Mr. A.E.J. Modderman

foto Mr. A.E.J. Modderman
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Verburg, M.E., Geschiedenis van het Ministerie van Justitie, deel 1, 1798-1898
Source: Parlement.com.

Liberale strafrechtgeleerde uit een aanzienlijke Groningse familie, die minister van Justitie werd in het conservatief-liberale kabinet-Van Lynden van Sandenburg i. Al op zeer jonge leeftijd hoogleraar in Amsterdam en na zes jaar benoemd in Leiden. Was meer een erudiete wetenschapper dan een staatsman. Bracht belangrijke wetgeving tot stand zoals de Drankwet en de Auteurswet. Zijn voornaamste prestatie was echter de vaststelling van een nieuw Wetboek van Strafrecht ter vervanging van de Franse Codel Penal. Bij de voorbereiding daarvan had hij als lid van een staatscommissie al een belangrijke rol gespeeld. Gemakkelijk, helder spreker die goed aangeschreven stond als minister (en zelfs als beste Justitieminister van de negentiende eeuw wordt beschouwd). Overleed op bijna 47-jarige leeftijd.

Liberalen
functie(s) in de periode 1879-1883: minister

1.

Personal data

Surnames
Anthony Ewoud Jan

Place and date of birth
Winschoten, 27 September 1838

Place and date of death
's-Gravenhage, 7 August 1885

2.

Party/Movement

Party/Movement
liberaal

3.

Main functions and occupations

  • advocaat te 's-Gravenhage, from September 1863 until July 1864
  • hoogleraar strafrecht, Atheneum Illustre te Amsterdam, from 21 July 1864 until 1 January 1871
  • hoogleraar strafrecht, Hogeschool te Leiden, from 1 January 1871 until 20 August 1879
  • minister van Justitie, from 20 August 1879 until 23 April 1883
  • raadsheer Hoge Raad der Nederlanden, from 29 May 1885 until 7 August 1885 (vanwege ziekte niet beëdigd)

Formal job title
  • minister van staat, from 29 April 1883 until 7 August 1885

4.

Other positions

lid Staatscommissie inzake de samenstelling van het Wetboek van Strafrecht (Staatscommissie-De Wal), from 28 September 1870 until 13 May 1875

5.

Education

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activities

Policy-making activities as minister (3/4)
  • Verzette zich in 1881 in de Tweede Kamer bij de behandeling van de ontwerp-Wetboek van Strafrecht met succes tegen herinvoering van de doodstraf
  • Diende in 1882 een wetsvoorstel in over het tegengaan van overmatige arbeid en verwaarlozing van kinderen. Dit wetsvoorstel bleef onafgedaan.
  • Ondernam in 1883 een korte poging om het demissionaire kabinet te reconstrueren

Legislative activities as minister (3/5)
  • Bracht in 1881 de wet tot vaststelling van het Wetboek van Strafrecht (Stb. 35) tot stand. Het nieuwe Wetboek verving de verouderde Codel Penal. Het wetboek bestond uit boek I: algemene bepalingen, boek II: misdrijven en boek III: overtredingen. Uitgangspunt is dat geen feit strafbaar is dan uit kracht van een daaraan voorafgaande wettelijke strafbepaling. Veel meer dan in de Code Penal werd zedelijke verbetering van gestraften als doel gezien. Er kwam onderscheid tussen 'poging tot' en de daadwerkelijke daad en tussen dader en medeplichtige. Er werd rekening gehouden met verminderde toerekenbaarheid. De tuchthuisstraf verdween. In het Wetboek werden bepaling opgenomen over de strafbaarstelling van dierenmishandeling. Het wetsvoorstel hierover werd op 9 november 1880 door de Tweede Kamer met 58 tegen 10 stemmen aangenomen, en op 2 maart 1881 met algemene stemmen door de Eerste Kamer.
  • Bracht in 1881 een wet tot stand houdende bepalingen tot regeling van de kleinhandel in sterke drank en tot beteugeling van openbare dronkenschap (Drankwet, Stb. 97). De verkoop van sterke drank in de kleinhandel wordt aan vergunningen gebonden. Gemeenten kunnen zodoende eisen stellen aan de inrichting van dranklokalen en verkoop in bepaalde straten verbieden.
  • Bracht in 1881 de Auteurswet tot stand ter vervanging van een wet uit 1817. Het auteursrecht van vervaardigers van geschriften, plaat-, kaart-, muziek- en toneelwerken werd vastgelegd, evenals dat van uitvoerders van dramatisch-muzikale en toneelwerken. Het auteursrecht was 50 jaar geldig en liep tot 30 jaar na de dood van de auteur door. Het wetsvoorstel was in 1877 ingediend door minister Van Lynden van Sandenburg.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

7.

Miscellaneous

Private life
  • Een dochter van hem was gehuwd met een kleinzoon van C.M. Nap, Tweede Kamerlid
  • Zijn schoonvader, C.L. de Vos, was president van de Hoge Raad (1882-1885)

Campaign trail
  • Werd in 1883 bij de Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Delft na herstemming verslagen door A.H.M. van Berckel (rk)

Non-acceptance of political functions
  • kabinetsformateur, March 1883 (opdracht geweigerd)

8.

Publications

Publications
  • Castoretpollux, "In de Tweede Kamer. Portretten" (1881)
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel VIII, 1158
  • P.V. Heynsbergen, "Geschiedenis der rechtswetenschap in Nederland" (Amsterdam, 1925) 219 e.v.
  • Ned. Patriciaat, 1916

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

9.

Family

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Extended version

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.