Toelichting bij COM(2012)622 - Globaliseringsfonds aanvraag EGF/2012/005 SE/Saab, Zweden - Hoofdinhoud
Dit is een beperkte versie
U kijkt naar een beperkte versie van dit dossier in de EU Monitor.
| dossier | COM(2012)622 - Globaliseringsfonds aanvraag EGF/2012/005 SE/Saab, Zweden. |
|---|---|
| bron | COM(2012)622   |
| datum | 19-10-2012 |
De regels die van toepassing zijn op de bijdragen uit het EFG zijn vastgesteld in Verordening (EG) nr. 1927/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 20 december 2006 tot oprichting van een Europees Fonds voor aanpassing aan de globalisering[2].
Op 25 mei 2012 heeft Zweden aanvraag EGF/2012/005 SE/Saab ingediend voor een financiële bijdrage van het EFG naar aanleiding van gedwongen ontslagen bij de onderneming Saab Automobile SA, een van haar dochterondernemingen en 16 van haar leveranciers in Zweden.
Na de aanvraag grondig te hebben onderzocht, heeft de Commissie overeenkomstig artikel 10 van Verordening (EG) nr. 1927/2006 geconcludeerd dat aan de voorwaarden voor een financiële bijdrage op grond van deze verordening wordt voldaan.
Belangrijkste gegevens:|
EGF-referentienummer| EGF/2012/005
Lidstaat| Zweden
Artikel onder a)
Primaire onderneming| Saab Automobile SA
Leveranciers en downstreamproducenten| 16
Referentieperiode| 19.12.2011 – 19.4.2012
Startdatum voor de individuele dienstverlening| 20.12.2011
Datum van de aanvraag| 25.5.2012
Ontslagen tijdens de referentieperiode| 3 239
Ontslagen voor en na de referentieperiode| 509
Totaal aantal voor steun in aanmerking komende ontslagen| 3 748
Ontslagen werknemers die naar verwachting aan de maatregelen zullen deelnemen| 1 350
Uitgaven voor individuele dienstverlening (EUR)| 10 509 120
Uitgaven voor de implementatie van het EFG[3] (EUR)| 400 000
% van de uitgaven voor de implementatie van het EFG| 3,67
Totaal budget (EUR)| 10 909 120
EFG-bijdrage (50 %) (EUR)| 5 454 560
1. De aanvraag werd op 25 mei 2012 bij de Commissie ingediend; aan de aanvraag werd aanvullende informatie tot en met 20 augustus 2012 toegevoegd.
2. De aanvraag voldoet aan de voorwaarden voor steunverlening uit het EFG van artikel 2, onder a), van Verordening (EG) nr. 1927/2006, en werd ingediend binnen de in artikel 5 van die verordening genoemde termijn van tien weken.
Verband tussen de ontslagen en de grote structurele veranderingen in de wereldhandelspatronen als gevolg van de globalisering
3. Zweden legt het verband tussen de ontslagen en de grote structurele veranderingen in de wereldhandelspatronen als gevolg van de globalisering door te verwijzen naar de Automobile Industry Pocket Guide 2011[4], waaruit blijkt dat de EU-27 in 2010 met 15,1 miljoen eenheden 26 % van de wereldproductie van personenwagens voor haar rekening nam, wat neerkomt op een grote achteruitgang ten opzichte van 2005 (34,1 %) en 2000 (35,9 %). In hetzelfde decennium hebben de BRIC-landen hun marktaandeel vergroot van 8,4 % (2000) tot 15,8 % (2005) en vervolgens tot 33,5 % (2010).
4. Het slinkende aandeel van de Europese markt in de wereldmarkt voor personenwagens komt ook tot uiting in het op 6 juni 2012 gepubliceerde eindrapport van CARS 21[5].
5. Uit het jongste halfjaarlijkse rapport van de Europese Federatie van autoproducenten (European Automobile Manufacturers' Association, ACEA)[6] blijkt dat het aantal registraties van nieuwe personenwagens in de EU verder daalt. Zo ligt het cijfer voor juni 2012 2,8 % onder het cijfer voor juni 2011, dat zelf ook al 7,3 % onder dat voor juni 2010 lag. De afgelopen vijf jaar was er bijna onafgebroken een neerwaartse trend (van 2008 tot en met 2012, met alleen in 2009 een lichte stijging).
6. Saab verkeerde de laatste jaren in een situatie van onzekerheid nadat General Motors in augustus 2008 had bekendgemaakt dat het de onderneming wilde verkopen. Na diverse rondes van vruchteloze onderhandelingen werd Saab op 23 februari 2010 door de Nederlandse onderneming Spyker Cars overgenomen. Het bedrijf kreeg al gauw te kampen met liquiditeitsproblemen waardoor de productie stilviel. Een poging om het bedrijf aan een Chinese onderneming te verkopen ketste af op de weigering van General Motors om de licenties te verlenen voor de auto's die de onderneming wilde bouwen. Op 19 december 2011 vroeg Saab Automobile het faillissement aan.
7. Tot dusver is de auto-industrie met 16 dossiers de sector met de meeste EFG-aanvragen; daarvan zijn er zeven gebaseerd op handelsgerelateerde globalisering, terwijl de overige negen met de crisis verband houden[7].
Bewijsstukken voor het aantal ontslagen en naleving van de criteria van artikel 2, onder a)
8. De aanvraag werd door Zweden ingediend in het kader van het criterium voor steunverlening van artikel 2, onder a), van Verordening (EG) nr. 1927/2006, op grond waarvan ten minste 500 gedwongen ontslagen moeten plaatsvinden binnen een periode van 4 maanden in een onderneming in een lidstaat, met inbegrip van de ontslagen bij leveranciers en downstreamproducenten.
9. In de aanvraag wordt melding gemaakt van 3 239 gedwongen ontslagen bij de onderneming Saab Automobile AB en haar dochteronderneming SAAB Automobile Powertrain AB tijdens de referentieperiode van 4 maanden van 19 december 2011 tot en met 19 april 2012 en van 509 ontslagen bij 16 onderaannemers vóór de referentieperiode, die echter verband houden met dezelfde collectieve ontslagprocedure. Alle ontslagen werden in overeenstemming met artikel 2, tweede alinea, derde streepje, van Verordening (EG) nr. 1927/2006 berekend. De Zweedse autoriteiten hebben overeenkomstig hetzelfde derde streepje bevestigd dat al deze ontslagen inmiddels daadwerkelijk hebben plaatsgevonden.
Het onvoorziene karakter van deze ontslagen
10. De Zweedse autoriteiten voeren aan dat, in weerwil van de problemen die Saab de laatste jaren ondervond, het faillissement en de sluiting onvoorzien waren. Diverse kopers waren geïnteresseerd in de overname van het bedrijf en zijn arbeidskrachten, en diverse auto-ontwerpen en –modellen waren aantrekkelijk voor potentiële kopers. Het was pas toen GM als vorige eigenaar weigerde de nodige licenties aan een potentiële Chinese koper te verstrekken dat het bedrijf ten einde raad was en besloot het faillissement aan te vragen.
De bedrijven waar de ontslagen vallen en de werknemers voor wie steun wordt aangevraagd
11. De aanvraag heeft betrekking op 3 748 ontslagen, waarvan er 3 239 plaatsvonden bij de onderneming Saab Automobile AB en haar dochteronderneming Saab Automobile Powertrain AB, en de overige 509 bij 16 onderaannemers. Daar de lijst van onderaannemers vertrouwelijk is, maar voor auditdoeleinden wel beschikbaar is, worden de ondernemingen hierna weergegeven als A, B, C, enz.
Onderneming| Aantal ontslagen
Saab Automobile Aktiebolag| 2 960
Saab Automobile Powertrain AB| 279
A| 71
B| 45
C| 7
D| 88
E| 123
F| 20
G| 8
H| 14
I| 11
J| 20
K| 8
L| 31
M| 10
N| 16
O| 5
P| 32
Totaal| 3 748
12. Van dit totale aantal wordt voor 1 350 werknemers steun aangevraagd. Van de overige werknemers (met name technici en andere goed gekwalificeerde werknemers) hebben de meesten reeds een nieuwe baan gevonden. Uitsplitsing van de werknemers voor wie steun wordt aangevraagd:
Categorie| Aantal| Percentage
Mannen| 1 74,07
Vrouwen| 25,93
EU-burgers| 1 97,78
Niet-EU-burgers| 2,22
15-24 jaar| 1,11
25-54 jaar| 1 88,89
55-64 jaar| 10,00
Ouder dan 64 jaar| 0,00
13. Van deze werknemers hebben er 20 een langdurig gezondheidsprobleem of een handicap.
14. Uitsplitsing per beroepscategorie:
Categorie| Aantal| Percentage
Beleidvoerende en hogere leidinggevende functies| 2,00
Intellectuele, wetenschappelijke en artistieke beroepen| 15,93
Technici en lagere functies| 13,33
Administratieve functies| 14,30
Dienstverlenende en commerciële functies| 1,19
Ambachtsberoepen en verwante beroepen| 6,52
Bedieningspersoneel van installaties en machines, assembleurs| 38,74
Lagere beroepen| 0,37
Overige| 7,63
15. De 103 werknemers in de categorie 'Overige' vallen onder diverse kleine categorieën zoals directeuren, medisch personeel en kunstenaars.
16. Overeenkomstig artikel 7 van Verordening (EG) nr. 1927/2006 heeft Zweden bevestigd dat een beleid van gelijkheid van mannen en vrouwen en non-discriminatie is toegepast en ook verder zal worden toegepast in de verschillende stadia van de uitvoering van het EFG, en in het bijzonder bij de toegang ertoe.
Beschrijving van het betrokken gebied, de autoriteiten ervan en andere belanghebbenden
17. Veruit de meeste ontslagen werknemers wonen in de gemeenten Trollhättan, Vänersborg en Uddevalla, die gelegen zijn tussen 70 en 90 km ten noorden van Gotenburg, de belangrijkste stad van de geïndustrialiseerde provincie Västra Götaland. Dit is een regio met een reeds hoge werkloosheid als gevolg van eerdere fabriekssluitingen. De be- en verwerkende industrie is de grootste bedrijfssector in Trollhättan, met zijn 55 500 inwoners.
De Zweedse overheidsdienst voor arbeidsbemiddeling is de belangrijkste belanghebbende in alle getroffen gemeenten, samen met de stad Trollhättan, University West, de vakbonden en de outplacementorganisaties Trygghetsrådet TRR en Startkraft.
Verwachte gevolgen van de ontslagen voor de plaatselijke, regionale of nationale werkgelegenheid
18. Na het faillissement van Saab is de werkloosheid in Trollhättan in januari 2012 tot meer dan 20 % gestegen, het hoogste werkloosheidscijfer onder de 290 gemeenten in het land. Naburige gemeenten kenden om dezelfde reden eveneens een forse toename van de werkloosheid, ofschoon deze in veel van die gemeenten al zeer hoog was.
Saab Automobile had ook indirect effect op de werkgelegenheid en de toegevoegde waarde door de aankoop van inputs en consultancy en nog andere diensten bij leveranciers. Het National Institute of Economic Research (NIER) maakte een schatting van de gevolgen van de sluiting van Saab voor de Zweedse economie; daaruit blijkt dat Saab in 2010 ongeveer 3 200 banen genereerde bij zijn onderaannemers, wat toen neerkwam op 0,9 externe arbeidsplaatsen per arbeidsplaats bij Saab.
Zowat 2 000 van de 3 600 werknemers van Saab wonen in Trollhättan, dit is 8,4 % van alle werknemers in de gemeente.
Gecoördineerd pakket van individuele dienstverlening waarvoor financiering wordt aangevraagd, gespecificeerde kostenraming en complementariteit met door de structuurfondsen gefinancierde acties
19. Zweden stelt EFG-maatregelen en –acties voor die verdergaan dan wat de dienst voor arbeidsbemiddeling normaliter zou aanbieden; daarom werkt het met een 'uitgebreide toolkit' om te komen tot op de behoeften afgestemde oplossingen. In de praktijk zullen daardoor grotere inspanningen worden geleverd op gebieden zoals hulp bij het zoeken naar werk, beroepskeuzevoorlichting, op de behoeften afgestemde opleiding en bijscholing (bv. in nieuwe IT-vaardigheden), validering van werkervaring, outplacement, maatregelen ter bevordering van ondernemerschap of hulp bij vestiging als zelfstandige, en speciale maatregelen van beperkte duur (hulp aan werkzoekenden, verhuistoelagen, opleidingstoelagen, maatregelen om achtergestelde of oudere werknemers te helpen hun baan te behouden of weer in het arbeidsproces te worden opgenomen, enz.).
20. Werknemers die steun uit het EFG ontvangen, zullen uit een breder programma van maatregelen kunnen kiezen, waaronder maatregelen die normaliter niet door de overheidsdienst voor arbeidsbemiddeling worden aangeboden. Zij kunnen gebruikmaken van maatregelen met een langere looptijd dan die welke gewoonlijk beschikbaar zijn, en van een betere dienstverlening in een vroeger stadium dan gewoonlijk kan worden aangeboden. In al de hierna vermelde maatregelen zal het accent onder meer liggen op het streven naar groene banen, waarin Zweden op internationaal niveau een van de toonaangevende spelers is. Prognoses geven aan dat er op dit gebied in de toekomst een tekort aan arbeidskrachten zal zijn, een probleem dat de EFG-maatregelen kunnen helpen afwenden. In 2014-2015 zal in de gemeente Sotenäs, op pendelafstand van de regio Trollhättan, de laatste hand worden gelegd aan het grootste golfenergiepark ter wereld.
21. De EFG-maatregelen omvatten onder meer:
– Hulp bij het zoeken naar werk: de werknemers voor wie steun wordt aangevraagd zullen eerder en meer individueel gericht ondersteuning krijgen dan normaliter mogelijk is, en de werknemers die al een lange loopbaan achter de rug hebben, zullen speciale hulp krijgen. Groepswerk zal deel uitmaken van de aangeboden maatregelen. De werknemers zullen gebruik kunnen maken van coaching bij het zoeken naar een baan.
– Beroepskeuzevoorlichting: de werknemers voor wie steun wordt aangevraagd zullen in een vroeger stadium, individueel of in groepen, een betere ondersteuning krijgen. Het is de bedoeling dat de deelnemers tot een realistische beroepskeuze komen op een gebied waar er vraag is naar arbeidskrachten en waar de deelnemer na voltooiing van een aanvullende opleiding wordt beschouwd als een kandidaat met goede kansen om een baan te vinden. Er zal speciale aandacht worden besteed aan arbeidskansen in groene sectoren.
– Validering van ervaring en arbeidsmarktgerichte opleiding: de validering van ervaring is momenteel beschikbaar in het kader van de algemene regelingen voor de sectoren elektriciteit, bouw, gezondheidszorg, industrie, vervoer en catering/restaurants. De EFG-steun zal voor de ontslagen werknemers nieuw mogelijkheden creëren op andere gebieden waar zij ervaring hebben opgedaan en waar zij de nodige kwalificaties zouden kunnen verwerven, hetzij rechtstreeks, hetzij na een beperkte bijscholing, onder meer in groene sectoren. Er zullen ook opleidingen in het kader van het leerlingwezen worden aangeboden aan degenen die daar belangstelling voor hebben.
De dienst voor arbeidsbemiddeling kan kortere beroepsopleidingen aanbieden met het doel te voorzien in vacatures voor beroepen waar er een tekort aan vaardigheden is dat niet met het gewone opleidingsstelsel te verhelpen is. De EFG-bijdrage zal het mogelijk maken om het cursusaanbod te verbreden, te zorgen voor instap in de tweede fase van het hoger onderwijs, de looptijd van de cursussen te verlengen van de gebruikelijke zes maanden tot twaalf maanden, en de kwalificatie projectbeheerder op te nemen in het bestaande of potentiële expertisegebied van de betrokkene.
– Stages en hulp bij het zoeken naar werk: met de steun van het EFG kunnen stages bij potentiële werkgevers worden aangeboden die langer duren dan de gebruikelijke zes maanden, als wordt aangenomen dat dit de betrokkene zal helpen om door de werkgever in kwestie te worden aangenomen.
– Hulp bij het opstarten van een bedrijf: naast de normale voorzieningen voor het opstarten van een bedrijf zal de EFG-steun ervoor zorgen dat de werknemers hogere starttoelagen en voor een langere periode mentoring kunnen krijgen, alsook aanvullende opleiding, begeleiding en marketingadvies.
– Mobiliteitstoelagen: deze worden toegekend om huishoudens te helpen die naar een andere stad verhuizen, en om reiskosten in verband met sollicitatiegesprekken en pendelkosten te vergoeden.
22. De in de aanvraag vermelde uitgaven voor de implementatie van het EFG overeenkomstig artikel 3 van Verordening (EG) nr. 1927/2006 dekken activiteiten op het vlak van voorbereiding, beheer en controle, alsook informatie en publiciteit.
23. De door de Zweedse autoriteiten voorgestelde individuele dienstverlening omvat actieve arbeidsmarktmaatregelen in het kader van de in aanmerking komende acties die in artikel 3 van Verordening (EG) nr. 1927/2006 zijn omschreven. De Zweedse autoriteiten ramen de totale kosten op 10 909 120 EUR, waarvan 10 509 120 EUR voor individuele dienstverlening en 400 000 EUR voor de implementatie van het EFG (3,67 % van het totale bedrag). Van het EFG wordt in totaal een bijdrage van 5 454 560 EUR (50 % van de totale kosten) gevraagd.
Maatregelen| Geschat aantal werknemers voor wie steun wordt aangevraagd| Geschatte kosten per betrokken werknemer (EUR)| Totale kosten (EFG en nationale medefinanciering) (EUR)
Individuele dienstverlening (artikel 3, eerste alinea, van Verordening (EG) nr. 1927/2006 )
Hulp bij het zoeken naar werk| 1 503 550
Beroepskeuzevoorlichting| 1 125 550
Validering van ervaring en arbeidsmarktgerichte opleiding| 6 4 800 000
Stages en hulp bij het zoeken naar werk| 5 4 000 000
Hulp bij het opstarten van een bedrijf| 9 880 020
Mobiliteitstoelagen| 200 000
Subtotaal individuele dienstverlening|| 10 509 120
Uitgaven voor de implementatie van het EFG (artikel 3, derde alinea, van Verordening (EG) nr. 1927/2006)
Voorbereidende activiteiten|| 80 000
Beheer|| 190 000
Informatie en publiciteit|| 60 000
Controle|| 70 000
Subtotaal uitgaven voor de uitvoering van het EFG|| 400 000
Totale geraamde kosten|| 10 909 120
EFG-bijdrage (50 % van de totale kosten)|| 5 454 560
24. Zweden bevestigt dat de hierboven beschreven maatregelen complementair zijn met door de structuurfondsen gefinancierde acties. De Zweedse overheidsdienst voor arbeidsbemiddeling zal lijsten opnieuw bekijken om ervoor te zorgen dat de ontvangers van EFG-steun niet ook steun van andere financiële instrumenten van de Unie ontvangen, teneinde dubbele financiering te voorkomen.
Datum/data waarop met individuele dienstverlening aan de getroffen werknemers is begonnen of waarop gepland is daarmee te beginnen
25. Op 20 december 2011 heeft Zweden ten behoeve van de getroffen werknemers een begin gemaakt met de individuele dienstverlening van het gecoördineerde pakket, dat voor medefinanciering door het EFG wordt voorgesteld. Deze datum geldt daarom als het begin van de periode waarin uitgaven voor een eventuele ondersteuning uit het EFG in aanmerking komen.
Wijze waarop de sociale partners zijn geraadpleegd
26. Sinds de productie in de Saab-fabriek is stopgezet, was de dienst voor arbeidsbemiddeling steeds bereid om maatregelen ten behoeve van het betrokken personeel te nemen. Dit heeft geleid tot positieve betrekkingen met de gemeente, de werkgevers, de vakbonden en de outplacementorganisaties Startkraft and Trygghetsrådet (die zelf beide bij collectieve overeenkomsten zijn opgezet).
27. De Zweedse autoriteiten hebben bevestigd dat aan de voorschriften van de nationale en EU-wetgeving betreffende collectieve ontslagen is voldaan.
Informatie over maatregelen die volgens de nationale wetgeving of collectieve overeenkomsten verplicht zijn
28. In verband met de criteria van artikel 6 van Verordening (EG) nr. 1927/2006 hebben de Zweedse autoriteiten in de aanvraag:
· bevestigd dat de financiële bijdrage van het EFG niet in de plaats komt van maatregelen die krachtens de nationale wetgeving of collectieve arbeidsovereenkomsten onder de verantwoordelijkheid van de ondernemingen vallen;
· aangetoond dat de maatregelen ten doel hebben steun te verlenen aan individuele werknemers en niet worden gebruikt om ondernemingen of sectoren te herstructureren;
· bevestigd dat voor de hierboven vermelde subsidiabele maatregelen geen steun uit andere EU-financieringsinstrumenten wordt ontvangen.
Beheers- en controlesystemen
29. Zweden heeft de Commissie ervan in kennis gesteld dat de financiële bijdrage zal worden beheerd door de Zweedse overheidsdienst voor arbeidsbemiddeling (Public Employment Service, PES) die formeel zal worden aangewezen als beheers- en betalingsautoriteit. De projectrekeningen zullen worden onderzocht door de interne auditeenheid, die een aan de raad van bestuur van de PES toegevoegd afzonderlijk orgaan is. Haar taak bestaat erin het interne controle‑ en verificatieproces in de PES te onderzoeken en verbeteringen voor te stellen, alsook advies en hulp te verlenen aan de raad van bestuur en de directeur-generaal. Er zullen regelmatig projectaudits plaatsvinden.
Financiering
30. Op grond van de aanvraag van Zweden bedraagt de voorgestelde bijdrage uit het EFG aan het gecoördineerde pakket van individuele dienstverlening (inclusief uitgaven voor de implementatie van het EFG) 5 454 560 EUR, wat neerkomt op 50 % van de totale kosten. De Commissie heeft haar voorstel voor een bijdrage uit het fonds gebaseerd op de informatie van Zweden.
31. Gezien het beschikbare maximumbedrag aan bijdragen uit het EFG ingevolge artikel 10, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1927/2006, alsook de mogelijkheden tot herschikking van de kredieten, stelt de Commissie voor om uit het EFG het hierboven vermelde totale bedrag beschikbaar te stellen, dat zal worden toegewezen onder rubriek 1a van het financiële kader.
32. Het voorgestelde bedrag van de financiële bijdrage laat meer dan 25 % van het jaarlijkse maximumbedrag van het EFG beschikbaar voor toewijzingen tijdens de laatste vier maanden van het jaar, zoals voorgeschreven bij artikel 12, lid 6, van Verordening (EG) nr. 1927/2006.
33. Met haar voorstel om middelen uit het EFG beschikbaar te stellen, leidt de Commissie de vereenvoudigde trialoogprocedure in, zoals voorgeschreven in punt 28 van het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006, om van de twee takken van de begrotingsautoriteit de instemming te verkrijgen betreffende de noodzaak van het fonds gebruik te maken en betreffende het vereiste bedrag. De Commissie verzoekt de eerste tak van de begrotingsautoriteit die op het passende politieke niveau overeenstemming bereikt over het ontwerpvoorstel voor een beschikbaarstelling uit het fonds, de andere tak en de Commissie van zijn voornemens op de hoogte te brengen. Indien één van de twee takken van de begrotingsautoriteit het niet met het voorstel eens is, wordt een formele trialoogvergadering bijeengeroepen.
34. De Commissie presenteert afzonderlijk een voorstel tot overschrijving om in de begroting voor 2012 specifieke vastleggingskredieten op te nemen, zoals voorgeschreven in punt 28 van het Interinstitutioneel Akkoord van 17 mei 2006.
Herkomst van de betalingskredieten
35. Na de goedkeuring door beide takken van de begrotingsautoriteit van de EFG-dossiers die momenteel in behandeling zijn, blijft in het EFG-begrotingsonderdeel een bedrag van 6 618 EUR aan betalingskredieten beschikbaar. Er zal gebruik worden gemaakt van een overschrijving van 5 447 942 EUR van de Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit om te voorzien in het voor deze aanvraag benodigde aanvullende bedrag.
36. Gezien de betalingsbehoeften waaraan de Europese Progress-microfinancieringsfaciliteit uiterlijk eind van het jaar moet voldoen en die zijn gebaseerd op de jongste ramingen van het Europees Investeringsfonds, dat de beheersautoriteit van de faciliteit is, is het mogelijk om 5 447 942 EUR naar het EFG-begrotingsonderdeel over te schrijven.