Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 (bijlage bij 34762,nr.26) - Hoofdinhoud

Officiële titel	Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 (bijlage bij 34762,nr.26)
Document­datum	10-07-2018
Publicatie­datum	12-07-2018
Nummer	2018D39197
Kenmerk	34762, nr. 26
Externe link	originele PDF
Originele document in PDF

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017

Rapport voor het Ministerie van

Economische Zaken en Klimaat

29 mei 2018

Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Ministerie van Economische Zaken T.a.v. de heer Jan Hendriks Postbus 20401 2500 EK Den Haag

Betreft: Rapport ‘Vergelijking gas- en elektriciteitsprijzen’

Geachte heer Hendriks,

Hierbij gaat een vergelijking van de gas- en elektriciteitsprijzen in Nederland, Duitsland, België

Jan Willem Velthuijsen en Frankrijk.

Chief Economist, Partner

M: +31 (0)6 2248 3293 Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft aan PwC gevraagd onderzoek te doen jan.willem.velthuijsen@pwc.com naar de hoogte van de elektriciteits- en gasprijzen in Nederland en enkele omringende landen.

Daarbij maken wij gebruik van de methode die eerder is toegepast bij onze onderzoeken naar de elektriciteit- en gasprijzen in respectievelijk 2014 en 2015. Dit rapport is opgesteld conform de afspraken vastgelegd in de opdrachtbevestiging d.d. 16 maart 2018.

In onze analyse hebben wij aannames en vereenvoudigingen gemaakt, onder andere omdat niet alle relevante informatie publiek beschikbaar is, en omdat datadefinities kunnen verschillen tussen landen en regio’s. In aanvulling op de generieke profielen is in de praktijk sprake van specifieke uitzonderingen op heffingen en belastingen. Om hier rekening mee te houden, laten wij de geschatte energierekening waar nodig en mogelijk met en zonder deze reducties zien. Feitelijke individuele energierekeningen kunnen uiteraard op onderdelen afwijken van de hier gepresenteerde gestileerde rekeningen.

PricewaterhouseCoopers Advisory N.V.

Thomas R. Malthusstraat 5 Met vriendelijke groet,

1066 JR Amsterdam

Postbus 9616

1006 GC Amsterdam Prof. dr. Jan Willem Velthuijsen

T: 088 792 00 20

F: 088 792 96 40 www.pwc.nl

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 2 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Contents Management Samenvatting 4 Aanpak 7

Resultaten gasprijs 9

Resultaten elektriciteitsprijs 14

Aannames en gedetailleerde resultaten 19

Over dit rapport 35

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 3 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Management Samenvatting

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 4 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

De totale gasrekening in Nederland laat, sterker dan in andere landen, een degressief profiel zien, vooral gedreven door de energiebelasting

Integrale gasrekening (exclusief verkoopmarges) per • In de grafiek hiernaast is per land de gasrekening weergegeven voor

verbruikersprofiel in 2017 (ct/kWh) alle vier de onderzochte verbruikersprofielen. Het totale bedrag wordt

3,5 uiteengezet in drie componenten (groothandelsprijs, netwerkkosten

3,3 3,3 3,3 en belastingen).

• • 

  De groothandelsprijzen voor gas (in oranje) zijn in Nederland

3,0 2,9 3,0 3,0 vergelijkbaar met de prijzen in andere bestudeerde landen.

2,7 • De netwerkkosten (in rood) in Nederland zijn lager dan in andere

2,5 2,5 landen. Het Nederlandse netwerktarief heeft geen degressief karakter. 2,3 2,3 Dat geldt ook voor Frankrijk, waar de netwerkkosten voor alle

2,2 2,1

2,1 profielen het hoogst zijn. In België en Duitsland kennen de

2,0 2,0

2,0

1,9 netwerktarieven wel een degressief karakter.

• • 

  De figuur geeft de belastingen per profiel weer (in grijs), inclusief mogelijke kortingen en uitzonderingen die grotendeels generiek van

1,5 toepassing zijn op de verbruikers binnen verbruikersprofiel. De Nederlandse belasting laat een relatief sterk degressief profiel zien. Voor de grote verbruikers zijn de tarieven in Nederland en België het

1,0 laagst.

• • 

  In sommige landen komen bedrijven ook in aanmerking voor

0,5 specifieke belastingkortingen of uitzonderingen, afhankelijk van bepaalde bedrijfskenmerken of de sector waarin zij actief zijn. Voor

individuele bedrijven kan dit ertoe leiden dat de belastingdruk in de

0,0 praktijk minimaal is (zie pagina 13). Details van de precieze aanpak

NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE zijn te vinden in het hoofdstuk Aannames en gedetailleerde

MKB verbruiker Kleine industriële Industriële Grote industriële resultaten.

verbruiker verbruiker verbruiker

Belastingen (excl. specifieke kortingen) Netwerkkosten Groothandelsprijs

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 5 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

De totale elektriciteitsprijzen kennen in alle landen een vrij sterk degressief karakter. De totale prijs in Nederland ligt voor alle profielen het laagst

Integrale elektriciteitsrekening (exclusief • In de grafiek hiernaast is per land de elektriciteitsrekening verkoopmarges) per verbruikersprofiel in 2017 (ct/kWh) weergegeven voor alle vier de onderzochte verbruikersprofielen. Het

totale bedrag wordt uiteengezet in drie componenten

19 18,3 (groothandelsprijs, netwerkkosten en belastingen).

18

17 • De analyse laat zien dat de elektriciteitsprijzen een sterk degressief

16 profiel kennen. Dit wordt vooral gedreven door verschillen in 15 belastingen en netwerkkosten.

14 • De groothandelsprijzen (in oranje) voor elektriciteit in Nederland zijn

13 12,3 vergelijkbaar met de andere bestudeerde landen. In Frankrijk liggen

12 de groothandelsprijzen voor elektriciteit wat hoger.

11 • De netwerktarieven (in rood) kennen in alle landen een degressief

10 9,5 9,4 9,0 karakter. De netwerktarieven in Nederland zijn voor alle profielen

9 relatief laag ten opzichte van de andere landen.

8 7,7 7,8

6,9 6,7 • De figuur geeft de belastingen per profiel weer (in grijs), inclusief 7 6,5

mogelijke kortingen en uitzonderingen die grotendeels generiek van

6 5,1 5,3 5,2 toepassing zijn op de verbruikers binnen verbruikersprofiel. In

5 4,6 4,1

3,9 Nederland en België heeft de energiebelasting een degressieve 4 tariefstructuur. In Duitsland en Frankrijk is er geen degressieve

3 tariefstructuur, maar is de energiebelasting in de praktijk wel 2 degressief door kortingen en uitzonderingen die gericht zijn op de 1 grotere verbruikersprofielen.

0 • In sommige landen komen bedrijven in aanmerking voor specifieke

NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE belastingkortingen of uitzonderingen, afhankelijk van bepaalde

MKB verbruiker Kleine industriële Industriële Grote industriële bedrijfskenmerken of de sector waar zij in actief zijn. Voor individuele verbruiker verbruiker verbruiker bedrijven kan dit ertoe leiden dat de belastingdruk in de praktijk

Belastingen (excl. specifieke kortingen) Netwerkkosten Groothandelsprijs minimaal is (zie pagina 18). Details van de precieze aanpak zijn te vinden in het hoofdstuk Aannames en gedetailleerde resultaten.

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 6 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Aanpak

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 7 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Voor vier verschillende gebruiksprofielen vergelijken we de volgende componenten in Nederland en omliggende landen; groothandelsprijzen, netwerktarieven en belastingen

Gebruiksprofielen – jaarlijks verbruik • De analyse van de energieprijzen gaat aan de hand van een

Profielen Elektriciteit (kWh/jaar) Gas ((N)m 3 /jaar) bottom-up approach. We analyseren de verschillende componenten waar de energieprijs uit bestaat en komen zo tot de

MKB totale energieprijs.

verbruiker 500.000 500.000 • De verschillende onderdelen van de energieprijs kunnen worden

Kleine ingedeeld in drie componenten, namelijk; grondstofprijs,

industriële 2.000.000 5.000.000 netwerkkosten en belastingen. De eventuele verkoopmarge die

verbruiker een leverancier maakt op de verkoop van gas en elektriciteit blijft

Industriële buiten beschouwing, omdat er 1) voor zover ons bekend geen

verbruiker 100.000.000 35.000.000 publieke informatie over beschikbaar is en 2) de verkoopmarge,

Grote voor zover die al zou verschillen tussen landen, vermoedelijk een

industriële 2.500.000.000 350.000.000 beperkt effect zal hebben op de vergelijkingen tussen landen.

verbruiker • In het volgende hoofdstuk zijn de resultaten voor gas te vinden,

in het hoofdstuk daarna voor elektriciteit. De hoofdstukken

• • 

  In deze analyse onderzoeken we de gas- en elektriciteitsprijzen in beginnen met een overzicht van de gehanteerde aannames per Nederland en omliggende landen (België, Frankrijk en Duitsland) verbruikersprofiel en bevatten daarna de belangrijkste

voor het jaar 2017. resultaten.

• • 

  In deze analyse kijken we alleen naar grote energieverbruikers • In het hoofdstuk Aannames en gedetailleerde resultaten zijn (huishoudens en kleine MKB verbruikers, die minder dan 500.000 gedetailleerdere overzichten van de resultaten opgenomen voor kWh elektriciteit en 500.000 m3 gas gebruiken, zijn dus geen de verschillende landen, net als de gebruikte aannames.

onderdeel van deze analyse).

• • 

  Om de verschillen tussen de onderzochte landen inzichtelijk te maken hebben we vier gebruiksprofielen geïdentificeerd voor zowel gas als elektriciteit. Deze profielen zijn gebaseerd op jaarlijks

verbruik (zie tabel hierboven) en gecontracteerde capaciteit.

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 8 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Resultaten gasprijs

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 9 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Gas - Detailweergave van behandelde gebruiksprofielen

Profielen

MKB Kleine industriële Industriële Grote industriële verbruiker verbruiker verbruiker verbruiker

(N)m 3 /jaar 500.000 5.000.000 35.000.000 350.000.000 Jaarlijkse vraag

MWh/jaar* 4.871 48.710 340.973 3.409.731

Bedrijfstijd Uren/jaar 2.000 4.000 7.000 8.000

NL 1 10,1 71 710

Gecontracteerde DE,

capaciteit** MW BE, 0,8 8,2 56,8 568,2

FR

Type aansluiting Lage druk Hoge druk Hoge druk Hoge druk

Via landelijk / Via landelijk /

Niveau aansluiting Via regionaal netwerk

Via landelijk /

(DSO) federaal netwerk federaal netwerk federaal netwerk (TSO) (TSO) (TSO)

• * 

  De omrekening van (N)m3 en MWh is op basis van calorische bovenwaarde van 35,17MJ, resulterend in de conversiewaarde van 9,74. ** De netwerkkosten voor Nederlandse verbruikers worden bepaald aan de hand van het piekgebruik, in tegenstelling tot België, Duitsland en Frankrijk.

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 10 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Voor MKB en kleine industriële verbruikers kent België de laagste integrale gasrekening, de rekening is het hoogst in Frankrijk

MKB verbruiker (ct/kWh) Kleine industriële verbruiker (ct/kWh) 500.000 (N)m 3 /jaar 5.000.000 (N)m3 /jaar

~4.900 MWh/jaar ~49.000 MWh/jaar 3,3 3,3 3,3

0,8 2,9 0,8 2,7

1,4 0,6

2,3 2,2 0,6

0,2 2,1 0,9

0,2 0,6 0,4 0,1

0,8 0,1 0,3 0,1 0,0

1,9

1,7 1,9 1,7 1,8 1,7 1,7 1,8

Groothandelsprijs Totaal netwerkkosten Belastingen (excl. specifieke kortingen)

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 11 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

België en Nederland kennen de laagste integrale gasprijs voor de grootste verbruikers.

Industriële verbruiker (in ct/kWh) Grote industriële verbruiker (ct/kWh) 35.000.000 (N)m3 /jaar 350.000.000 (N)m3 /jaar

~341.000 MWh/jaar ~3.410.000 MWh/jaar

3,0 3,0

0,5 0,5

2,5 2,3

0,4

2,0 2,1 0,8 0,1 1,9

2,0 0,8 0,4

0,1

0,2 0,0 0,3

0,0 0,0

0,1 0,0 0,1

1,7 1,9 1,7 1,8 1,7

1,9

1,7 1,8

Groothandelsprijs Totaal netwerkkosten Belastingen (excl. specifieke kortingen)

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 12 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

De daadwerkelijke belastingdruk voor individuele bedrijven kan verschillen, omdat als gevolg van specifieke kortingen en uitzonderingen

Integrale gasrekening (exclusief verkoopmarges) per • In de grafiek hiernaast is per land de gasrekening weergegeven voor verbruikersprofiel in 2017 (ct/kWh) vier de onderzochte verbruikersprofielen. Het belastingtarief is

3,5 uiteengezet in twee componenten. De donkergrijze balk is het

3,3 3,3 3,3 minimale bedrag dat door alle verbruikers betaald wordt, omdat er

geen aanvullende kortingen of vrijstellingen beschikbaar zijn. De

3,0 2,9 3,0 3,0 lichtgrijze balk weerspiegelt de beschikbare kortingen en

2,7 vrijstellingen op het niveau van specifieke sectoren of individuele

bedrijven. In het hoofdstuk Aannames en gedetailleerde resultaten

2,5 2,5 2,3 2,3 is verder beschreven welke tarieven worden meegenomen in welke

2,2 situatie.

2,1 2,1

2,0 2,0 2,0 1,9 • In Nederland bestaat een aantal specifieke uitzonderingen op het

standaard degressieve tarief op aardgas, bijvoorbeeld:

• - 

  Verlaagd tarief voor gebruik van aardgas in de glastuinbouw;

1,5 - Een vrijstelling voor ander gebruik dan als brandstof ( bijv.

grondstof), geen heffing en nultarief voor (brandstof)(eigen)

1,0 gebruik in de inrichting waarin het aardgas is ontstaan;

• - 

  Inputvrijstelling voor gebruik van aardgas bij elektriciteitsopwekking in een installatie met een elektrisch

0,5 rendement van minimaal 30% (“WKK of gascentrale”); en

• - 

  Vrijstelling voor gebruik in metallurgische procedés.

0,0 • In de andere landen is de minimale belastingdruk (dat deel NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE waarvoor geen korting of vrijstelling meer voor beschikbaar is) lager

MKB verbruiker Kleine industriële Industriële Grote industriële dan in Nederland. In Frankrijk bestaat er een uitzondering voor de

verbruiker verbruiker verbruiker algemene energiebelasting (TICGN), maar moet de belasting over

Mogelijke specifieke kortingen en vrijstellingen Netwerkkosten de netwerkkosten (CTA) wel worden betaald. In België en Duitsland is het minimum tarief (bijna) nul.

Belastingen (minimum) Groothandelsprijs

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 13 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Resultaten elektriciteitsprijs

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 14 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Elektriciteit - Detailweergave van behandelde gebruiksprofielen

Profielen

MKB Kleine industriële Industriële Grote industriële verbruiker verbruiker verbruiker verbruiker

Jaarlijkse vraag kWh/jaar 500.000 2.000.000 100.000.000 2.500.000.000

Peak vraag kW 250 500 14.286 312.500

Bedrijfstijd uren/jaar 2.000 4.000 7.000 8.000

Niveau aansluiting kV 1-26kV (MV) 26-36kV (HV/MV) 150kV (HV) 220kV (HV/EHV)

• * 

  De netwerkkosten voor Nederlandse verbruikers worden bepaald aan de hand van de piekgebruik, in tegenstelling tot België en Duitsland.

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 15 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

De totale elektriciteitsprijs voor MKB verbruikers en kleine industriële verbruikers is in Duitsland aanzienlijk hoger dan in de andere landen, gedreven door hogere netwerkkosten en belastingen

MKB verbruiker (ct/kWh)

~500 MWh/jaar Kleine industriële verbruiker (ct/kWh) ~2.000 MWh/jaar

18,3

9,8 12,3

9,5 9,4 9,0 6,2

7,8

7,7 2,3 2,4 6,9 2,3

2,1

2,1 1,8

2,1

3,5 2,5 5,1 1,8 1,3 2,0 2,7

3,8 3,7 4,5 3,4 3,8 3,7

4,5 3,4

Groothandelsprijs Netwerkkosten (inc. reductie) Belastingen (excl. specifieke kortingen)

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 16 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

De elektriciteitsprijs voor industriële verbruikers is relatief laag in

Nederland. De elektriciteitsprijs voor grootverbruikers in Duitsland en

Frankrijk wordt gedreven door belastingreducties

Industriële verbruiker (ct/kWh) Grote industriële verbruiker (ct/kWh) ~100.000 MWh/jaar ~2.500.000 MWh/jaar

6,7 6,5

5,1 5,3 5,2 0,5 3,0 4,6 0,5 3,0

4,1 0,9 0,3 3,9 0,4 0,3

0,0 0,2 0,4 0,0 0,5

0,3 0,1

4,5 4,5

3,8 3,7 3,4 3,9 3,7 3,4

Groothandelsprijs Totaal netwerkkosten Belastingen (excl. specifieke kortingen)

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 17 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Alleen in Duitsland is er een hoge minimale belastingdruk, in alle andere landen hangt de te betalen belasting sterk af van de specifieke situatie

Integrale elektriciteitsrekening (exclusief • In de grafiek hiernaast is per land de elektriciteitsrekening

verkoopmarges) per verbruikersprofiel in 2017 (ct/kWh) weergegeven voor vier de onderzochte verbruikersprofielen. Het belastingtarief is uiteengezet in twee componenten. De donkergrijze

19 18,3 balk is het minimale bedrag dat door alle verbruikers betaald wordt,

18 omdat er geen aanvullende kortingen of vrijstellingen beschikbaar zijn.

17 De lichtgrijze balk weerspiegelt de beschikbare kortingen en

16 vrijstellingen op het niveau van specifieke sectoren of individuele 15 bedrijven. In het hoofdstuk Aannames en gedetailleerde resultaten is

14 verder beschreven welke tarieven worden meegenomen in welke situatie.

13 12,3

12 • In Nederland en België bestaan er volledige uitzonderingen voor

11 bedrijven in specifieke situaties die voor specifieke gevallen kunnen

10 9,5 9,4 leiden tot een minimale belastingdruk van nul. In Frankrijk is het 9,0

9 minimaal te betalen bedrag erg klein, de rest wordt uitgezonderd in

8 7,7 7,8 specifieke gevallen. In Duitsland is er een groot deel van de typen 6,9 6,7 belastingen dan niet valt onder uitzonderingen of kortingen, dit is 7 6,5

vooral het geval voor de kleinere verbruikersprofielen en wordt

6 5,1 5,3 5,2

4,6 gedreven door de EEG Umlage. 5

4,1

4 3,9

3

2

1

0 NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE NL BE FR DE

MKB verbruiker Kleine industriële Industriële Grote industriële

verbruiker verbruiker verbruiker

Mogelijke specifieke kortingen en vrijstellingen Netwerkkosten

Belastingen (minimum) Groothandelsprijs

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 18 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Aannames en gedetailleerde resultaten

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 19 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht gasprijzen

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 20 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Algemene aannames en methodologie gasprijzen

Prijscomponent Aannames/ methodologie

Groothandelsprijs • De groothandelsprijs is bepaald door de gemiddelden van de dagwaarden van year-forward prijzen en van dayahead prijzen te nemen over het jaar 2017. De prijzen zijn ontleend aan Bloomberg.

• • 

  Voor grote verbruikers bestaat de mogelijkheid om direct met de leverancier een contract af te sluiten over prijs en afname. Omdat dit buiten de reguliere markt valt is daar geen data over beschikbaar. Deze contracten zijn niet

  meegenomen in deze analyse. • BE: Voor de Belgische markt is er geen year forward prijs beschikbaar, daarom gebruiken we als een proxy

  hiervoor de 1 maand forward prijzen. • FR: De Franse markt bestaat uit twee delen, noord en zuid. Omdat Noord de grootste markt is, worden de prijzen

op deze markt gebruikt. In Frankrijk worden verschillende prijzen gehandhaafd voor verbruikers boven de 10 GWh, alle verbruikersprofielen handelen op deze markt.

• • 

  DE: Op de Duitse gasmarkt zijn twee partijen actief; Gaspool en NCG. Het gemiddelde van deze twee prijzen is meegenomen.

Netwerkkosten • De netwerkkosten worden in alle landen gereguleerd door de toezichthouder. Een onderdeel van de netwerkkosten zijn de meettarieven. Deze zijn in Nederland niet gereguleerd. Data is niet beschikbaar. Verder zijn deze bedragen vooral voor grootverbruikers verwaarloosbaar. Daarom zijn meettarieven in alle landen buiten beschouwing geladen.

• • 

  NL: Voor gebruiksprofiel 1 (aangesloten op het DSO netwerk) is een gewogen gemiddelde genomen van de netwerktarieven die voor de individuele netbeheerders zijn voorgeschreven door ACM. De netwerkkosten voor profiel 2-4 zijn gebaseerd op gemiddelden van door GasUnie gepubliceerde data over tarieven die zij hanteert voor directe aansluitingen op het gasnet.

• • 

  BE: Er bestaan grote verschillen tussen de gewesten Wallonië en Vlaanderen enerzijds, en Brussel anderzijds met betrekking tot netwerkkosten. Om dit goed in kaart te brengen is er een gemiddelde genomen van een aantal

  DSO’s in de verschillende gewesten, gewogen op basis van het aandeel van het industrie BBP. • FR: In Frankrijk zijn er twee TSO’s die allebei een deel van de markt waarin de vier profielen zich bevinden

bedienen. Voor de netwerktarieven wordt een gemiddelde gebruikt van de tarieven die door de twee netbeheerders gehanteerd worden.

• • 

  DE: De netwerkkosten zijn gebaseerd op gemiddelden van de betaalde tarieven in Duitsland in 2017.

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 21 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Algemene aannames en methodologie belastingen (vervolg)

• • 

  Voor alle profielen wordt BTW buiten beschouwing gelaten

• • 

  Er wordt een onderscheid gehanteerd tussen generiek geldende kortingen en vrijstellingen (voor alle verbruikers in een verbruikersprofiel), die zijn meegenomen in de “Belastingen” (kolom links) en kortingen en vrijstellingen op basis van specifieke sectoren of bedrijfskenmerken die zijn meegenomen in “Mogelijke specifieke kortingen en vrijstellingen” (kolom rechts).

• • 

  Specifieke landelijke aannames zijn als volgt:

Land Belastingen (excl. specifieke kortingen) Specifieke belastingkortingen of vrijstellingen

Nederland • Standaard tarieven energiebelasting en Opslag Duurzame Energie • Verlaagd tarief voor gebruik in de glastuinbouw (Profiel 1-4). op gas (Profiel 1-4) Vrijstellingen voor: metallurgische procedés, duaal verbruik en een input vrijstelling voor gebruik in WKK-installaties en

gascentrales. Geen sprake van heffing en nihiltarief van toepassing voor (brandstof)(eigen) gebruik op de productielocatie.

België • Standaardtarieven voor Profiel 1 • Er bestaat een uitzondering op de energiebijdrage voor • Gereduceerd federale bijdrage voor profiel 2-4 bij toepassing van specifieke gevallen, bijvoorbeeld het gebruik van aardgas als lange termijn-energieprogramma's voor energie-intensieve grondstof in industriële processen of in mineralogische industrieën (een jaarlijks energieverbruik van ten minste 0,1 PJ) processen is volledig vrijgesteld van de energiebijdrage.

Frankrijk • Standaardtarieven voor Profiel 1-2 • Er bestaan complete uitzonderingen op de energiebelasting • Voor Frankrijk bestaan er gereduceerde tarieven (0,152 ct/kWh) voor bedrijven die aardgas niet als grondstof gebruiken (maar voor energie intensieve industrie dat deel uitmaakt van het ETS voor verwarming, bijvoorbeeld), gebruik in het

systeem en een gereduceerd tarief voor bedrijven die significant productieproces van niet-metaalhoudende mineralen, CO2-weglekrisico hebben als gevolg van indirecte emissiekosten elektriciteitsproductie, warmtekrachtkoppeling, etc. (0,16 ct/kWh). In deze analyse nemen we voor de twee grootste • In deze gevallen is alleen de heffing over de totale verbruikersprofielen een gemiddelde van deze twee reducties netwerkkosten van toepassing

Duitsland • Voor de algemene belasting op gas gebruiken we een gereduceerd • Er bestaan additionele kortingen of zelfs complete tarief dat van toepassing is als het gas gebruikt wordt voor uitzondering, bijvoorbeeld als aardgas gebruikt wordt op het verwarming of het draaien van gas turbines en interne terrein van een gasproductie bedrijf voor het onderhoud van verbrandingsmotoren (§ 2 III No.4 Energy Tax Act). In de praktijk productie (§ 44 Energy Tax Act) of als vloeibaar aardgas wordt komt een groot deel van de bedrijven in aanmerking voor deze gebruikt voor het opereren of voor het onderhoud van vervoer reductie (§ 44 subpara. 2b Energy Tax Act), productie van specifieke

• • 

  Ook wordt de biogas heffing (Biogaskostenwälzung) voor alle goederen, etc. profielen meegenomen, maar dit bedrag is erg laag

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 22 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 gasprijs componenten NL

Uitsplitsing gasprijs Nederland

Kleine Grote MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker

Groothandelsprijs ct/kWh 1,744 1,744 1,744 1,744

Netwerkkosten ct/kWh 0,137 0,035 0,035 0,035

Vastrecht Vaste kosten per jaar ct/kWh 0,000 - - -

Capaciteitsafhankelijk tarief Tarief voor het gebruik van het ct/kWh 0,132 - - - distributie netwerk

Connectie tarief Periodieke aansluitvergoeding ct/kWh 0,004 - - -

Exit tarief Tarief voor exitpunt, gereguleerd door ct/kWh - 0,026 0,026 0,026 ACM

Transportdienst Bestaande uit; Balanceringstarief, ct/kWh - 0,009 0,009 0,009 kwaliteitsconversietarief, tarief voor

bestaande aansluiting

Belastingen (excl. specifieke kortingen) ct/kWh 1,408 0,420 0,196 0,144

Belasting op gas Degressieve belasting op gasverbruik ct/kWh 1,302 0,380 0,177 0,130

Opslag duurzame energie op gas Een degressieve opslag op gassverbruik ct/kWh 0,106 0,040 0,019 0,014

Integrale gasprijs ct/kWh 3,289 2,199 1,975 1,923

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 23 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 gasprijs componenten BE

Uitsplitsing gasprijs België

Kleine Grote MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker

Groothandelsprijs ct/kWh 1,922 1,922 1,922 1,922

Netwerkkosten ct/kWh 0,198 0,066 0,037 0,036

Transmissiekosten Bestaande uit exittarief, entrytarief en ct/kWh 0,037 0,038 0,037 0,036 commodity fee

Distributiekosten Tarief voor het gebruik van het ct/kWh 0,162 0,028 - - distributie netwerk

Belastingen (excl. specifieke kortingen) ct/kWh 0,204 0,123 0,112 0,063

Energie bijdrage ct/kWh 0,100 0,054 0,054 0,054

Federale bijdrage Algemene energibelasting geheven op ct/kWh 0,057 0,057 0,057 0,007

nationaal niveau

Regionale bijdrage Bestaande uit; ct/kWh 0,002 0,002 0,002 0,002

Vlaanderen - Bijdrage Energiefonds

Wallonië - Connection fee

Brussels - Publieke service fee

Niet netwerkgerelateerde bijdragen Alleen toepasbaar op kleinere ct/kWh 0,045 0,011 - - verbruikers

Integrale gasprijs ct/kWh 2,324 2,111 2,071 2,021

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 24 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 gasprijs componenten FR

Uitsplitsing gasprijs Frankrijk

Kleine Grote MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker

Groothandelsprijs ct/kWh 1,732 1,732 1,732 1,732

Netwerkkosten ct/kWh 0,851 0,791 0,775 0,774

Delivery fixed charge Vast deel dat betaald wordt voor het ct/kWh 0,088 0,009 0,001 0,000 gebruik maken van het netwerk

Delivery capacity charges (TCL) Tarief dat betaald wordt over de ct/kWh 0,167 0,171 0,169 0,169 capaciteit van de aansluiting

Entry capacity charges (TCE) Tarief dat betaald wordt over de ct/kWh 0,596 0,611 0,605 0,605 ingang van de aansluiting

Belastingen (excl. specifieke kortingen) ct/kWh 0,765 0,752 0,469 0,468

TICGN Taxe intérieure de consommation sur ct/kWh 0,588 0,588 0,588 0,588 le gaz naturel (TICGN) - Heffing over

gebruik van gas CTA CTA (transport/distribution) – heffing ct/kWh 0,177 0,164 0,037 0,036

over de totale netwerkkosten die gemaakt worden door de verbruiker

Belastingen reductie Reductie voor bedrijven onder het ETS ct/kWh - - (0,156) (0,156) systeem en/of weglekrisico

Integrale gasprijs ct/kWh 3,348 3,275 2,975 2,974

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 25 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 gasprijs componenten DE

Uitsplitsing gasprijs Duitsland

Kleine Grote MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker

Groothandelsprijs ct/kWh 1,791 1,791 1,791 1,791

Netwerkkosten ct/kWh 0,558 0,347 0,275 0,118

Capaciteit (Leistungspreis) Tarief dat betaald wordt over de ct/kWh 0,284 0,186 0,147 0,046 capaciteit van de aansluiting

Arbeidskosten (Arbeitspreis) Tarief dat betaald wordt om te ct/kWh 0,274 0,160 0,128 0,073 compenseren voor de arbeid die

geleverd wordt Belastingen (excl. specifieke kortingen) ct/kWh 0,560 0,561 0,423 0,423

General energy tax Algemene energiebelasting ct/kWh 0,550 0,550 0,550 0,550 (gereduceerd tarief)

Biogas Levy / Biogaskostenwälzung Een heffing op het gebruik van biogas ct/kWh 0,010 0,011 0,011 0,011

Belastingen reductie Reductie voor het operationeel gebruik ct/kWh - - (0,138) (0,138)

van gas

Integrale gasprijs ct/kWh 2,909 2,698 2,488 2,332

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 26 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht elektriciteitsprijzen

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 27 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Algemene aannames en methodologie elektriciteitsprijzen

Prijscomponent Aannames/ methodologie

Groothandelsprijs • De groothandelsprijzen zijn bepaald door de gemiddelden van de dagwaarden van year-forward prijzen en van dayahead prijzen te nemen over het jaar 2017. De prijzen zijn ontleend aan Bloomberg.

• • 

  Voor grote verbruikers bestaat de mogelijkheid om direct met de leverancier een contract af te sluiten over prijs en afname. Dit valt dan buiten de reguliere markt en daar is dan dus ook geen data over beschikbaar. Deze contracten zijn niet meegenomen in deze analyse.

• • 

  BE: Voor België zijn er geen day-ahead prijzen beschikbaar voor 2017, daarom gebruiken we alleen de year-forward prijs.

Netwerkkosten • De netwerkkosten worden in alle landen gereguleerd door de toezichthouder. Een substantieel deel van de netwerkkosten wordt gedreven door het gecontracteerd vermogen. In de berekeningen, is gecontracteerd vermogen gebaseerd op het jaargemiddelde van het gebruik. Uiteraard kan het daadwerkelijk gecontracteerde vermogen verschillen per individuele verbruiker.

• • 

  Een onderdeel van de netwerkkosten zijn de meettarieven. Deze zijn in Nederland niet gereguleerd en hier is dus geen data over beschikbaar. Verder zijn deze bedragen vooral voor grootverbruikers verwaarloosbaar. Daarom is dit in alle landen buiten beschouwing geladen.

• • 

  NL: Voor alle gebruiksprofielen is een gewogen gemiddelde genomen van de netwerktarieven die voor de individuele netbeheerders worden zijn voorgeschreven door ACM.

• • 

  BE: Er bestaan grote verschillen tussen de gewesten Wallonië en Vlaanderen enerzijds, en Brussel anderzijds met betrekking tot netwerkkosten. Om dit goed in kaart te brengen is er een gemiddelde genomen van een aantal DSO’s in de verschillende gewesten, gewogen op basis van het aandeel van het industrie BBP.

• • 

  FR: In Frankrijk worden er verschillende tarieven gehanteerd op basis van het moment van de dag en het moment in het jaar. Deze subtiele verschillen zijn niet meegenomen in de berekening van de netwerktarieven. Het

  gehanteerde tarief is een gemiddelde van de beschikbare tarieven. • DE: De netwerkkosten zijn gebaseerd op de gemiddelden van de betaalde tarieven in Duitsland in 2017.

Vergelijking van gas- en elektriciteitsprijzen 2017 29 mei 2018

PwC 28 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Algemene aannames en methodologie belastingen (2/2)

• • 

  Voor alle profielen wordt BTW buiten beschouwing gelaten. • Er wordt een onderscheid gehanteerd tussen generiek geldende kortingen en vrijstellingen (voor alle verbruikers in een verbruikersprofiel),

die zijn meegenomen in de “Belastingen” (kolom links) en kortingen en vrijstellingen op basis van specifieke sectoren of bedrijfskenmerken die zijn meegenomen in “Mogelijke specifieke kortingen en vrijstellingen” (kolom rechts).

• • 

  Specifieke landelijke aannames zijn als volgt:

Land Belastingen (excl. specifieke kortingen) Specifieke belastingkortingen of vrijstellingen

Nederland • Standard tarieven Energie Belasting en Opslag • Het gebruik van elektriciteit voor chemische reductie, Duurzame Energie op elektriciteit (Profiel 1-4) elektrolytische en metallurgische procedés is vrijgesteld van energiebelasting

• • 

  Elektriciteit die wordt opgewekt door middel van een Warmtekrachtkoppelings-installatie (WKK) of installaties voor de opwekking van duurzame energie en door de opwekker zelf ook weer wordt gebruikt is onder voorwaarden niet onderworpen aan energiebelasting.

• • 

  Teruggaafregeling voor energie-intensieve bedrijven voor de belasting verschuldigd boven de 10 miljoen kWh. Effectief

betalen energie-intensieve bedrijven hierdoor maximaal 0,05 cent/kWh in die schijf.

België • Standard tarieven (energie, regionale, federale • De Belgische Accijnsadministratie biedt ook een aantal bijdragen en niet netwerk gerelateerd tarieven) in vrijstellingen op de levering van elektriciteit en / of aardgas Wallonië en Vlaanderen enerzijds, en Brussel voor specifieke bedrijfsdoeleinden (bijvoorbeeld

anderzijds, gewogen op basis van het aandeel van het mineralogische procedures, warmtekrachtkoppeling, industrie BBP productie van elektriciteit, duaal gebruik, enz.).

PwC 29 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Algemene aannames en methodologie belastingen (1/2)

Land Belastingen (excl. specifieke kortingen) Specifieke belastingkortingen of vrijstellingen

Frankrijk • De verlaagde heffing op elektriciteitsverbruik (CSPE) is gebaseerd op de • Vrijstellingen van CSPE en lokale heffingen aanname dat deze het meest voorkomt voor (grote) industriële verbruikers zijn van toepassing op specifieke gevallen, (de heffing vertegenwoordigt ten minste 0,5% van de toegevoegde waarde). zoals Elektriciteit verbruikt in metallurgische Er zijn twee verschillende soorten kortingen: 1) voor industriële installaties processen, chemische reductie of elektrolyse of die geen significant CO2-weglekrisico hebben als gevolg van indirecte elektriciteit die wordt verbruikt door een

emissiekosten en 2) installaties die dit risico wél lopen. We gebruiken het bedrijf waarvan de waarde van de elektriciteit gemiddelde tarief voor deze twee soorten kortingen. meer dan de helft van de kosten van het

• • 

  Voor de regionale heffingen hebben lokale overheden de mogelijkheid om gefabriceerde product vertegenwoordigt zelf de multipliers te kiezen waarmee ze een deel van de heffing verhogen. • In deze gevallen, zijn alleen de heffing over de Hier hebben wij de multipliers genomen die in de praktijk het meest totale netwerkkosten en de lokale belastingen gebruikt wordt (+80%). van toepassing

Duitsland • Alle industriële energieverbruikers krijgen 25% korting op Stromsteuer, • Verdere mogelijke reducties op de Stromsteuer dus dit is meegenomen voor alle profielen behalve de MKB verbruiker zijn gelden in specifieke situaties. Dit zijn

• • 

  Er geldt een verlaagd tarief (0,25 €/MWh in plaats van 0,50 €/MWh) op de onder andere de Spitzenausgleich (gebaseerd StromNEV” §19-Umlage voor industrie met elektriciteitskosten die hoger op de hoogte van de pensioencontributie) en zijn dan 4% van de omzet. We nemen aan dat dit het geval is voor §10 Electricity Tax Act (een reductie van

  verbruikersprofiel 3 en 4 maximaal 90% op de energiebelasting voor • Onder dezelfde voorwaarden als voor de StromNEV 19-Umlage wordt op de specifieke productie). Verder bestaat er in

Offshore-Haftung Umlage ook een reductie (0,25 €/MWh in plaats van specifieke gevallen een volledige uitzondering 0,38 €/MWh) toegepast op verbruikersprofiel 3 en 4 op de Stromsteuer

• • 

  Voor de EEG-Umlage geldt een procentuele reductie (80% of 85%) in het geval dat consumptie hoger ligt dan 1 GWh/jaar en een bepaald percentage van de bruto toegevoegde waarde aan elektriciteitskosten besteed. We doen de aanname dat zowel profiel 2, 3 als 4 het gemiddelde van de twee

  reducties (80% of 85%) ontvangt • Onder dezelfde voorwaarden als voor de reductie van de EEG Umlage

bestaat er voor de KWKG-Umlage ook een belastingkorting van 80% of 85%. Deze wordt op dezelfde manier toegepast op verbruikersprofiel 2, 3 en 4 als de EEG-Umlage korting

PwC 30 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 elektriciteitsprijs componenten NL

Uitsplitsing elektriciteitsprijs Nederland

Kleine Grote MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker Groothandelsprijs ct/kWh 3,824 3,841 3,841 3,858

Netwerkkosten ct/kWh 1,792 1,268 0,027 0,008

Periodieke aansluitvergoeding Vaste kosten per jaar voor aansluiting ct/kWh 0,125 0,031 - - (wordt alleen appart berekend voor

gebruikers op het distributienet)

Transportdienst Bestaande uit het vastrecht tarief, kW- ct/kWh 1,666 1,237 0,267 0,079 gecontracteerd tarief, kW-max tarief en

kWh-tarief

Volumecorrectie Voor grootverbruikers is er de ct/kWh - - (0,240) (0,071) mogelijkheid om gebruik te maken van

de volumecorrectie (tot 90%) op transportkosten als het gebruik hoger ligt dan 50 GWh/jaar en de bedrijfstijd meer is dan 5700 uur.

Belastingen (meest voorkomend) ct/kWh 2,118 1,756 0,225 0,072

Belasting op elektriciteit Degressieve belasting op ct/kWh 1,769 1,421 0,181 0,058 (variable) elektriciteitsverbruik Opslag duurzame energie op gas Een degressieve opslag op ct/kWh 0,410 0,350 0,045 0,014 (variable) elektriciteitsverbruik Belastingvermindering Alle afnemers hebben recht op een ct/kWh (0,062) (0,015) (0,000) (0,000) belastingvermindering van €308,54 per jaar. Integrale elektriciteitsprijs ct/kWh 7,734 6,865 4,093 3,939

PwC 31 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 elektriciteitsprijs componenten BE

Uitsplitsing elektriciteitsprijs België

Kleine Grote MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker Groothandelsprijs ct/kWh 3,725 3,725 3,725 3,725

Netwerkkosten ct/kWh 3,517 2,009 0,434 0,455

Transmissiekosten Bestaande uit; connectietarieven, tarief ct/kWh 1,887 1,182 0,434 0,455 voor onderhoud infrastructuur, tarief

voor management elektrisch systeem, tarief voor compensatie van netwerkverliezen, tarief voor marktintegratie

Distributiekosten Bestaande uit tarief voor beschikbare ct/kWh 1,630 0,828 - - energie, tarief voor systeem

management, meettarief Belastingen (meest voorkomend) ct/kWh 2,265 2,090 0,946 0,433

Energie bijdrage ct/kWh 0,193 0,193 0,193 0,193

Federale bijdrage Algemene energibelasting geheven op ct/kWh 0,337 0,337 0,250 0,010

nationaal niveau.

Regionale bijdrage Bestaande uit; ct/kWh 0,367 0,300 0,223 0,190

Vlaanderen - Bijdrage Energiefonds

Wallonië - Connection fee

Brussels - Publieke service fee

Niet netwerkgerelateerde Alleen toepasbaar op kleinere ct/kWh 1,368 1,260 0,281 0,041 bijdragen verbruikers Integrale elektriciteitsprijs ct/kWh 9,507 7,824 5,105 4,614

PwC 32 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 elektriciteitsprijs componenten FR

Uitsplitsing elektriciteitsprijs Frankrijk Kleine Grote

MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker Groothandelsprijs ct/kWh 4,517 4,527 4,482 4,492

Netwerkkosten ct/kWh 2,549 2,133 0,342 0,264

Administatiekosten (CG) ct/kWh 0,119 0,030 0,008 0,000

Transportdienst tarief (CS) Tarief geheven op het transport, ct/kWh 2,430 2,103 0,563 0,586

bestaat uit een vast en variabel deel

Netwerkkosten reducties Voor gebruikers met verbruik boven de ct/kWh - - (0,228) (0,322)

10 GWh/jaar geldt een reductie op de

transmissietarieven, afhankelijk van de

bedrijfstijd (Profiel 3: -40%, Profiel 4: -

55%).

Belastingen (meest voorkomend) ct/kWh 2,381 2,339 0,465 0,467

CSPE Heffing over gebruik van elektriciteit ct/kWh 2,250 2,250 0,392 0,392

TLCFE Locale heffing over energiegebruik die ct/kWh 0,053 0,053 0,053 0,053

met behulp van een door lokale

overheden vastgestelde multiplier

berekend worden

CTA CTA (transport/distribution) – heffing ct/kWh 0,078 0,036 0,020 0,022

over de totale netwerkkosten die

gemaakt worden door de verbruiker

Integrale elektriciteitsprijs ct/kWh 9,447 8,999 5,290 5,222

PwC 33 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Overzicht 2017 elektriciteitsprijs componenten DE

Uitsplitsing elektriciteitsprijs Duitsland

Kleine Grote MKB industriële Industriële industriële Prijs componenten Beschrijving Eenheid gebruiker gebruiker gebruiker gebruiker Groothandelsprijs ct/kWh 3,352 3,362 3,362 3,372

Netwerkkosten ct/kWh 5,129 2,732 0,321 0,115

Capaciteit (Leistungspreis) Tarief dat betaald wordt over de ct/kWh 0,835 2,331 1,282 0,898 capaciteit van de aansluiting

Arbeidskosten (Arbeitspreis) Tarief dat betaald wordt om te ct/kWh 4,294 0,401 0,321 0,257 compenseren voor de arbeid die

geleverd wordt Netwerkkosten reducties Voor gebruikers met een ct/kWh - - (1,282) (1,039)

elektriciteitsconsumptie boven de 10 GWh/jaar geldt een reductie op de transmissie netwerkkosten. Het percentage hangt af van de bedrijfstijd (Profiel 3: -80%, Profiel 4: -90%).

Belastingen (meest voorkomend) ct/kWh 9,838 6,170 3,041 2,980

Konzessionsabgabe Tarief voor support lokale overheid ct/kWh 0,110 0,110 0,110 0,110

§19 StromNEV umlage Degressieve heffing ter compensatie ct/kWh 0,388 0,219 0,029 0,025 van reductie in transmissietarieven

Offshore-Haftung Umlage Degressieve heffing om offshore wind ct/kWh (0,028) 0,005 0,024 0,025 elektriciteitsopwekking te bekostigen

EEG Umlage Terugleververgoeding met als doel het ct/kWh 6,880 4,042 1,261 1,206 stimuleren van opwekking van

duurzame energie KWKG Umlage Deze heffing ondersteunt de opwekking ct/kWh 0,438 0,257 0,080 0,077

van elektriciteit uit warmtekrachtcentrales

StromSteuer Elektriciteitsbelasting ct/kWh 2,050 1,537 1,537 1,537 Integrale elektriciteitsprijs ct/kWh 18,320 12,264 6,724 6,467

PwC 34 Contents Samenvatting Aanpak Gasprijs Elektriciteitsprijs Aannames en gedetailleerde resultaten

Over dit rapport

Reikwijdte Er zijn vier verbruikersprofielen vastgesteld voor zowel gas als elektriciteit. De vier verbruikersprofielen omvatten het MKB en industriële verbruikers en zijn representatief voor de variëteit aan afnemers die in de praktijk waargenomen kunnen worden. Deze profielen worden gebruikt om een beeld te schetsen van de elektriciteit- en gasprijzen in Nederland en

Beperkt Uitgebreid omringende landen. De daadwerkelijke individuele energierekeningen kunnen in de praktijk afwijken, bijvoorbeeld als gevolg van geografische verschillen of specifieke

uitzonderingsbepalingen. Alle analyses in deze rapportage geven gemiddelden weer van de prijzen in 2017.

Kwaliteit van informatie Voor het bepalen van de hoogte van de verschillende componenten van de energierekening is uitsluitend gebruik gemaakt van openbare, verifieerbare bronnen. Het gaat bijvoorbeeld om websites van de Nederlandse en internationale belastingdiensten, netbeheerders en een

database zoals Bloomberg. In combinatie met de gehanteerde aannames, die transparant zijn Zwak Goed gemaakt, is onze methode daarmee geheel reproduceerbaar.

Er zijn geen activiteiten uitgevoerd die het karakter dragen van een accountantscontrole of due diligence.

Dit rapport is alleen bedoeld voor het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Wij accepteren geen aansprakelijkheid (ook niet voor nalatigheid) richting enige andere partij dan u of voor enig ander gebruik van dit rapport dan waarvoor het bedoeld is.

PwC 35