Toelichting bij COM(2024)542 - - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2024)542 - . |
|---|---|
| bron | COM(2024)542 |
| datum | 21-11-2024 |
Bij brief, verzonden op 29 april 2024 en ingekomen bij de Commissie op 2 mei 2024, heeft de Republiek Letland (hierna “Letland” genoemd) verzocht om een maatregel te mogen blijven toepassen die afwijkt van artikel 193 van de btw-richtlijn, waarin is bepaald wie de btw verschuldigd is. Bij deze brief heeft Letland een verslag over de toepassing van die maatregel meegezonden.
Bij brief van 4 juli 2024 heeft de Commissie om aanvullende informatie verzocht, die Letland met een op 12 augustus 2024 bij de Commissie geregistreerde brief heeft verstrekt.
Overeenkomstig artikel 395, lid 2, van de btw-richtlijn heeft de Commissie de overige lidstaten bij brief van 3 september 2024 en Italië bij brief van 4 september 2024 van het verzoek van Letland in kennis gesteld. Bij brief van 5 september 2024 heeft de Commissie Letland meegedeeld dat zij over alle gegevens beschikte die zij nodig achtte voor de beoordeling van het verzoek.
1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL
• Motivering en doel van het voorstel
Krachtens artikel 193 van de btw-richtlijn is de belastingplichtige die goederen levert of diensten verricht, in de regel ook de persoon die tot voldoening van de btw is gehouden.
Overeenkomstig artikel 395 van de btw-richtlijn kunnen de lidstaten bijzondere, van de bepalingen van de btw-richtlijn afwijkende maatregelen treffen, teneinde de belastinginning te vereenvoudigen of bepaalde vormen van belastingfraude of -ontwijking te voorkomen, indien de Raad de lidstaten hiertoe heeft gemachtigd.
Op 29 april 2024 heeft Letland verzocht om de verleggingsregeling te mogen blijven toepassen op houttransacties, hetgeen betekent dat de afnemer van de goederen of diensten in kwestie tot voldoening van de btw wordt gehouden.
De derogatiemaatregel is oorspronkelijk aan Letland verleend bij Beschikking 2006/42/EG van de Raad1 tot en met 31 december 2009 en bij Uitvoeringsbesluit 2009/1008/EU van de Raad2 tot en met 31 december 2012. De derogatiemachtiging is vervolgens verlengd bij Uitvoeringsbesluit 2013/55/EU van de Raad3 tot en met 31 december 2015, bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2015/2396 van de Raad4 tot en met 31 december 2018, bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2018/2006 van de Raad5 tot en met 31 december 2021 en bij Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/81 van de Raad6 tot en met 31 december 2024.
Volgens Letland is de houtmarkt (een van de belangrijkste sectoren van de economie van het land) bijzonder gevoelig voor btw-fraude, omdat die markt wordt gekenmerkt door veel kleine lokale bedrijven en individuele leveranciers en omdat het uitermate lastig is om de goederenbewegingen en de desbetreffende transacties te volgen. Het kan voorkomen dat bedrijven die in de sector actief zijn, geen administratieverplichtingen hebben, wat ertoe kan leiden dat houttransacties niet worden aangegeven. Bij sommige bedrijven bestaat er dus een aanzienlijk risico dat de betaling van btw wordt ontdoken. Door het specifieke karakter van de markt en het soort bedrijven dat erop actief is, is er btw-fraude ontstaan waarop de Letse belastingautoriteiten moeilijk vat konden krijgen. Om dit misbruik te bestrijden, hebben zij voor houttransacties de verleggingsregeling ingevoerd. Deze bijzondere maatregel is erg doeltreffend gebleken en heeft de btw-fraude in de sector aanzienlijk verminderd.
Bovendien heeft deze maatregel volgens Letland geen negatieve invloed op de totale btw-opbrengst in het stadium van het eindverbruik en dus geen negatieve gevolgen voor de eigen middelen van de Unie uit de btw.
Derogaties worden gewoonlijk voor een beperkte periode toegestaan, zodat kan worden nagegaan of de bijzondere maatregel passend en doeltreffend is. De lidstaten krijgen op die manier de tijd om op nationaal niveau andere klassieke maatregelen in te voeren om goederenbewegingen, de betaling van btw en de naleving door belastingplichtigen te monitoren, teneinde het probleem in kwestie op te lossen tegen de tijd dat de derogatiemaatregel verstrijkt, zodat deze niet hoeft te worden verlengd. Een derogatie op grond waarvan de verleggingsregeling kan worden gebruikt, wordt slechts bij uitzondering verleend voor specifieke fraudegebieden en moet als een laatste redmiddel worden gezien.
Letland heeft verzocht om verlenging van de maatregel tot en met 31 december 2027. Letland verbindt zich ertoe verschillende maatregelen te nemen om btw-fraude in de sector aan te pakken. Het plan is om een verplichting op te leggen om met andere betaalmiddelen dan contant geld te betalen. Letland wil verder een specifiek trackinginstrument invoeren om transacties en productieprocessen efficiënter te kunnen controleren. Tot slot zijn de nationale autoriteiten van plan om in de Republiek Letland geregistreerde ondernemingen tegen 2026 te verplichten om voor b2b-transacties e-facturering in te voeren. Rekening houdend met de ongewijzigde juridische en feitelijke omstandigheden wordt daarom voorgesteld de derogatiemaatregel te verlengen, zodat Letland deze derogatiemaatregel tot en met 31 december 2026 kan blijven toepassen. Tegen de tijd dat de derogatie verstrijkt, moet Letland in staat zijn op nationaal niveau andere klassieke maatregelen uit te voeren om de goederenbewegingen, de betaling van btw en de naleving door belastingplichtigen te monitoren, ter ondersteuning van de strijd tegen en het voorkomen van btw-fraude in de houtsector.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
Aan andere lidstaten (Portugal7, Roemenië8 en Litouwen9) zijn soortgelijke derogaties met betrekking tot artikel 193 van de btw-richtlijn verleend.
De voorgestelde maatregel is daarom in overeenstemming met de bestaande bepalingen van de btw-richtlijn.
, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Rechtsgrondslag
Artikel 395 van de btw-richtlijn.
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
Gelet op de bepaling in de btw-richtlijn die de grondslag voor het voorstel vormt, is het subsidiariteitsbeginsel niet van toepassing.
• Evenredigheid
Dit besluit betreft een machtiging die wordt verleend aan een lidstaat op diens eigen verzoek, en houdt geen enkele verplichting in.
Gezien de beperkte werkingssfeer van de derogatie staat de bijzondere maatregel in verhouding tot het beoogde doel.
• Keuze van het instrument
Voorgesteld instrument: uitvoeringsbesluit van de Raad.
Overeenkomstig artikel 395 van de btw-richtlijn kan slechts van de normale btw-bepalingen worden afgeweken indien de Raad een lidstaat daartoe op voorstel van de Commissie met eenparigheid van stemmen machtigt. Een uitvoeringsbesluit van de Raad is het aangewezen instrument, omdat het tot een individuele lidstaat kan worden gericht.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Raadpleging van belanghebbenden
Dit voorstel is gebaseerd op een verzoek van Letland en heeft uitsluitend betrekking op deze lidstaat.
• Effectbeoordeling
Het voorstel voor een uitvoeringsbesluit van de Raad machtigt Letland om de verleggingsregeling te blijven toepassen op houttransacties. De omstandigheden die de basis voor de oorspronkelijke derogatie vormden, zijn nog steeds relevant. Letland stelt dat er weliswaar sprake is van een vermindering van het aantal gevallen van fraude met btw en btw-ontduiking op de houtmarkt sinds de invoering van de verleggingsregeling, maar dat de risico’s nog niet zijn verdwenen.
De machtiging voor de maatregel werd oorspronkelijk verleend in de Toetredingsakte van 20031, meer bepaald in hoofdstuk 7, punt 1 b) van bijlage VIII, en vervolgens verlengd bij Beschikking 2006/42/EG2 in het kader van de toen geldende Zesde Richtlijn 77/388/EEG. Mettertijd is de fraude in de houtsector echter verschoven naar transacties die niet onder de btw-verleggingsregeling vielen, zoals transacties met betrekking tot bijproducten van hout. Het toepassingsgebied van de btw-verleggingsregeling werd dienovereenkomstig uitgebreid om de mogelijkheid tot fraude te beperken. Met ingang van 1 januari 2020 moeten afnemers van hout ook de ontvangen goederen, en afnemers van diensten de ontvangen diensten, met andere betaalmiddelen dan contant geld voldoen. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd om de betalingsvereisten te standaardiseren in alle gevallen waarin de verleggingsregeling toepassing vindt, teneinde de doeltreffendheid van deze btw-fraudebestrijdingsmaatregel te verhogen.
Letland voert aan dat de derogatiemaatregel moet worden verlengd om fraude in de houtsector te bestrijden.
De bosbouwsector is een van de hoekstenen van de Letse economie. In 2022 bedroeg de opgegeven netto-omzet van handelaren die actief zijn in de houtsector 7,4 % van de totale netto-omzet die in de jaarrekening werd aangegeven, d.w.z. 6,3 miljard EUR. De waarde van de uitvoer van de bosbouwsector was in 2023 ongeveer 2,3 miljard EUR, ofwel 12,4 % van de totale uitvoer van het land, terwijl in 2022 41 400 werknemers in deze sector werkten, ofwel 4,8 % van het totale aantal werknemers in de nationale economie.
De houtmarkt in Letland wordt gekenmerkt door kleine en middelgrote handelaren en individuele leveranciers (die meer dan 90 % van het totale aantal bedrijven in deze sector vertegenwoordigen), die hout aan- of verkopen en daaraan gerelateerde diensten verlenen of afnemen.
Begin 2024 waren er 11 713 belastingplichtigen in de houtsector. Volgens Letland handelden er in 2023 nog eens 13 063 natuurlijke personen in de houtsector, met een totaal inkomen van 219 miljoen EUR.
De verlenging van deze maatregel zal geen negatieve invloed hebben op de totale btw-opbrengst in het stadium van het eindverbruik en dus geen negatieve gevolgen voor de eigen middelen van de Unie uit de btw.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Het voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting van de EU.
5. OVERIGE ELEMENTEN
Het voorstel is in de tijd beperkt.