Toelichting bij COM(2022)145 - Wijziging van Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014 wat betreft de verhoging van de voorfinanciering uit de React-EU-middelen - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2022)145 - Wijziging van Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014 wat betreft de verhoging van de ... |
|---|---|
| bron | COM(2022)145  |
| datum | 23-03-2022 |
• Motivering en doel van het voorstel
Dit voorstel voorziet in uitzonderlijke en gerichte wijzigingen van het voor de Europese structuur- en investeringsfondsen en het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) vastgestelde rechtskader voor de periode 2014-2020. Aanleiding zijn de invasie van Oekraïne door de Russische Federatie en de gevolgen daarvan voor de Europese Unie en vooral voor een aantal oostelijke regio’s.
De EU en vooral een aantal oostelijke regio’s worden als gevolg van de niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde militaire agressie van Rusland geconfronteerd met onmiddellijke uitdagingen, met name wat betreft de stroom van onderdanen van derde landen die Oekraïne na de invasie door Rusland ontvluchten.
De Commissie heeft via haar initiatief “Maatregelen uit hoofde van het cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa” (CARE) van 8 maart 2022 reeds stappen ondernomen om de lidstaten hierin bij te staan. In het kader van dit initiatief is een aantal heel specifieke wijzigingen van Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014 voorgesteld om het voor de lidstaten makkelijker te maken om hun resterende toewijzingen uit het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO), het Europees Sociaal Fonds (ESF) en het FEAD uit hoofde van het meerjarig financieel kader 2014-2020 alsmede de middelen uit de herstelbijstand voor cohesie en de regio’s van Europa (React-EU) op flexibelere wijze aan te wenden; dit moet met name worden bereikt door het EFRO en het ESF in staat te stellen acties te financieren die voor steun uit het andere fonds in aanmerking komen, met het doel om de uitdagingen op het gebied van de migratie zo doeltreffend en zo snel mogelijk het hoofd te bieden, en door de mogelijkheid van volledige medefinanciering door de EU voor een extra boekjaar in te voeren om de druk op de nationale begrotingen te verlichten.
Ondanks de flexibiliteit die het pakket CARE-maatregelen biedt, is het duidelijk dat de lidstaten te maken hebben met onmiddellijke extra druk op hun begrotingen als gevolg van het beheer van de massale toestroom van personen die Oekraïne ontvluchten. De lidstaten die een landgrens met Oekraïne delen, worden bijzonder zwaar getroffen, aangezien zij steun moeten verlenen op het gebied van huisvesting, sociale voorzieningen en vervoer, terwijl verschillende andere lidstaten zich als landen van eindbestemming eveneens voor de aankomst van – in vergelijking met de omvang van hun eigen bevolking – zeer grote aantallen mensen gesteld zien. Dit betekent een verdere terugslag voor de capaciteit van de lidstaten om te werken aan een veerkrachtig herstel na de COVID-19-pandemie.
Bijgevolg moet de steun uit de fondsen snel worden ingezet om de druk op de nationale begrotingen te verlichten. Daarom moet, als tijdelijke en uitzonderlijke maatregel en onverminderd de regels die onder normale omstandigheden gelden, het in het kader van React-EU betaalde voorfinancieringsbedrag voor alle lidstaten worden verhoogd. Aan de lidstaten die de grootste toestroom van personen die Oekraïne ontvluchten te verwerken krijgen, hetzij als doorreisland, hetzij als land van eindbestemming, moet een groter percentage verhoogde voorfinancieringsmiddelen worden toegewezen. Aangezien het aantal mensen dat de oorlog ontvlucht met het uur toeneemt en de lidstaten momenteel volop bezig zijn mensen te registreren, is er sprake van een zeer dynamische situatie. Om een idee te krijgen van de druk die in de huidige situatie wegens de grote instroom op de lidstaten rust, heeft de Commissie op basis van informatie die de lidstaten hebben verkregen uit het EU-netwerk voor paraatheid en crisisbeheer in verband met migratie, van internationale organisaties alsmede uit andere betrouwbare openbare bronnen, het aandeel van de instroom in verhouding tot de omvang van de bevolking berekend.
Om de rapportagelast voor de lidstaten in verband met deze aanvullende voorfinanciering te beperken, hoeft alleen in de eindverslagen over de uitvoering van de betrokken operationele programma’s verslag te worden uitgebracht over de wijze waarop deze aanvullende voorfinanciering is gebruikt om de situatie van personen die Oekraïne ontvluchten te verlichten en over de bijdrage daarvan aan het herstel van de economie.
• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein
Het voorstel is verenigbaar met het algemene rechtskader voor de Europese structuur- en investeringsfondsen en het FEAD, en beperkt zich tot gerichte en uitzonderlijke wijzigingen van Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014. Het voorstel vormt ook een aanvulling op het eerdere voorstel tot wijziging van deze verordeningen in het kader van het CARE-voorstel van de Commissie van 8 maart 2022, alsook op alle andere maatregelen om de huidige ongekende problemen aan te pakken.
• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie
Het voorstel beperkt zich tot gerichte en uitzonderlijke wijzigingen van Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014, en is verenigbaar met andere beleidsterreinen van de Unie.
2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID
• Rechtsgrondslag
Het voorstel is gebaseerd op artikel 175, derde alinea, en artikel 177 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.
• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)
Aangezien de lidstaten alleen de uitdagingen als gevolg van de aankomst van zeer grote aantallen mensen die Oekraïne ontvluchten niet in voldoende mate het hoofd kunnen bieden en dit dus beter op het niveau van de Unie kan gebeuren, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, voorzien in een hoger bedrag aan voorfinanciering dat in het kader van React-EU moet worden betaald.
• Evenredigheid
Het voorstel vormt een uitzonderlijke en gerichte wijziging die niet verder gaat dan wat nodig is voor de verwezenlijking van de doelstelling om te voorzien in een in het kader van React-EU te betalen hoger bedrag aan voorfinanciering ter ondersteuning van maatregelen om de migratieproblemen als gevolg van de militaire agressie door de Russische Federatie aan te pakken en ter verlichting van de desbetreffende druk op de overheidsbegrotingen, zodat dan weer investeringen kunnen worden gemobiliseerd als reactie op de wijdverbreide volksgezondheidscrisis die de groei van regio’s treft.
• Keuze van het instrument
Een verordening is het geschikte instrument om te voorzien in een in het kader van React-EU te betalen hoger bedrag aan voorfinanciering dat nodig is om deze ongekende omstandigheden het hoofd te bieden.
3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING
• Evaluatie van bestaande wetgeving en controle van de resultaatgerichtheid ervan
N.v.t.
• Raadpleging van belanghebbenden
Het voorstel volgt op uitwisselingen op hoog niveau met andere instellingen en lidstaten. Een openbare raadpleging is niet vereist, aangezien er geen effectbeoordeling nodig is.
• Bijeenbrengen en gebruik van expertise
N.v.t.
• Effectbeoordeling
Er is een effectbeoordeling uitgevoerd ter voorbereiding van de voorstellen voor Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014. Deze huidige gerichte wijziging als reactie op een kritieke situatie vereist geen afzonderlijke effectbeoordeling.
• Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging
N.v.t.
• Grondrechten
N.v.t.
4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING
Dit voorstel heeft alleen betrekking op React-EU, die wordt gefinancierd door het Europees herstelinstrument NextGenerationEU (overeenkomstig Verordening (EU) 2020/2094 van de Raad).
De totale jaarlijkse verdeling van de vastleggings- en betalingskredieten voor het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds en het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen blijft ongewijzigd.
Het voorstel zal resulteren in aanvullende initiële voorfinanciering die moet worden betaald in het kader van React-EU en wordt gefinancierd door het Europees herstelinstrument NextGenerationEU.
De aanvullende initiële voorfinancieringsbetalingen in 2022 zullen worden gefinancierd uit externe bestemmingsontvangsten. Alle bedragen worden als externe bestemmingsontvangsten in de zin van artikel 21, lid 5, van het Financieel Reglement, afkomstig van de opgenomen leningen van Next GenerationEU, ter beschikking gesteld.
Het als aanvullende initiële voorfinanciering betaalde bedrag moet uiterlijk bij de afsluiting van het operationele programma volledig zijn behandeld in het kader van de goedkeuring van de rekeningen van de Commissie, zodat het totaalbedrag aan betalingen in het kader van React-EU met dit voorstel ongewijzigd blijft. Ook de totale vastleggingskredieten in het kader van React-EU zullen niet worden gewijzigd.
5. OVERIGE ELEMENTEN
• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage
In het kader van de algemene rapportagemechanismen van Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014 zal worden toegezien op en gerapporteerd over de uitvoering van de maatregel.
• Toelichtende stukken (bij richtlijnen)
N.v.t.
• Artikelsgewijze toelichting
Voorgesteld wordt om Verordening (EU) nr. 1303/2013 en Verordening (EU) nr. 223/2014 te wijzigen om te voorzien in een hoger percentage voorfinanciering die in het kader van React-EU moet worden betaald en in de daarmee verband houdende rapportage (wijziging van artikel 92 ter van Verordening (EU) nr. 1303/2013 en artikel 6 bis van Verordening (EU) nr. 223/2014).