Position paper Inspectie SZW t.b.v. hoorzitting/rondetafelgesprek over corruptie en criminaliteit in de Rotterdamse haven d.d. 1 februari 2021 - Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) voor het jaar 2021 - Hoofdinhoud

Deze position paper is onder nr. ? toegevoegd aan wetsvoorstel 35570 XV - Vaststelling begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid 2021 i.

Position paper Inspectie SZW ten behoeve van een rondetafelgesprek op 1 februari 2021 over corruptie en criminaliteit in de Rotterdamse haven.

Inspectie SZW

De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW) is onafhankelijk toezichthouder op het arbeidsdomein en bevordert eerlijk, gezond en veilig werk en bestaanszekerheid voor iedereen in Nederland. De directie Opsporing van de Inspectie SZW is een Bijzondere Opsporingsdienst (BOD). Onder gezag van het Openbaar Ministerie worden strafbare feiten opgespoord in het SZW-domein, zoals mensensmokkel, uitkeringsfraude en arbeidsuitbuiting.

De Inspectie richt haar inzet op de grootste risico’s en richt haar thematische en sectorale toezichtprogramma’s op onder meer malafide uitzendbureaus, bouw en infrastructuur, schoonmaak, asbest, bedrijven met gevaarlijke stoffen en arbeidsmarktdiscriminatie en psychosociale arbeidsbelasting (PSA).

Samenwerking

De Inspectie vindt dat een effectieve aanpak van hardnekkige problemen op het inspectiedomein vraagt om intensieve samenwerking met andere instanties op alle niveaus, zowel op nationaal als internationaal niveau. De inspectie SZW werkt daarom samen met onder meer de European Labour Authority (ELA), Interpol, de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA), Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), de Belastingdienst en de FIOD.

Ondermijning

Ondermijnende criminaliteit heeft rechtstreeks negatieve effecten op eerlijk, gezond en veilig werk en op bestaanszekerheid in Nederland. Daar waar ontwrichtende mechanismen grip krijgen op bepaalde sectoren wordt een eerlijke arbeidsmarkt en een gelijk speelveld aangetast. Daarbij neemt de kans op arbeidsuitbuiting toe. Sommige branches zijn vanwege het type werk en de achtergrond van de werknemers extra kwetsbaar. Door het uitvoeren van gerichte controles en opsporingsonderzoeken werpt de Inspectie SZW barrières op om malafide en ondermijnende activiteiten te stoppen. Een repressieve aanpak is noodzakelijk, maar niet voldoende om ondermijning te bestrijden. Criminele activiteiten leiden tot een ontwrichting van de samenleving. Als deze niet tijdig worden gesignaleerd en ingekapseld, kan dit zich verder verspreiden. Een zuiver repressieve aanpak van ondermijning voldoet niet altijd als er verschillende sociaaleconomische factoren in het geding zijn, zoals kansengelijkheid, verminderd doe- en denkvermogen, geweld, armoede en straatcultuur. Een preventieve aanpak via het sociale domein gericht op het wegnemen van de voedingsbodem en de aanpak van gelegenheidsstructuren is daarom onontbeerlijk. De Inspectie SZW draagt daarom ook bij aan een preventieve aanpak via het Impulsprogramma Voorkomen van Georganiseerde Ondermijnende Criminaliteit SZW.

Onderzoeken

In uw verzoek noemt u onderzoek dat niet tot een eindrapportage heeft geleid en vraagt u naar betrokkenheid van de Inspectie. Er is een uitgebreide interne digitale en op sleutelpersonen gerichte uitvraag binnen de Inspectie SZW gedaan. Daaruit is niet gebleken op welke wijze de betrokken onderzoeksbureaus de Inspectie SZW of inspectiemedewerkers benaderd hebben en wat er met betrekking tot het onderzoek in opdracht van de Commissie Kennis en Onderzoek gewisseld is. Dit laat onverlet dat de Inspectie graag bereid is aan onderzoek mee te werken. De Inspectie is transparant over haar werkwijze, inclusief integriteit en inspectieresultaten¹². De inspectie werkt mee aan (wetenschappelijke) onderzoeken, zoals bijvoorbeeld het onderzoek van de Erasmus Universiteit resulterend in het rapport ‘Drugscriminaliteit in de Rotterdamse haven: aard en aanpak van het fenomeen’ (2019). Inspecties/onderzoeken van Inspectie SZW in de haven/havengebieden hebben meestal als achtergrond arbeidsomstandigheden (ongevallen, BRZO³) en kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op arbeidsvoorwaarden (tewerkstellingsvergunningen).

1 Zie jaarplannen en jaarverslagen, meest recent TK 35570-XV-12, pagina 41

2 https://www.inspectieszw.nl/inspectie-szw/openbare-inspectieresultaten

3 Besluit risico’s zware ongevallen