Zesde voortgangsverslag Rapporteurschap Europese Kiesakte - Hoofdinhoud

Aan de leden van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken

Den Haag, 22 juni 2018

Geachte voorzitter, geachte collega’s,

Graag informeer ik u over de laatste stand van zaken rondom het voorstel tot wijziging van de Akte betreffende de verkiezingen van de leden van het Europees Parlement (hierna: Kiesakte).

Tijdens de Raad Algemene Zaken van 17 april 2018 kon geen definitieve overeenstemming worden bereikt over de tekst. België bleef bezwaren hanteren tegen de verplichte kiesdrempel voor kiesdistricten met meer dan 35 zetels. Hoewel de Belgische eurodelegatie kleiner is dan 35 zetels en dat ook zal blijven na de uittreding van het Verenigd Koninkrijk, wordt de kiesdrempel gezien als een bedreiging van de linguïstische diversiteit van het openbaar bestuur. Daarnaast maakte Italië een voorbehoud op de tekst, in afwachting van de formatie van een nieuw kabinet. De verwachting was dat Italië dat voorbehoud zou intrekken na de afronding van het formatieproces.

Met het oog op de Europese verkiezingen van mei 2019 werd het wenselijk geacht om snel een akkoord te bereiken, zodat de wijzigingen, in lijn met de geldende rechtsstatelijke beginselen, ruim op tijd konden worden doorgevoerd. De Raad besloot daarom diezelfde maand middels een schriftelijke procedure de onderhandelingen alsnog af te ronden.

Op 7 juni 2018 heeft het comité van permanente vertegenwoordigers (Coreper) opnieuw over de kiesakte vergaderd. België kon zich nog altijd niet verenigen met de kiesdrempel, maar besloot zich van een stemming te onthouden en geen bezwaar uit te spreken tegen de consensus. Portugal maakte eveneens een voorbehoud bij de kiesdrempel: mocht de Portugese delegatie ooit groter worden dan 35 zetels, dan zou Portugese grondwet de toepassing van de kiesdrempel niet toestaan. Onduidelijk is of wat Portugal betreft echt sprake is van een derogatie.

Het politiek akkoord van 7 juni is meteen op informele basis gestuurd naar de voorzitter van de commissie voor constitutionele zaken (hierna: AFCO) in het Europees Parlement. Een uitzonderlijke stap, met als doel het EP in staat te stellen de goedkeuringsprocedure voor te bereiden. Op 14 juni is de tekst met een linguïstische en juridische revisie definitief door de Raad vastgesteld en formeel aan het EP gezonden. Op 19 juni 2018 heeft de AFCO-voorzitter een resolutie voorgesteld, waarmee instemming wordt gegeven aan de tekst.¹ De resolutie verwelkomt het behaalde resultaat, al wordt ook teleurstelling uitgesproken over het gebrek aan draagvlak binnen de Raad voor meer hervormingen. Naar verwachting zal het EP op 4 juli de tekst aannemen, waarna de herziende Kiesakte in het publicatieblad kan worden gepubliceerd. De meeste nieuwe regels zouden dan, mits de ratificatieprocedures in alle lidstaten worden doorlopen, al van toepassing zijn voor de verkiezingen van 2019. Dat zijn bijvoorbeeld de termijn van kandidaatstelling (tenminste drie weken voor de verkiezingen, in Nederland is die op zes weken gesteld), het toestaan van Europese partijlogo’s op stembiljetten (hier zal Nederland in de implementatie nog een keuze in moeten maken), het aanwijzen van een contactautoriteit, etc. Echter, lidstaten krijgen tot de Europese verkiezingen van 2024 de tijd om de benodigde invoeringsmaatregelen ten aanzien van de kiesdrempel te nemen. Naar verluidt heeft Spanje om deze langere termijn gevraagd, omdat de Spaanse grondwet zal moeten worden gewijzigd.

Graag ben ik bereid tot een nader toelichting op het bovenstaande. Indien zich nog andere relevante ontwikkelingen voordoen, zal ik uw commissie daar verslag van uitbrengen.

Hoogachtend en met vriendelijke groet,

Sven Koopmans

Rapporteur Europese Kiesakte

1^ Document PE623.806v01 van 19 juni 2018, zie: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=COMPARL&mode=XML〈uage=EN&reference=PE623.806http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=COMPARL&mode=XML〈uage=EN&reference=PE623.806