Toelichting bij COM(2021)47 - Indiening van een voorstel namens de EU om chloorpyrifos op te nemen in bijlage A bij het Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier COM(2021)47 - Indiening van een voorstel namens de EU om chloorpyrifos op te nemen in bijlage A bij het Verdrag van Stockholm inzake ...
bron COM(2021)47 NLEN
datum 09-02-2021
1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

• Motivering en doel van het voorstel

Het Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen (“het verdrag”) is op 17 mei 2004 in werking getreden. Het is goedgekeurd bij Besluit 2006/507/EG van de Raad van 14 oktober 2004 betreffende de sluiting namens de Europese Gemeenschap van het Verdrag van Stockholm inzake persistente organische verontreinigende stoffen 1 en is voor de Europese Gemeenschap op 14 februari 2005 in werking getreden. Het verdrag beoogt het milieu en de gezondheid van de mens te beschermen tegen persistente organische verontreinigende stoffen (persistent organic pollutants, POP’s). Op basis van het voorzorgsbeginsel biedt het verdrag een kader voor de beëindiging van de productie, het gebruik, de invoer en de uitvoer van POP’s, de veilige hantering en verwijdering ervan, alsook de beëindiging of vermindering van de lozing van bepaalde onopzettelijk voortgebrachte POP’s.

Bij Verordening (EU) 2019/1021 van het Europees Parlement en de Raad 2 zijn de verbintenissen die zijn vastgelegd in het verdrag en in het bij Besluit 259/2004/EG van de Raad 3 goedgekeurde Protocol inzake persistente organische verontreinigende stoffen bij het Verdrag van 1979 betreffende grensoverschrijdende luchtverontreiniging over lange afstand (“het protocolˮ) opgenomen in het recht van de Unie.

Artikel 8, lid 1, van het verdrag bepaalt dat elke partij bij het secretariaat een voorstel voor opname van een chemische stof in de bijlagen A, B en/of C bij het verdrag kan indienen, waarna het voorstel overeenkomstig artikel 8, leden 3 en 4, wordt bestudeerd door de Toetsingscommissie persistente organische verontreinigende stoffen (“de toetsingscommissieˮ). Het voorstel moet de in bijlage D gespecificeerde informatie bevatten. Op basis van de aanbeveling van de toetsingscommissie beslist de Conferentie van de partijen of een stof in bijlage A (beëindiging), bijlage B (beperking) en/of bijlage C (onopzettelijke productie) wordt opgenomen. De procedure voor het vaststellen van wijzigingen van de bijlagen is geregeld bij artikel 22 van het verdrag.

Chloorpyrifos mag in de Europese Unie niet als werkzame stof in gewasbeschermingsmiddelen en biociden worden gebruikt krachtens respectievelijk Verordening (EG) nr. 1107/2009 van het Europees Parlement en de Raad 4 en Verordening (EU) nr. 528/2012 van het Europees Parlement en de Raad 5 . Bovendien is chloorpyrifos niet voor een ander gebruik geregistreerd overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad 6 en bijgevolg mag de stof niet voor dergelijk ander gebruik in de Unie worden geproduceerd of in de handel gebracht in hoeveelheden van één ton of meer per jaar per producent of importeur.

Op basis van de beschikbare informatie over de intrinsieke eigenschappen van chloorpyrifos — die werden beoordeeld aan de hand van de criteria van bijlage D van het verdrag — kan worden geconcludeerd dat chloorpyrifos persistent, bioaccumulerend en toxisch is (PBT). Bovendien wordt chloorpyrifos over grote afstanden in het milieu verspreid (long range transport, LRT) en is de stof aangetroffen in afgelegen gebieden zoals het Noordpoolgebied. Gezien die informatie met betrekking tot de eigenschappen van chloorpyrifos wordt voorgesteld dat chloorpyrifos voldoet aan de criteria van bijlage D bij het verdrag en bijgevolg als een POP moet worden beschouwd. De details van de beoordeling zijn te vinden in het wetenschappelijk dossier dat bij het voorstel zal worden gevoegd om chloorpyrifos op te nemen in bijlage A bij het Verdrag van Stockholm.

Aangezien het gebruik van chloorpyrifos als werkzame stof in gewasbeschermingsmiddelen in de Unie pas onlangs is verboden, kan niet worden uitgesloten dat chloorpyrifos nog steeds voor uitvoer wordt geproduceerd. Bovendien blijkt dat chloorpyrifos nog steeds in andere landen wordt geproduceerd, gebruikt en uitgestoten. Omdat deze chemische stof zich over grote afstanden in het milieu kan verspreiden, volstaan de nationaal of op het niveau van de Unie genomen maatregelen niet om een hoge mate van bescherming van het milieu en de gezondheid van de mens te waarborgen en moeten op ruimere internationale schaal maatregelen worden genomen.

Met het oog op de volgende vergadering van de toetsingscommissie in september 2021 is het wenselijk dat de Commissie namens de Unie een voorstel bij het secretariaat van het Verdrag van Stockholm indient om chloorpyrifos in bijlage A op te nemen. Dat voorstel zal overeenkomstig de criteria en procedures van het verdrag worden beoordeeld, voordat de Conferentie van de partijen een besluit over de opname van de stof in de bijlage neemt.

• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

Het voorstel is in overeenstemming met en vormt een aanvulling op de uitvoering van Verordening (EU) 2019/1021, die het Verdrag van Stockholm in de Unie ten uitvoer legt. Het strookt volledig met de doelstelling het milieu en de gezondheid van de mens te beschermen tegen persistente organische verontreinigende stoffen.

• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

Het voorstel is in overeenstemming met de algemene aanpak van Verordening (EG) nr. 1107/2009 en Verordening (EU) nr. 528/2012 ten aanzien van PBT-stoffen, aangezien beide handelingen voorzien in criteria die in beginsel het in de handel brengen en het gebruik van PBT-stoffen niet toestaan. Met betrekking tot beperkingen en toelatingsvoorwaarden onderzoekt een Common Understanding Paper 7 de relatie tussen het Verdrag van Stockholm, Verordening (EU) 2019/1021 en Verordening (EG) nr. 1907/2006 om de coherentie te waarborgen.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

• Rechtsgrondslag

De procedurele rechtsgrondslag voor het voorgestelde besluit van de Raad is artikel 218, lid 9, VWEU, dat de passende grondslag vormt voor een handeling waarin het standpunt van de Europese Unie met betrekking tot een internationale overeenkomst, in dit geval het Verdrag van Stockholm, wordt vastgesteld.

De materiële rechtsgrondslag is artikel 192, lid 1, VWEU, aangezien de maatregelen die in het kader van het Verdrag van Stockholm zijn overeengekomen, hoofdzakelijk een milieudoelstelling nastreven (namelijk het uitbannen van persistente organische verontreinigende stoffen).

• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

Persistente organische verontreinigende stoffen baren wereldwijd zorgen en het Verdrag van Stockholm is in de Unie bij Verordening (EU) 2019/1021 ten uitvoer gelegd. Aangezien de Unie partij is bij het verdrag, is het passend dat de Unie een nieuwe chemische stof voor opname in een bijlage voordraagt.

• Evenredigheid

Persistente organische verontreinigende stoffen zijn wereldwijd een punt van zorg en het Verdrag van Stockholm beoogt de productie en het gebruik van die chemische stoffen te beëindigen. Daarom is het evenredig voor te stellen chloorpyrifos op te nemen in een bijlage bij het verdrag om ervoor te zorgen dat wereldwijd passende maatregelen worden genomen.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

• Raadpleging van belanghebbenden

Het voorstel is met de lidstaten en andere belanghebbenden besproken tijdens de 22e vergadering van de voor Verordening (EU) 2019/1021 bevoegde instanties, evenals tijdens een vergadering van de PBT-deskundigengroep van het Europees Agentschap voor chemische stoffen. De ontvangen opmerkingen zijn aan de orde gesteld.

• Effectbeoordeling

Er is geen effectbeoordeling uitgevoerd. De voordracht van de chemische stof voor opname in een bijlage van het verdrag zal geen effect hebben, omdat de stof niet in de EU lijkt te worden gebruikt. Als de toetsingscommissie concludeert dat de chemische stof een persistente organische verontreinigende stof is, zal de toetsingscommissie het effect van mogelijke beheersmaatregelen beoordelen en daarbij rekening houden met sociaaleconomische gegevens.

• Resultaatgerichtheid en vereenvoudiging

Het voorstel heeft geen gevolgen voor de handelsactiviteiten, aangezien de chemische stof in de Unie niet commercieel wordt gebruikt. Het voorstel voorziet bijgevolg niet in vrijstellingen voor micro-ondernemingen en bevat geen bijzondere voorschriften voor kmo’s. Het voorstel heeft geen invloed op het sectorale concurrentievermogen van de EU of op het handelsverkeer, aangezien er geen handelsverkeer in de stof is tussen de Unie en derde landen.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

Het voorstel heeft geen gevolgen voor de begroting.

5. OVERIGE ELEMENTEN

• Uitvoeringsplanning en regelingen betreffende controle, evaluatie en rapportage

Een uitvoeringsplan, controle, evaluatie en rapportage worden niet nodig geacht.

• Artikelsgewijze toelichting

Het voorstel verleent de Commissie het mandaat om chloorpyrifos namens de Europese Unie voor te dragen voor opname in het Verdrag van Stockholm.