Toelichting bij COM(2020)471 - Toekenning van tijdelijke steun o.b.v. Verordening 2020/672 aan België om het risico op werkloosheid in een noodtoestand als gevolg van de COVID-19-uitbraak te beperken

Dit is een beperkte versie

U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.

dossier COM(2020)471 - Toekenning van tijdelijke steun o.b.v. Verordening 2020/672 aan België om het risico op werkloosheid in een noodtoestand als ...
bron COM(2020)471 NLEN
datum 24-08-2020
1. ACHTERGROND VAN HET VOORSTEL

• Motivering en doel van het voorstel

In Verordening (EU) 2020/672 van de Raad (“SURE-verordening”) is het rechtskader vastgesteld waarbinnen de Unie aan een lidstaat die een ernstige economische verstoring ondervindt of dreigt te ondervinden als gevolg van de COVID-19-uitbraak, financiële bijstand kan verlenen. Steun in het kader van SURE dient voor het financieren van hoofdzakelijk werktijdverkortingsregelingen of soortgelijke maatregelen ter bescherming van werknemers en zelfstandigen, en zodoende voor het verminderen van werkloosheid en inkomensverlies, alsook, in aanvulling daarop, voor de financiering van sommige maatregelen op gezondheidsgebied, met name op de werkplek.

Op 7 augustus 2020 heeft België de Unie om financiële bijstand op grond van de SURE-verordening verzocht. Overeenkomstig artikel 6, lid 2, van de SURE-verordening heeft de Commissie de Belgische autoriteiten geraadpleegd om de plotse en sterke stijging te verifiëren van de werkelijke en geplande uitgaven die rechtstreeks verband houden met de regeling voor tijdelijke werkloosheid, het corona-overbruggingsrecht voor zelfstandigen, het corona-ouderschapsverlof, een aantal regionale regelingen inzake inkomenssteun en regionale maatregelen op gezondheidsgebied ten gevolge van de COVID-19-pandemie. Met name gaat het om:

de regeling voor tijdelijke werkloosheid, die voorziet in compensatie voor werknemers met verminderde of opgeschorte arbeidsprestaties omdat er minder werk is of vanwege de door de overheid opgelegde maatregelen inzake sociale afstand. De regeling voor tijdelijke werkloosheid bestond al vóór de COVID-19-pandemie, maar de toelatingsvoorwaarden werden aan COVID-19 aangepast en de aanvraagprocedure werd verder versoepeld. Voorts werd de uitkering bij tijdelijke werkloosheid verhoogd van 65 % tot 70 % van het gemiddeld dagloon (met een maximum van 2 754,76 EUR bruto per maand). Daarenboven werd een dagpremie van 5,36 EUR ingevoerd;

het corona-overbruggingsrecht, een uitbreiding van het bestaande overbruggingsrecht voor zelfstandigen, wat een vervangingsinkomen is. Dit is een uitkering die wordt toegekend wanneer de door de overheid opgelegde maatregelen inzake sociale afstand leiden tot een volledige of gedeeltelijke onderbreking van een zelfstandige activiteit of tot een vrijwillige onderbreking van ten minste zeven opeenvolgende kalenderdagen gedurende de maand. Vanaf juni 2020 is de uitkering bestemd voor zelfstandigen die hun activiteit hebben heropgestart, maar nog steeds een omzetdaling hebben ten opzichte van 2019. Zelfstandigen die hun activiteit nog niet mogen heropstarten, komen nog steeds in aanmerking voor de uitkering, maar moeten aantonen dat dit het gevolg is van COVID-19-beperkingen;

het corona-ouderschapsverlof. Dit is een bijzonder ouderschapsverlof dat niet meetelt voor het gewone ouderschapsverlof, waardoor ouders tussen mei en september 2020 verlof kunnen nemen om voor hun kinderen te zorgen, met een hogere uitkering dan bij gewoon ouderschapsverlof;

een aantal regionale regelingen inzake inkomenssteun voor zelfstandigen, eenmanszaken en andere soorten werknemers, die niet in aanmerking komen voor andere vormen van inkomenssteun. Met name de compensatiepremie voor bedrijven en voor ondernemers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de corona-hinderpremie, de compensatiepremie en de ondersteuningspremie in Vlaanderen en de compensatievergoeding voor sluiting van de onderneming in Wallonië vormen veralgemeende eenmalige steun voor ondernemingen en zelfstandigen die hun activiteiten moesten stopzetten ten gevolge van COVID-19 of een aanzienlijke omzetdaling hadden. Andere maatregelen (de compensatiepremie voor cultuurwerkers in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de subsidie voor opvangvoorzieningen en de subsidie voor culturele operatoren in de Franse Gemeenschap, de opleidingsactiviteiten in Wallonië, de subsidie voor culturele operatoren en zelfstandigen en de subsidie voor toeristische operatoren in de Duitstalige Gemeenschap) zijn gericht op de zelfstandigen en werknemers die geen toegang hebben tot de regeling voor tijdelijke werkloosheid in specifieke sectoren (culturele sector en zorgsector, opleidingsactiviteiten);

maatregelen op gezondheidsgebied in de Duitstalige Gemeenschap, waaronder opleiding op het gebied van hygiëne, het verstrekken van beschermingsmateriaal aan woon- en zorgcentra, ziekenhuizen en medische zorgverstrekkers en informatiecampagnes.

België heeft de Commissie de nodige informatie verschaft.

Rekening houdende met het beschikbare bewijsmateriaal stelt de Commissie de Raad voor om een uitvoeringsbesluit vast te stellen waarbij op grond van de SURE-verordening ten behoeve van de bovengenoemde maatregelen financiële bijstand aan België wordt verleend.

• Verenigbaarheid met bestaande bepalingen op het beleidsterrein

Het voorliggende voorstel is volledig verenigbaar met Verordening (EU) 2020/672 van de Raad, op grond waarvan het voorstel wordt gedaan.

Dit voorstel vormt een aanvulling op een ander wetgevingsinstrument van de Unie om steun te verlenen aan lidstaten in noodsituaties, namelijk Verordening (EG) nr. 2012/2002 van de Raad van 11 november 2002 tot oprichting van het Solidariteitsfonds van de Europese Unie (“Verordening (EG) nr. 2012/2002”). Op 30 maart is Verordening (EU) 2020/461 van het Europees Parlement en de Raad vastgesteld; bij die verordening wordt het toepassingsgebied van het bovengenoemde instrument uitgebreid tot grote volksgezondheidscrises en wordt bepaald welke specifieke acties in aanmerking komen voor financiering.

• Verenigbaarheid met andere beleidsterreinen van de Unie

Het voorstel maakt deel uit van een reeks maatregelen die zijn genomen in respons op de huidige COVID-19-pandemie, zoals het corona-investeringsinitiatief, en vormt een aanvulling op andere instrumenten die de werkgelegenheid ondersteunen, zoals het Europees Sociaal Fonds en het Europees Fonds voor strategische investeringen (EFSI)/InvestEU. Aangezien dit instrument gebruik maakt van het opnemen en verstrekken van leningen om de lidstaten in dit specifieke geval van de COVID-19-uitbraak te ondersteunen, fungeert dit voorstel als tweede verdedigingslinie voor de financiering van regelingen voor werktijdverkorting en soortgelijke maatregelen, die banen en dus ook werknemers en zelfstandigen helpen te beschermen tegen het risico van werkloosheid.

2. RECHTSGRONDSLAG, SUBSIDIARITEIT EN EVENREDIGHEID

• Rechtsgrondslag

De rechtsgrondslag voor dit instrument is Verordening (EU) 2020/672 van de Raad.

• Subsidiariteit (bij niet-exclusieve bevoegdheid)

Het voorstel komt er na een verzoek van een lidstaat en is een blijk van Europese solidariteit, doordat financiële bijstand van de Unie in de vorm van tijdelijke leningen wordt verstrekt aan een lidstaat die zwaar door de COVID-19-uitbraak wordt getroffen. Deze financiële bijstand vormt een tweede verdedigingslinie voor een overheid die wordt geconfronteerd met een tijdelijke toename van de overheidsuitgaven voor werktijdverkortingsregelingen en soortgelijke maatregelen om banen te beschermen, en dus ook om werknemers en zelfstandigen te beschermen tegen het risico op werkloosheid en inkomstenverlies.

Deze steun helpt de getroffen bevolking en draagt bij tot het beperken van de directe maatschappelijke en economische gevolgen van de COVID-19-crisis.

• Evenredigheid

Het voorstel is in overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel. Het gaat niet verder dan wat nodig is om de met het instrument beoogde doelstellingen te verwezenlijken.

3. EVALUATIE, RAADPLEGING VAN BELANGHEBBENDEN EN EFFECTBEOORDELING

• Raadpleging van belanghebbenden

Het voorstel moest dringend worden voorbereid zodat het tijdig kan worden aangenomen door de Raad. Daardoor kon geen raadpleging van de belanghebbenden worden uitgevoerd.

• Effectbeoordeling

Gezien de urgentie van het voorstel heeft geen effectbeoordeling plaatsgevonden.

4. GEVOLGEN VOOR DE BEGROTING

De Commissie moet leningen op de financiële markten kunnen aangaan en deze vervolgens kunnen gebruiken om zelf leningen te verstrekken aan de lidstaten die financiële bijstand vragen in het kader van het SURE-instrument.

Naast de garanties van de lidstaten worden ook andere waarborgen in het systeem ingebouwd om de financiële soliditeit van de regeling te garanderen:

·een strikte en conservatieve benadering van financieel beheer;

·een leningenportefeuille die zodanig is opgebouwd dat het concentratierisico, het jaarlijkse risico en de buitensporige blootstelling aan risico’s van individuele lidstaten beperkt blijven en die er tegelijkertijd voor zorgt dat voldoende middelen kunnen worden toegekend aan de meest behoeftige lidstaten; en

·de mogelijkheid om schulden door te rollen.