Memorie van toelichting - Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2022 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) - Hoofdinhoud

Deze memorie van toelichting i is onder nr. 2 toegevoegd aan wetsvoorstel 36250 X - Wijziging begroting Defensie 2022 (Najaarsnota).

Officiële titel	Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2022 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota); Memorie van toelichting; Memorie van toelichting
Document­datum	24-11-2022
Publicatie­datum	24-11-2022
Nummer	KST36250X2
Kenmerk	36250 X, nr. 2
Externe link	origineel bericht
Originele document in PDF

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vergaderjaar 2022

2023

36 250 X

Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2022 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)

Nr. 2

MEMORIE VAN TOELICHTING INHOUDSOPGAVE

• A. 

  ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL    2

• B. 

  BEGROTINGSTOELICHTING    3

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL Artikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2022 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X).

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

DE MINISTER VAN DEFENSIE,

K.H. Ollongren

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De voorliggende 2^e suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de 1^e suppletoire begroting 2022 van hoofdstuk X van de begroting van het Rijk.

In deze 2^e suppletoire begroting van Defensie zijn de besluiten van het kabinet uit de Najaarsnota verwerkt. Deze suppletoire wet dient dan ook in samenhang te worden gezien met de Najaarsnota.

In paragraaf 2.1 wordt de cijfermatige aansluiting ten opzichte van de 1^e suppletoire begroting uiteengezet. Vervolgens worden in paragraaf 2.2 de belangrijkste begrotingswijzigingen op deze begroting van het Ministerie van Defensie vermeld, waarna deze in paragrafen 2.3, overzicht uitgavenmutaties, en 2.4, overzicht ontvangstenmutaties, worden toegelicht. Afsluitend is in paragraaf 2.5 per artikel een tabel opgenomen met daarin de budgettaire gevolgen van beleid en de uitgaven- en ontvangstenmutaties. Per artikel worden de mutaties groter dan of gelijk aan onderstaande staffel op het niveau van de financiële instrumenten (en eventueel artikelonderdeel) toegelicht.

De toelichtingen op de uitgaven gelden ook voor de verplichtingen. Alleen indien sprake is van een groot verschil van de verplichtingenmutaties ten opzichte van de uitgavenmutaties wordt dit verschil apart toegelicht. Deze verschillen ontstaan bijvoorbeeld doordat verplichtingen zijn aangegaan die niet tot een uitgavenmutatie leiden of door regelingen waarvoor de verplichtingen dit jaar worden aangegaan terwijl de uitgaven pas volgend jaar (of in de jaren daarna) plaatsvinden.

2 Het beleid

2.1 Voorstel van wet

Met het onderhavige wetsvoorstel wordt voorgesteld de uitgavenbegroting 2022 van het Ministerie van Defensie (X) ten opzichte van de 1^e suppletoire begroting met een bedrag van € 1.017,0 miljoen te verlagen. Voor het begrotingsbedrag van de ontvangsten 2022 wordt voorgesteld dit met € 0,2 miljoen te verlagen. Dit leidt voor het Ministerie van Defensie tot een uitgavenbudget van € 12.975,0 miljoen en een ontvangstenbudget van € 149,1 miljoen. De begroting voor de in 2022 aan te gane verplichtingen-daalt met € 1.365,1 miljoen tot € 13.140,7 miljoen. De cijfermatige aansluiting ten opzichte van 1^e suppletoire begroting 2022 is als volgt:

Uitgaven (bedragen x € 1.000)

€ 13.991.998

2.2 Belangrijkste begrotingswijzigingen

Met deze tweede suppletoire begroting worden de uitgaven van de defensiebegroting met per saldo ruim € 1,0 miljard verlaagd. De verlagingen vinden over een breed front van de defensiebegroting plaats, maar de grootste verlagingen vinden plaats op het artikel waar het Defensiemate-rieelbegrotingsfonds mee wordt gevoed.

De uitgavenverlagingen zijn vooral het gevolg van gewijzigde externe omstandigheden. Zo leiden de gevolgen van COVID-19 nog tot vertragingen. Het tekort aan microchips bijvoorbeeld, zorgt voor vertragingen bij de oplevering van geplande projecten. Verstoorde toeleveringsketens zorgen ook voor vertragingen. Daarnaast leidt ook de oorlog in Oekraïne tot krapte op de Defensiemarkten. Dit leidt tot vertragingen bij de investeringsprojecten van Defensie.

Voorts heeft ook defensie last van de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt. Dit zorgt voor vertragingen in de planning en uitvoering van investeringsprojecten. Dit is direct voelbaar in de organisatie en in de agendering en implementatie van de investeringen.

Als gevolg van boven genoemde oorzaken en omstandigheden worden in 2022 de budgetten verlaagd. De noodzaak van de investeringen blijft onverminderd hoog. Immers de oorlog in Oekraïne en de verslechterende velig-heidssituatie wereldwijd - zoals ook toegelicht in de Defensienota -onderstrepen de Defensie-investeringen; de huidige budgetaanpassingen doen daar op geen enkele wijze afbreuk aan.

Volgend voorjaar wordt een nieuwe inschatting gemaakt van de ontwikkeling van de externe omstandigheden en de raming van de uitgaven die daar het beste bij past. Tussentijds werkt Defensie hard aan mogelijke versnellingen en andere mogelijkheden om de geagendeerde uitgaven tijdig uit te voeren.

2.3 Uitgavenmutaties

Toelichting overzicht uitgavenmutaties

• 1. 

  Aflossing Luchtmacht lening DLP

Drie jaar geleden is besloten om geld uit het DLP te lenen om het tekort op het exploitatiebudget binnen de defensiebegroting op te lossen. Met deze mutatie wordt de lening afgelost.

• 2. 

  Aflossing DMO lening DLP

Drie jaar geleden is besloten om geld uit het DLP te lenen om het tekort op het exploitatiebudget binnen de defensiebegroting op te lossen. Met deze mutatie wordt de lening afgelost.

• 3. 

  Arbeidsvoorwaarden defensie aanvullende post

Dit betreft de toevoeging van budget voor het arbeidsvoorwaardenpakket van Defensie vanuit de aanvullende post van het ministerie van Financiën.

• 4. 

  Bijstellen ontvangsten DMO

De Defensiematerieelorganisatie verwacht dit jaar niet meer al haar begrote ontvangsten binnen te halen, voornamelijk vanwege de verwachte minder-ontvangsten bij goederen en diensten. Daarom worden deze met deze suppletoire begroting met € 5 miljoen verlaagd.

• 5. 

  Compenstatie valuta USD dollars & Zweedse kronen

De effecten van de aanpassingen in wisselkoers worden verwerkt op de begroting van Defensie. De tegenvaller die hierdoor optreedt op de begroting van Defensie wordt generaal gecompenseerd.

• 6. 

  Kasschuif2022 investeringen

Naar verwachting worden in 2022 niet alle investeringsuitgaven gerealiseerd. Wapensystemen worden minder snel dan verwacht geleverd. Uiteindelijk zal de productiecapaciteit van de bedrijven in deze sector groeien, maar dat zal enige tijd in beslag nemen. Derhalve wordt dit budget doorgeschoven.

• 7. 

  Kasschuif arbeidsvoorwaarden

Voor de arbeidsvoorwaardenonderhandelingen 2021 en verder had Defensie budget beschikbaar. Onderdeel hiervan was de reguliere loonbijstelling van 2021, 2022 en 2023 en € 500 miljoen structureel dat uit het coalitieakkoord beschikbaar is gesteld voor modernisering arbeidsvoorwaarden. Defensie en de vakcentrales hebben op 7 juli 2022 een arbeidsvoorwaardenakkoord bereikt over de jaren 2021, 2022 en 2023. Inmiddels zijn veel maatregelen uit het arbeidsvoorwaardenakkoord tot uitbetaling gekomen aan het personeel. Om de uitgaven in het juiste ritme te plaatsen wordt een deel van de arbeidsvoorwaarden middelen doorgeschoven naar latere jaren.

• 8. 

  Kasschuif instandhouding materieel

Naar verwachting worden in 2022 niet alle instandhoudingsuitgaven gerealiseerd. Van deze middelen wordt € 150 miljoen doorgeschoven naar latere jaren.

• 9. 

  Technische aanpassingen kasschuiven

Dit betreft een technische aanpassing op de standen om de kasschuiven die reeds met de voorjaarsnota zijn verwerkt ook juist in de administratie te krijgen. Deze is bedoeld om het ontvangstenkader van artikel 7 op het DMF aan te sluiten op het uitgavenkader van het DMF

• 10. 

  Vrijgave defensiebudget

Naast de verschillende kasschuiven die door defensie zijn doorgevoerd, en welke bij de afgelopen miljoenennota ook al aan Kamer gemeld zijn, vinden er daarnaast over een breed front van de defensiebegroting neerwaartse aanpassingen van de uitgaven plaats. Deze neerwaartse aanpassingen zijn voornamelijk het gevolg van krapte op de Defensiemarkt en op de arbeidsmarkt. Als gevolg daarvan wordt met deze suppletoire begroting een bedrag van een bedrag van € 96,1 miljoen vrijgegeven.

• 11. 

  Kasschuif Oekraïne

Met de 1^e suppletoire begroting heeft Defensie € 72,95 miljoen ontvangen, voor de de kosten voor steun aan Oekraïne. Het gaat o.a. om de schenking van militaire goederen. Niet dit gehele bedrag kan in 2022 ook worden gebruikt voor het aanvullen van de voorraden. De verwachting is dat een deel van dit geld (€ 31,1 miljoen) in 2026 nodig is voor de vervanging van de militaire goederen.

• 12. 

  Levering militaire goederen Oekraïne

Dit betreft de kosten voor steun aan Oekraïne. Het gaat o.a. om de levering van militaire goederen, waarover de Tweede Kamer regelmatig op passende wijze wordt geïnformeerd.

• 13. 

  Compensatie International Fund for Ukraine (IFU)

Defensie draagt € 100 miljoen bij aan het 'International Fund for Ukraine' (IFU). De oprichting van het fonds is een initiatief van het Verenigd Koninkrijk. Het fonds heeft als doel militair materieel voor Oekraïne te financieren, door directe inkoop bij de industrie, zodat Oekraïne zo goed mogelijk is toegerust om zijn grondgebied te verdedigen tegen de voortdurende Russische agressie. De Oekraïense behoefte is leidend voor het fonds. Het fonds stelt deelnemende landen in staat om op de langere termijn militaire steun te kunnen blijven leveren aan Oekraïne. Het biedt een aanvullende steunmethode voor de deelnemende landen, zonder dat het ten koste gaat van de eigen gereedheid en inzetbaarheid. Het fonds brengt de financiële bijdragen van een aantal landen bij elkaar, zodat de industrie vervolgens kan leveren op basis van gezamenlijke inkoop. Naast Nederland en het Verenigd Koninkrijk nemen op dit moment Denemarken en Noorwegen deel aan het fonds. Defensie wordt hiervoor generaal gecompenseerd.

• 14. 

  Interdepartementale budgetoverhevelingen

Vanuit Defensie is onder andere € 5,0 miljoen overgeheveld naar het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) voor diverse bedrijfsuitvoerings-uitgaven van de AIVD. Daarnaast heeft Defensie € 5,1 miljoen overgeheveld naar het ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V) naar aanleiding van een reallocatie van middelen voor het Breed Offensief Tegen Ondermijnende Criminaliteit. Daartegenover staat een ontvangst vanuit J&V van € 1,9 miljoen voor het project Eurostar.

Per saldo daalt de begroting van Defensie als gevolg van de interdepartementale budgetoverhevelingen met € 20,9 miljoen.

2.4 Ontvangstenmutaties

2.5 Budgettaire gevolgen van beleid

Beleidsartikel 1 Inzet

Artikel 1 Inzet (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 2,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Per saldo stijgt het budget voor Crisisbeheersingsoperaties met €109,3 miljoen. Dit komt voornamelijk doordat Defensie € 100 miljoen bijdraagt aan het 'International Fund for Ukraine' (IFU). De oprichting van het fonds is een initiatief van het Verenigd Koninkrijk. Het fonds heeft als doel militair materieel voor Oekraïne te financieren, door directe inkoop bij de industrie, zodat Oekraïne zo goed mogelijk is toegerust om zijn grondgebied te verdedigen tegen de voortdurende Russische agressie. De Oekraïense behoefte is leidend voor het fonds. Het fonds stelt deelnemende landen in staat om op de langere termijn militaire steun te kunnen blijven leveren aan Oekraïne. Het biedt een aanvullende steunmethode voor de deelnemende landen, zonder dat het ten koste gaat van de eigen gereedheid en inzetbaarheid. Het fonds brengt de financiële bijdragen van een aantal landen bij elkaar, zodat de industrie vervolgens kan leveren op basis van gezamenlijke inkoop. Naast Nederland en het Verenigd Koninkrijk nemen op dit moment Denemarken en Noorwegen deel aan het fonds. Defensie wordt hiervoor generaal gecompenseerd.

Daarnaast heeft er een bijstelling plaatsgevonden doordat de civielrechtelijke regeling Srebrenica 2020 in 2022 niet volledig uitgeput zal worden. Het budget van € 23,3 miljoen is vanuit de regeling op artikel 9 Algemeen toegevoegd aan het Budget Internationale Veiligheid (BIV) op artikel 1 Inzet. Daarbij is het BIV gecompenseerd voor de verhoging van de uitzendtoelage (€ 22,2 miljoen). Ook heeft er een kasschuif (€ 31,1 miljoen) plaatsgevonden van 2022 naar 2026. Met de 1^e suppletoire begroting heeft Defensie € 72,95 miljoen ontvangen, voor de de kosten voor steun aan Oekraïne.

Het gaat o.a. om de schenking van militaire goederen. Niet dit gehele bedrag kan in 2022 ook worden gebruikt voor het aanvullen van de voorraden. De verwachting is dat een deel van dit geld (€ 31,1 miljoen) in 2026 nodig is voor de vervanging van de militaire goederen.

Beleidsartikel 2 Koninklijke Marine

Artikel 2 Koninklijke Marine (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

De hogere verplichten op dit artikel worden grotendeels verklaard door het eveneens hogere uitgavenbudget. Daarnaast is het verplichtingenbudget verhoogd ten behoeve van het afsluiten van het jaarlijkse contract met de Rijksrederij door de Kustwacht NL (€ 35 miljoen).

Toelichting op de uitgaven

Opdrachten

De mutatie bij de Kustwacht NL betreft de ontvangen bijdrage (€ 11,8 mijloen) van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor het gereedhouden en inzetten van de Emergency Towing Vessels op de Noordzee. De verlaging bij de Kustwacht CARIB betreft een budgettoe-wijzing conform het jaarplan van de Kustwacht CARIB voor haar geplande activiteiten, waaronder de capaciteiten voor luchtverkenning waarbij dit budet voornamelijk naar de instandhouding materieel is gegaan.

Personele uitgaven

Voor uitgaven aan het eigen personeel is het budget per saldo met € 67,7 miljoen naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk door het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021-2023 waarmee het budget is verhoogd (€ 94,3 miljoen). In verband met ondervulling van het personeelsbestand is € 9,3 miljoen hiervan overgeheveld voor financiering van externe inhuur. Het overige deel is gebruikt voor het oplossen van tekorten op overige personele exploitatie.

Beleidsartikel 3 Koninklijke Landmacht

Artikel 3 Koninklijke Landmacht (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht

Toelichting op de uitgaven

Personele uitgaven

Voor uitgaven aan het eigen personeel is het budget per saldo met € 178,0 miljoen naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk door het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021-2023 waarmee het budget is verhoogd (€ 176,5 miljoen).

Het budget voor externe inhuur is naar beneden bijgesteld met € 15,0 miljoen door krapte op de arbeidsmarkt.

Het budget voor overige personele exploitatie is per saldo met € 11,0 miljoen naar beneden bijgesteld door minder behoefte aan opleidingen, dienstreizen en werkgelegenheidsgelden.

Beleidsartikel 4 Koninklijke Luchtmacht

Artikel 4 Koninklijke Luchtmacht (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Personele uitgaven

Voor uitgaven aan het eigen personeel is het budget per saldo met € 47,4 miljoen naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk door het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021-2023 waarmee het budget is verhoogd (€ 69,5 miljoen). Daarnaast is er € 5,8 miljoen vanuit het budget voor eigen personeel overgeheveld naar het budget voor externe inhuur ten behoeve van de inhuur van veelal technisch personeel.

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Personele uitgaven

Voor uitgaven aan het eigen personeel is het budget per saldo met € 50,6 miljoen naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk door het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021-2023 waarmee het budget is verhoogd (€ 63,9 miljoen) en een afname van € 6,4 miljoen als gevolg van een toevoeging aan het budget 'Externe inhuur' vanwege hoger dan verwachtte uitgaven aan inhuur. Daarnaast is € 5,6 miljoen niet gerealiseerd budget vanuit het Breed Offensief Tegen Ondermijnende Criminaliteit (BOTOC) en Versterking Grenstoezicht Carib teruggeboekt naar het gezag (respectievelijk het Ministerie van Justitie en Veiligheid en het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). Dit komt voornamelijk door ondervulling op deze betreffende functies.

Materiële uitgaven

De daling van de materiële uitgaven van per saldo € 12,0 miljoen wordt met name veroorzaakt door een herschikking van € 5,2 miljoen inzake de Europese verordeningen EES en ENU naar het defensie materieelfonds voor infrastructurele werkzaamheden op Schiphol. Verder is het budget met € 4,6 miljoen verlaagd en elders herbelegd voor infrastructurele aanpassingen, structurele aanvulling van het tekort op het instandhoudingsbudget en een bijdrage aan artikel 12 van defensie.

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Opdrachten

Het budget voor gereedstelling stijgt met € 9,2 miljoen. In de 1^e suppletoire begroting van dit jaar waren de huidige macro-economische factoren (waaronder de gevolgen van de Russische invasie van de Oekraïne, de energiecrisis en de hoge inflatie) nog niet verwerkt in het budget. Met deze mutatie worden de hiermee samenhangende tegenvallers verwerkt in het budget.

Personele uitgaven Eigen personeel

Voor uitgaven aan het eigen personeel is het budget per saldo met € 23,3 miljoen naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk door het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021-2023 waarmee het budget is verhoogd (€ 38,3 miljoen). Daarnaast is het budget met € 15,0 miljoen gedaald. Dit is met name te verklaren door natuurlijk verloop, irreguliere verloop, gepaard met de huidige krapte op de arbeidsmarkt.

Externe inhuur

Het budget voor externe inhuur daalt met € 5,0 miljoen. Een daling van € 4,0 miljoen wordt veroorzaakt door achterblijvende vulling op IT-functies. Door een krapte op de arbeidsmarkt worden deze functies minder snel gevuld en vallen de uitgaven lager uit dan gebudgetteerd.

Materiële uitgaven

Het budget voor materiële uitgaven wordt met € 10,1 miljoen verlaagd. Door middel van herprioritering binnen de materiële uitgaven is er € 10,1 miljoen herschikt naar de gereedstelling zonder aantasting van de materiële gereedheid.

Toelichting op de ontvangsten Apparaatsontvangsten

De ontvangsten zijn afgenomen met € 5,7 miljoen, voornamelijk vanwege de verwachte minderontvangsten bij goederen en diensten in 2022.

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

Het verplichtingenbudget is met € 123 miljoen gestegen. Voor het aangaan van een leasecontract ten behoeve van het roll-on-roll-off schip is een verplichting aangegaan van € 41,5 miljoen. Het overige deel hangt samen met hogere uitgaven die hieronder worden toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Personele uitgaven

Als gevolg van het nieuwe arbeidsvoorwaardenakkoord 2021-2023 is het budget voor eigen personeel opgehoogd (€ 65,4 miljoen). Mede door krapte op de arbeidsmarkt is sprake van een lagere personele vulling dan verwacht en is er budget overgeheveld voor alternatieve vulling met externe inhuur van personeel (€ 20,7 miljoen). Een deel van het budget voor eigen personeel is tevens overgeheveld naar het budget voor overige personele exploitatie voor met name de hogere afdracht aan de Belastingdienst voor de werkkostenregeling (€ 10,9 miljoen) en naar het budget voor materiële uitgaven.

Materiële uitgaven

Het budget voor de materiële uitgaven stijgt per saldo met € 39,1 miljoen. Deze stijging wordt grotendeels veroorzaakt door hogere uitgaven voor energie & water vanwege de gestegen prijzen (€ 20,1 miljoen). Daarnaast vallen ook de uitgaven voor transport, onder andere door de gestegen prijzen en een grotere behoefte aan transport, hoger uit (€ 14,8 miljoen). Dit wordt met name gedekt uit het budget voor eigen personeel.

Niet-Beleidsartikel 9 Algemeen

Artikel 9 Algemeen (bedragen x € 1.000)

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 2,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken

Het budget voor de bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken is met € 2,3 miljoen toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door de verhoogde bijdrage aan TNO, NLR en MARIN in het kader van de versnelling van de kennisopbouw.

Opdrachten

Het budget voor de opdrachten wordt met € 4,9 miljoen verlaagd. Dit komt voornamelijk door een verwachte onderrealisatie van € 2,4 miljoen op de opdrachten beleid door minder vraag vanuit de defensieonderdelen en een onderrealisatie op de HR-transitie van € 1,9 miljoen.

Bijdrage aan (inter)nationale organisaties

Het budget voor de bijdrage aan (inter)nationale organisaties is met € 2,1 miljoen verlaagd. Dit komt voornamelijk door een herschikking van het budget naar de bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken (€ 1 miljoen) in het kader van de versnelling van de kennisopbouw bij TNO.

(Schade)vergoeding

Het budget voor de (schade)vergoeding is met € 23,3 miljoen afgenomen. Dit komt doordat de civielrechtelijke regeling Srebrenica 2020 in 2022 niet volledig uitgeput zal worden. De verwachting is dat dit de komende jaren zal gebeuren.

Bijlage subsidies

De tabel met de door Defensie toegekende subsidies is aangepast. In de bijlage is de nieuwe tabel met de maximaal toegekende subsidiebedragen en toelichting opgenomen.

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Personele uitgaven

Voor de personele uitgaven is het budget per saldo met € 97,5 miljoen naar boven bijgesteld. Dit komt voornamelijk door het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021-2023 waarmee het budget is verhoogd (€ 90,4 miljoen). Daarnaast is er € 13,4 miljoen overgeheveld vanuit artikel 8 DOSCO voor de Dienst Geestelijke Verzorging (DGV) vanwege de onderbrenging hiervan bij de Bestuursstaf. Daartegenover staat een afname van het budget met € 17,8 miljoen door de verwachte onderrealisatie op de formatie door de lagere personele vulling.

Materiële uitgaven

Het budget van de materiële uitgaven neemt met € 29,6 miljoen af. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een herschikking van € 7,3 miljoen naar de personele uitgaven ten behoeve van projectfuncties bij de Bestuursstaf en een afname van € 9,0 miljoen in het kader van het programma Defensie Open op Orde. Deze afname wordt veroorzaakt door vertraging in de realisatie van dit project enerzijds en een herschikking naar personele uitgaven voor het programma anderszijds.

Niet-Beleidsartikel 11 Geheim

Niet-Beleidsartikel 12 Nog onverdeeld

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het budget is per saldo afgenomen met € 855,8 miljoen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de overheveling van budget naar de Defensieon-derdelen om de afspaken uit het arbeidsvoorwaardenakkoord uit te voeren en uit te betalen aan het personeel. Het betreft onder andere de salarisverhoging per 1 januari 2021 en 1 juli 2022 met € 328,9 miljoen en de eenmalige uitkering in augustus 2022 met € 137,3 miljoen. Daarnaast is de overbrug-gingstoelage loongebouw militairen (€ 117,1 miljoen) die tot eind 2022 geldt overgeheveld naar de defensieonderdelen.

Daarnaast is er een kasschuif doorgevoerd waardoor het budget met € 189,0 miljoen wordt verlaagd. Voor de arbeidsvoorwaardenonderhande-lingen 2021 en verder had Defensie budget beschikbaar. Onderdeel hiervan was de reguliere loonbijstelling van 2021, 2022 en 2023 en € 500 miljoen structureel dat uit het coalitieakkoord beschikbaar is gesteld voor modernisering arbeidsvoorwaarden. Defensie en de vakcentrales hebben op 7 juli 2022 een arbeidsvoorwaardenakkoord bereikt over de jaren 2021, 2022 en 2023. Inmiddels zijn veel maatregelen uit het arbeidsvoorwaardenakkoord tot uitbetaling gekomen aan het personeel. Om de uitgaven in het juiste ritme te plaatsen wordt een deel van de arbeidsvoorwaarden middelen doorgeschoven naar latere jaren.

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

De mutatie van € 732,9 miljoen betreft de bijdrage vanuit de begroting Hoofdstuk X Defensie aan hoofdstuk K Defensiematerieelbegrotingsfonds ten behoeve van uitgaven die op het fonds worden verantwoord.

3 Bijlage subsidieoverzicht

Subsidies (bedragen x € 1.000)

Subsidies netwerken Defensie (bedragen x € 1.000)

Tweede Kamer, vergaderjaar 2022-2023, 36 250 X, nr. 2 27