 oktober 2003

De regeringsleiders en staatshoofden bespraken tijdens de Europese Raad in Brussel met name oplossingen om de haperende onderhandelingen nieuw leven in te blazen. Daarnaast stelde het Italiaans voorzitterschap een nieuw voorstel op voor de organisatie van de Raad van Ministers.

14 oktober 2003

De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen (Razeb) besprak onder meer:

• - 

  Een hervorming van de IGC-werkwijze
• - 

  De Minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie
• - 

  Een alternatief voorstel voor de inrichting van de Europese Commissie

4 oktober 2003

Thema's die tijdens de opening van de IGC aan bod kwamen zijn:

• - 

  Afschaffing van de Wetgevende Raad
• - 

  De wens om de ontwerp-Grondwet ingrijpend te hervormen
• - 

  De organisatie van de IGC: hoe zorg je dat met 28 deelnemers nog steeds efficiënt onderhandeld kan worden?

• 1. 

  Van 4 oktober 2003 tot en met 18 juni 2004 vond de Intergouvernementele Conferentie (IGC) plaats die heeft geleid tot de opstelling van een nieuw verdrag tot opstelling van een Grondwet voor Europa. Een IGC wordt bijeengeroepen door de staatshoofden en regeringsleiders van de EU-lidstaten, als de basisverdragen gewijzigd worden.
   
• 2. 

  1. De in dit hoofdstuk bedoelde Europese besluiten worden door de Raad met eenparigheid van stemmen vastgesteld.
   
• 3. 

  1. De Raad stelt bij Europese wet of kaderwet maatregelen vast aangaande de harmonisatie van de wetgevingen inzake de omzetbelasting, de accijnzen en andere indirecte belastingen, voorzover deze harmonisatie geboden is om de totstandbrenging of de werking van de interne markt zeker te stellen en concurrentieverstoringen te voorkomen. De Raad besluit met eenparigheid van stemmen, na raadpleging van het Europees Parlement en van het Economisch en Sociaal Comité.
   
• 4. 

  1. Op het gebied van de sociale zekerheid worden bij Europese wet of kaderwet maatregelen vastgesteld om het vrije verkeer van werknemers tot stand te brengen, met name door een stelsel in te voeren waardoor het mogelijk is voor al dan niet in loondienst werkzame migrerende werknemers en hun rechthebbenden te waarborgen:
   
• 5. 

  1. De Unie voorziet zich van de middelen die nodig zijn om haar doelstellingen te verwezenlijken en haar beleid ten uitvoer te leggen.
   
• 6. 

  1. Indien krachtens een bepaling van de Grondwet die in het kader van nauwere samenwerking kan worden toegepast, de Raad met eenparigheid van stemmen besluit, kan de Raad met eenparigheid van stemmen overeenkomstig het bepaalde in artikel I-43, lid 3, besluiten dat hij met gekwalificeerde meerderheid van stemmen zal besluiten.
   
• 7. 

  1. De Raad komt in verschillende formaties bijeen.
   
• 8. 

  1. Het meerjarig financieel kader beoogt een ordelijke ontwikkeling van de uitgaven van de Unie te waarborgen binnen de grenzen van haar eigen middelen. In het meerjarig financieel kader worden overeenkomstig artikel III-308 de jaarlijkse maximumbedragen aan kredieten voor vastleggingen per uitgavencategorie vastgesteld.
   
• 9. 

  De jaarlijkse begroting van de Unie wordt bij Europese wet vastgesteld overeenkomstig de volgende bepalingen:
   
• 10. 

  De volkeren van Europa hebben besloten een op gemeenschappelijke waarden gegrondveste vreedzame toekomst te delen en zich steeds hechter in een unie te verenigen.
   
• 11. 

  1. De lidstaten vermijden buitensporige overheidstekorten.
   
• 12. 

  1. De gemeenschappelijke handelspolitiek wordt gegrond op eenvormige beginselen, met name aangaande tariefwijzigingen, het sluiten van tarief- en handelsakkoorden betreffende handel in goederen en diensten, en de handelsaspecten van intellectuele eigendom, de directe buitenlandse investeringen, het eenvormig maken van liberalisatiemaatregelen, de uitvoerpolitiek alsmede de handelspolitieke beschermingsmaatregelen, waaronder de te nemen maatregelen in geval van dumping en subsidies. De gemeenschappelijke handelspolitiek wordt gevoerd in het kader van de beginselen en doelstellingen van het externe optreden van de Unie.